Autonomiczne źródła prawa pracy / Łukasz Marek Pisarczyk

Książka przedstawia kompleksową analizę charakteru prawnego autonomicznych źródeł prawa pracy, w szczególności układów i innych porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów. Są to swoiste akty, niepochodzące od organów państwa, tworzone przez partnerów społecznych lub pracodawców, które regulują różne materie należące do prawa pracy, w tym zwłaszcza prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

To specyficzne dla prawa pracy zjawisko prawne jest przedstawione nie tylko z perspektywy konstytucyjnego systemu źródeł prawa, lecz również innych norm konstytucyjnych formułujących gwarancje wolności i praw jednostki oraz tworzących ramy dla funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki. Autor porusza także zagadnienia dotyczące tworzenia i obowiązywania autonomicznych źródeł prawa pracy, w tym z zakresu ich stosowania oraz mechanizmów oddziaływania na sytuację podmiotów prawa pracy.

Walory praktyczne opracowania przesądzają o wartości książki dla osób biorących udział w procesie legislacyjnym oraz stosujących prawo, w tym zarówno w orzecznictwie, jak i w działalności związków zawodowych czy pracodawców i ich organizacji. Ze względu na rozległe wykorzystanie literatury przedmiotu książka będzie niezwykle przydatna pracownikom naukowym.

Wykaz skrótów | str. 9

Wstęp | str. 11

Rozdział I
Pojęcie autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 27
1. Uwagi wstępne | str. 27
2. Zagadnienia definicyjne i terminologiczne | str. 27
3. Autonomiczne źródła prawa pracy jako źródła prawa (akty normatywne) | str. 29
4. Przedmiot autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 44
5. Autonomiczny charakter | str. 50
6. Autonomiczne źródła prawa pracy prima facie | str. 52
7. Normy autonomiczne | str. 69

Rozdział II
Kształtowanie się i ewolucja autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 73
1. Uwagi wstępne | str. 73
2. W stronę autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 74
3. Odbudowa i rozwój autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 90
4. Calamitatis regnum? Autonomiczne źródła prawa pracy wobec nowej rzeczywistości gospodarczej i społecznej | str. 97
5. Od gospodarki centralnie planowanej do prób odbudowy dialogu społecznego. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej | str. 112
6. Dogonić Europę. Ewolucja autonomicznych źródeł prawa pracy w Polsce | str. 119

Rozdział III
System autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 141
1. Uwagi wstępne | str. 141
2. Wolności i prawa człowieka – standardy międzynarodowe | str. 143
3. Unia Europejska | str. 154
4. Autonomiczne źródła prawa w koncepcjach ustrojowych | str. 161
5. Elementy systemu autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 169
6. Praktyka relacji zbiorowych | str. 202

Rozdział IV
Autonomiczne źródła prawa pracy w świetle Konstytucji RP | str. 205
1. Uwagi wstępne | str. 205
2. Autonomiczne źródła prawa pracy a konstytucyjny model źródeł prawa | str. 208
3. Prawo a inne systemy normatywne | str. 230
4. Miejsce autonomicznych źródeł prawa w systemie konstytucyjnym | str. 248

Rozdział V
Tworzenie autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 283
1. Uwagi wstępne | str. 283
2. Ramy prawne i struktura procedur | str. 283
3. Podmioty uprawnione do tworzenia autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 288
4. Przesłanki tworzenia autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 299
5. Procedura tworzenia autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 304
5.1. Uwagi wstępne | str. 304
5.2. Rozpoczęcie procedur mających na celu wydanie aktów autonomicznych | str. 305
5.3. Ustalanie treści aktu autonomicznego | str. 308
5.4. Kompozycja stron oraz inni uczestnicy procedur | str. 313
5.5. Dojście aktu autonomicznego do skutku | str. 316
5.6. Rejestracja i weryfikacja legalności, wejście w życie, informowanie o treści aktów autonomicznych | str. 318
6. Praktyka relacji zbiorowych | str. 322

Rozdział VI
Zakres stosowania autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 327
1. Uwagi wstępne | str. 327
2. Zakres podmiotowy autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 327
3. Zakres przedmiotowy autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 341
4. Systemowe ograniczenia przedmiotu autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 357
5. Czasowy zakres obowiązywania autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 367

Rozdział VII
Działanie norm autonomicznych i konsekwencje ich naruszeń | str. 373
1. Uwagi wstępne | str. 373
2. Oddziaływanie na sytuację prawną adresatów norm autonomicznych | str. 374
2.1. Uwagi wstępne | str. 374
2.2. Kształtowanie treści stosunku pracy | str. 375
2.3. Inne prawa i obowiązki podmiotów prawa pracy | str. 385
2.4. Kształtowanie praw i obowiązków osób niebędących pracownikami | str. 388
3. Efektywność norm autonomicznych | str. 390
3.1. Uwagi wstępne | str. 390
3.2. Konsekwencje niezgodności czynności prawnej z normami autonomicznymi | str. 391
3.3. Przymusowe wykonanie obowiązków wobec podmiotu uprawnionego oraz odpowiedzialność odszkodowawcza (majątkowa) | str. 394
3.4. Inne formy odpowiedzialności ze stosunku pracy | str. 398
3.5. Kontrola i nadzór nad warunkami pracy | str. 400
3.6. Odpowiedzialność wykroczeniowa i karna | str. 402
4. Wykładnia autonomicznych źródeł prawa pracy | str. 403

Zakończenie | str. 407

Literatura | str. 419

Wykaz aktów prawnych | str. 447

Wykaz orzeczeń | str. 451