W książce przedstawiono aktualne kwestie pojawiające się na
gruncie stosowania ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych.
Omówione
zagadnienia dotyczą m.in.:
- dostępu do informacji publicznej,
- przesłanek winy i adekwatności kary, a także roli obrońcy w
postępowaniu o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
- naruszeń związanych z dokonywaniem wydatków i zaciąganiem
zobowiązań,
- odpowiedzialności za nierozliczenie w terminie otrzymanej
dotacji,
- wydatkowania subwencji przez publiczne uczelnie akademickie.
W publikacji omówiono nowelizację z ustawy - Prawo zamówień
publicznych z 11.09.2019 r., która wejdzie w życie od 1 stycznia
2021 r., wprowadzającą istotne zmiany w przepisach ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Odniesiono się także do ostatniej nowelizacji z 2019 r. (Dz.U.
poz. 1495), która wprowadza modyfikacje zwolnień z
odpowiedzialności w związku z ugodą zawartą przez jednostki
sektora finansów publicznych.
Uwzględniono ponadto rozwiązania prawne dotyczące zapobiegania,
przeciwdziałania i zwalczania COVID-19 odnoszące się do
odpowiedzialności za naruszenia dyscypliny finansów publicznych
Autorzy książki są naukowcami i praktykami związanymi zarówno z
podmiotami finansów publicznych, jak i organami właściwymi w
sprawach odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. W związku z tym w opracowaniu przedstawiono
najistotniejsze kwestie z punktu widzenia konstrukcji reżimu
odpowiedzialności oraz praktyki jej dochodzenia.
Adresaci:
Publikacja przeznaczona dla adwokatów i radców prawnych biorących
udział w postępowaniach sądowych o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. Zainteresuje też naukowców na kierunkach prawo,
administracja, ekonomia, zajmujących się problematyką finansów
publicznych.
Wykaz skrótów | str. 13
Przedmowa | str. 19
Rozdział 1
Definicje legalne w regulacjach finansów publicznych –
zagadnienia wprowadzające (Paweł Borszowski) | str.
21
1.1. Uwagi ogólne | str. 21
1.2. Wybór obszaru podlegającego definiowaniu w regulacji
finansów publicznych | str. 23
1.3. Determinanty wprowadzania definicji legalnych dla
ograniczenia obszaru nieostrości w regulacji finansów publicznych
| str. 28
1.4. Podsumowanie | str. 30
Rozdział 2
Zwroty niedookreślone (nieostre) w tekście aktu prawnego na
przykładzie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych – analiza wybranych zagadnień (Wojciech
Bożek) | str. 32
2.1. Uwagi ogólne | str. 32
2.2. Zwroty niedookreślone i nieostre w tekście aktu prawnego |
str. 34
2.3. Zwroty niedookreślone w ustawie o odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych na przykładzie
„szkodliwości czynu dla finansów publicznych” | str. 36
2.4. Aspekty praktyczne badanej problematyki | str. 47
2.4.1. Wykładnia przepisów o charakterze sankcyjnym | str. 47
2.4.2. Odtworzenie toku rozumowania komisji orzekającej | str.
47
2.4.3. Szkoda dla finansów publicznych. Stopień szkodliwości
czynu dla finansów publicznych (znikomy, nieznaczny, znaczny,
rażący) | str. 48
Rozdział 3
Dostęp do informacji publicznej w zakresie odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Anna
Kościńska-Paszkowska) | str. 50
3.1. Uwagi ogólne | str. 50
3.2. Jawność na gruncie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych | str. 52
3.3. Dostęp do niektórych informacji | str. 55
3.4. Podsumowanie | str. 59
Rozdział 4
Wina jako przesłanka odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych (Jerzy Lachowski) | str. 61
4.1. Uwagi ogólne | str. 61
4.2. Pojęcie winy jako przesłanki odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych | str. 62
4.3. Przesłanki przypisania winy | str. 67
4.4. Funkcje winy | str. 72
4.4.1. Funkcja legitymizująca winy | str. 72
4.4.2. Funkcja winy w procesie wymiaru kary | str. 74
4.5. Dodatek praktyczny – wybór tez z orzecznictwa | str. 75
Rozdział 5
Adekwatność kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych –
wybrane zagadnienia (Wojciech Gonet) | str. 78
5.1. Uwagi ogólne | str. 78
5.2. Czyny powodujące stratę finansową dla sektora finansów
publicznych | str. 79
5.3. Czyny niepowodujące straty finansowej dla sektora finansów
publicznych | str. 81
5.4. Katalog kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych |
str. 83
5.5. Koszty postępowania | str. 85
5.6. Podsumowanie | str. 87
Rozdział 6
Rola obrońcy w postępowaniu o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych (Ewa Kosior) | str. 88
6.1. Uwagi ogólne | str. 88
6.2. Umocowanie obrońcy | str. 90
6.3. Tajemnica | str. 94
6.4. Relacja pomiędzy obwinionym a obrońcą. Kolizja interesów |
str. 96
6.5. Podsumowanie | str. 103
Rozdział 7
Prawidłowość ugody w przedmiocie należności cywilnoprawnej jako
warunek wyłączający bezprawność gospodarowania środkami
publicznymi (Joanna M. Salachna) | str. 105
7.1. Uwagi ogólne | str. 105
7.2. Obowiązujące unormowania. Podstawowe warunki zawarcia ugody
i ich systemowa analiza | str. 106
7.3. Ocena skutków zawarcia ugody w sprawie spornej należności
cywilnoprawnej – zasady | str. 111
7.4. Schemat oceny skutków zawarcia ugody w sprawie spornej
należności cywilnoprawnej | str. 112
7.5. Zawieranie ugód a wymogi kontroli zarządczej. Zmodyfikowany
schemat oceny skutków ugody | str. 114
7.6. Formuła zawarcia ugody | str. 120
7.7. Względna dobrowolność zawarcia ugody przez jednostkę sektora
finansów publicznych (okoliczności wskazujące na obligatoryjność
ugodzenia się) | str. 121
7.8. Podsumowanie | str. 124
Rozdział 8
Naruszenie dyscypliny finansów publicznych a udzielanie ulg w
spłacie należności jednostek sektora finansów publicznych (Paweł
Majka) | str. 125
8.1. Uwagi ogólne | str. 125
8.2. Zakres regulacji prawnych | str. 126
8.3. Pojęcie należności jednostek sektora finansów publicznych |
str. 129
8.4. Pojęcie niezgodnego z przepisami udzielania ulg | str.
133
8.5. Podsumowanie | str. 136
Rozdział 9
Upoważnienie jako podstawa do nabycia zdolności dyscyplinarnej za
czyny naruszające dyscyplinę finansów publicznych (Anna Rotter) |
str. 138
9.1. Uwagi ogólne | str. 138
9.2. Kierownik jednostki sektora finansów publicznych jako
podmiot potencjalnie odpowiedzialny za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych | str. 141
9.3. Powierzenie przez kierownika jednostki sektora finansów
publicznych określonych obowiązków w zakresie gospodarki
finansowej | str. 144
9.4. Powierzenie przez kierownika jednostki sektora finansów
publicznych określonych obowiązków głównemu księgowemu | str.
150
9.5. Upoważnienie a pełnomocnictwo | str. 153
9.6. Prawidłowy rozdział zadań pomiędzy pracowników a nienależyte
wykonywanie przez kierownika jednostki sektora finansów
publicznych obowiązków w zakresie kontroli zarządczej | str.
154
9.7. Podsumowanie | str. 156
Rozdział 10
Naruszenia dyscypliny finansów publicznych związane z
dokonywaniem wydatków i zaciąganiem zobowiązań – próba
systematyzacji i oceny (Anna Ostrowska) | str. 157
10.1. Uwagi ogólne | str. 157
10.2. Dokonanie wydatku bez upoważnienia lub z przekroczeniem
zakresu upoważnienia | str. 160
10.3. Dokonanie wydatku z naruszeniem przepisów dotyczących
dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków | str. 165
10.4. Zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia lub z
naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania zobowiązań | str.
169
10.5. Podsumowanie | str. 174
Rozdział 11
Konstrukcja prawna odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych związana z dokonywaniem wydatków publicznych
w formie dotacji na realizację zadań publicznych (Klaudia
Stelmaszczyk) | str. 176
11.1. Uwagi ogólne | str. 176
11.2. Wadliwe udzielenie lub przekazanie dotacji – art. 8 pkt 1
u.o.n.d.f.p. | str. 179
11.3. Niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia
dotacji – art. 8 pkt 2 u.o.n.d.f.p. | str. 189
11.4. Nieustalenie kwoty do zwrotu – art. 8 pkt 3 u.o.n.d.f.p. |
str. 193
11.5. Podsumowanie | str. 198
Rozdział 12
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w
związku z nierozliczeniem w terminie otrzymanej dotacji
(Krzysztof Czarnecki) | str. 199
12.1. Uwagi ogólne | str. 199
12.2. Obowiązek rozliczenia jako signum specificum dotacji | str.
200
12.3. Konstrukcja prawna wybranych rodzajów dotacji a
odpowiedzialność na podstawie art. 9 pkt 2 u.o.n.d.f.p. | str.
203
12.4. Podsumowanie | str. 213
Rozdział 13
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w
zakresie wydatkowania subwencji przez publiczne uczelnie
akademickie (Michał Stawiński) | str. 216
13.1. Uwagi ogólne | str. 216
13.2. Geneza i charakterystyka przepisu art. 9a u.o.n.d.f.p. |
str. 216
13.3. Charakter prawny subwencji dla publicznej uczelni
akademickiej | str. 219
13.4. Dysponowanie subwencją przez publiczne uczelnie akademickie
a znamiona czynu z art. 9a pkt 2 u.o.n.d.f.p. | str. 223
13.5. Pierwsza interpretacja (szeroka) | str. 223
13.6. Druga interpretacja (wąska) | str. 224
13.7. Problemy praktyczne | str. 228
Rozdział 14
O konieczności nowelizacji art. 14 u.o.n.d.f.p. (Jacek
Wantoch-Rekowski, Martyna Wilmanowicz) | str. 230
14.1. Uwagi ogólne | str. 230
14.2. Delikt finansowy z art. 14 pkt 1 u.o.n.d.f.p. | str.
230
14.3. Artykuł 14 pkt 1 a art. 16 ust. 1 u.o.n.d.f.p. | str.
233
14.4. Ład finansów ubezpieczeń społecznych a ZUS | str. 236
14.5. Aspekty praktyczne – wybrane orzecznictwo | str. 239
Rozdział 15
Nowe Prawo zamówień publicznych – wyzwania dla orzecznictwa w
sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Sylwester
Kuchnio) | str. 243
15.1. Uwagi ogólne | str. 243
15.2. Znaczenie nowych unormowań zamówień publicznych | str.
243
15.3. Zmiany przepisów ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych dotyczących naruszeń w obszarze
zamówień publicznych | str. 247
15.4. Podsumowanie | str. 252
Rozdział 16
Dylematy zamówień podprogowych z perspektywy odpowiedzialności z
tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych (Małgorzata
Filipek) | str. 253
16.1. Uwagi ogólne | str. 253
16.2. Zamówienia podprogowe – definicja i ich rodzaje | str.
254
16.3. Zasady udzielania zamówień do progu 30 000 euro | str.
262
16.4. Konsekwencje naruszenia zasad wydatkowania środków
publicznych | str. 266
16.5. Podsumowanie | str. 269
Rozdział 17
Delikt określenia kryteriów oceny ofert w sposób niezgodny z
przepisami o zamówieniach publicznych (Ewaryst Kowalczyk) | str.
271
17.1. Uwagi ogólne | str. 271
17.2. Pojęcie kryteriów oceny ofert w zamówieniach publicznych |
str. 272
17.3. Pojęcie określenia kryteriów oceny ofert | str. 274
17.4. Pojęcie niezgodności z przepisami o zamówieniach
publicznych jako kwalifikacji określenia kryteriów oceny ofert |
str. 277
17.5. Naruszenia przepisów dotyczące doboru poszczególnych
rodzajów kryteriów oceny ofert | str. 279
17.5.1. Naruszenie zasady określającej konieczność określania
kryteriów oceny ofert związanych z przedmiotem zamówienia | str.
279
17.5.2. Naruszenie zasady ograniczonego zastosowania jedynego lub
dominującego kryterium cenowego | str. 280
17.6. Naruszenia dotyczące sposobu (metody) formułowania
dobranych kryteriów oceny ofert | str. 281
17.7. Podsumowanie | str. 282
Rozdział 18
Naruszanie dyscypliny finansów publicznych w zakresie
sprawozdawczości budżetowej. Aspekty prawne i ekonomiczne (Janusz
Sarnowski) | str. 284
18.1. Uwagi ogólne | str. 284
18.2. Znaczenie i funkcje sprawozdawczości w systemie finansów
publicznych | str. 285
18.3. Zasady zapewniające jakość prezentowanych danych | str.
287
18.4. Zakres i podstawy prawne sprawozdawczości w sektorze
publicznym | str. 288
18.5. Naruszenia dyscypliny finansów publicznych w zakresie
sprawozdawczości | str. 289
18.6. Wykazanie danych niezgodnych z danymi z ewidencji księgowej
| str. 293
18.7. Sporządzenie sprawozdania na podstawie błędnej ewidencji |
str. 294
18.8. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie
sprawozdawczości budżetowej a uszczerbek dla finansów
publicznych. Sankcje za nieprawidłowości w sprawozdawczości |
str. 296
18.9. Podsumowanie | str. 298
Rozdział 19
Zmiana umowy o zamówienie publiczne a odpowiedzialność za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych w czasie epidemii (Ewa
Piechota-Oloś) | str. 300
19.1. Uwagi ogólne | str. 300
19.2. Zmiana umowy na gruncie Prawa zamówień publicznych a
dopuszczalna zmiana umowy na podstawie przepisów specustawy o
COVID-19 | str. 302
19.3. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów
publicznych jako następstwo zmiany umowy o zamówienie publiczne w
trybie przepisów specustawy o COVID-19 | str. 313
19.4. Podsumowanie | str. 317
Wykaz aktów prawnych | str. 319
Bibliografia | str. 323
Autorzy | str. 329