Akt o usługach cyfrowych jest odpowiedzią na nowe zagrożenia i wyzwania związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści w internecie. Komentarz wskazuje kierunki wykładni rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 ułatwiające wdrożenie przepisów przez podmioty zobowiązane (przede wszystkim oferujące usługi pośrednie online), a także komercyjnych użytkowników usług cyfrowych oraz organy nadzorcze.
Publikacja w sposób szczegółowy przedstawia nowe regulacje, które mają na celu w szczególności:
- zwalczanie nielegalnych treści online, w tym odnoszących się do nielegalnych towarów i usług;
- wzmocnienie pozycji użytkowników i ich przedstawicieli, przez zapewnienie m.in. możliwości zgłaszania nielegalnych treści, zakwestionowania decyzji o moderowaniu treści i dochodzenia zadośćuczynienia za pośrednictwem mechanizmu rozstrzygania sporów lub zadośćuczynienia sądowego;
- wprowadzenie obowiązków systemowej oceny i zmniejszania ryzyka nakładanych na bardzo duże platformy internetowe (VLOP) i bardzo duże wyszukiwarki internetowe (VLOSE);
- ochronę praw dziecka oraz ograniczenie wykorzystywania wrażliwych danych osobowych do celów reklamy targetowanej;
- wzmocnienie nadzoru i egzekwowania przepisów wobec wszystkich dostawców usług pośrednich, z istotnym udziałem niezależnych koordynatorów ds. usług cyfrowych w każdym państwie członkowskim UE i Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych;
- wyposażenie Komisji Europejskiej w dodatkowe uprawnienia nadzorcze w odniesieniu do VLOP i VLOSE.
Autorami opracowania są specjaliści o rozległych kompetencjach merytorycznych z zakresu problematyki nowych technologii, usług cyfrowych i ochrony danych osobowych, w tym: praktycy z Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Kancelarii Sejmu, eksperci Europejskiej Rady Ochrony Danych, organizacji branżowych, doradcy prawni z renomowanych kancelarii oraz działów prawnych dużych przedsiębiorstw internetowych, a także przedstawiciele nauki polskiej i międzynarodowej z wiodących uczelni.
„Publikacja jest niezbędna zarówno dla podmiotów świadczących usługi cyfrowe objęte AUC, jak i dla prawników zajmujących się zawodowo obsługą prawną tych usług cyfrowych. Książka jest też użyteczna dla wszystkich, którzy starają się uzyskać praktyczną i naukową wiedzę dotyczącą aktów odnoszących się do przestrzeni cyfrowej.
Autorzy porządkują w sposób kompleksowy poszczególne zagadnienia AUC oraz wyjaśniają ich znaczenie i rozumienie. Ujednolicona struktura wewnętrzna komentarzy do poszczególnych jednostek redakcyjnych gwarantuje czytelne przedstawienie problematyki. Jednak w przypadku tak licznego grona Autorów nieuniknione stają różnice w objętości omówienia poszczególnych jednostek redakcyjnych oraz w stylu i sposobie przeprowadzania analizy”.
Dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN
Artykuł 1
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- Wybór instrumentu
- Zakres zastosowania
- Wyłączenia odpowiedzialności dostawców usług pośrednich
- Szczególne obowiązki w zakresie należytej staranności dostosowane do określonych szczególnych kategorii dostawców usług pośrednich
- Przepisy dotyczące wdrażania i egzekwowania niniejszego rozporządzenia, w tym w odniesieniu do współpracy i koordynacji między właściwymi organami
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Akty delegowane
- Akty wykonawcze
- Akty krajowe
- Wytyczne
- Kodeksy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 2
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3 DSA)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Zakres terytorialny, podmiotowy i przedmiotowy
- Zakres terytorialny
- Zakres podmiotowy
- Zakres przedmiotowy
- Związek z innymi przepisami prawnymi UE
- Dyrektywa o handlu elektronicznym
- Pozostałe przepisy UE
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z 10.03.2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych)
- Prawa Unii dotyczące praw autorskich i pokrewnych
- Szczególny model odpowiedzialności dostawców usług udostępniania treści online
- Publiczne udostępnienie utworów przez dostawce usługi hostingu
- Nielegalne treści
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/784 z 29.04.2021 r. w sprawie przeciwdziałania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1148 z 20.06.2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 98/2013
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 z 20.06.2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego
- Prawa Unii w dziedzinie ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów
- Prawa Unii w dziedzinie ochrony danych osobowych
- Prawo Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych
- Prawo Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych
- Dyrektywa ustanawiająca zharmonizowane przepisy dotyczące ustanawiania przedstawicieli prawnych w celu gromadzenia dowodów na potrzeby postępowań karnych
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 3
- Uwagi wprowadzające
- Komentarz do przepisów
- Usługa społeczeństwa informacyjnego
- Odbiorca usługi
- Konsument
- Oferować usługi w Unii
- Istotne powiązanie z Unią
- Przedsiębiorca
- Usługa pośrednia
- Nielegalne treści
- Platforma internetowa
- Wyszukiwarka internetowa
- Publiczne rozpowszechnianie
- Umowa zawierana na odległość
- Interfejs internetowy
- Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby
- Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca przeznaczenia
- Aktywny odbiorca platformy internetowej
- Aktywny odbiorca wyszukiwarki internetowej
- Reklama
- System rekomendacji
- Moderowanie treści
- Warunki korzystania z usług
- Osoby z niepełnosprawnościami
- Informacja handlowa
- Obrót
Artykuł 4
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
- Porównanie z dotychczasowym stanem prawnym
- Ewolucja przepisów w toku procesu legislacyjnego
- Zakres zastosowania
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- Nie jest inicjatorem transmisji
- Nie wybiera odbiorcy transmisji
- Nie wybiera ani nie modyfikuje informacji zawartych w transmisji
- Rozszerzenie wyłączenia na automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie
- Brak wyłączenia w odniesieniu do nakazów przerwania naruszenia prawa lub zapobieżenia mu
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 5
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
- Porównanie z dotychczasowym stanem prawnym
- Ewolucja przepisów w toku procesu legislacyjnego
- Zakres zastosowania
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- Automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie w określonym celu
- Nie modyfikuje informacji
- Przestrzega warunków dostępu do informacji
- Przestrzega zasad dotyczących aktualizowania informacji
- Nie zakłóca posługiwania się technologią w celu uzyskania danych o korzystaniu z informacji
- Bezzwłoczne działania w celu usunięcia przechowywanych informacji lub uniemożliwienia dostępu do nich po uzyskaniu wiedzy
- Brak wyłączenia w odniesieniu do nakazów przerwania naruszenia prawa lub zapobieżenia mu
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 6
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
- Porównanie z dotychczasowym stanem prawnym
- Ewolucja przepisów w toku procesu legislacyjnego
- Zakres zastosowania
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- Przesłanki wyłączenia odpowiedzialności i ich kaskadowy charakter
- Brak wiedzy
- Bezzwłoczne podjęcie działań w celu usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nielegalnych treści
- Działanie odbiorcy z upoważnienia lub pod kontrolą dostawcy
- Artykuł 6 ust. 3 DSA
- Brak wyłączenia w odniesieniu do nakazów przerwania naruszenia prawa lub zapobieżenia mu
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
- Rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów
- Dyrektywa w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym
- Rozporządzenie w sprawie przeciwdziałania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym
- Prawo do usunięcia danych na podstawie RODO
Artykuł 7
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
- Porównanie z dotychczasowym stanem prawnym
- Ewolucja przepisów w toku procesu legislacyjnego
- Zakres zastosowania
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- W dobrej wierze i z należytą starannością
- Czynności sprawdzające lub inne środki
- Dobrowolne działania z własnej inicjatywy
- Środki niezbędne dla spełnienia wymogów prawa
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 8
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
- Uzasadnienie wprowadzenia zakazu monitorowania treści na gruncie dyrektywy 2000/31 oraz DSA
- Ewolucja przepisu w toku procesu legislacyjnego
- Adresaci przepisów
III. Komentarz do przepisów
- Zakaz ogólnego obowiązku monitorowania
- Zakaz wymogu aktywnego ustalania faktów lub okoliczności wskazujących na nielegalną działalność
- Szczególne obowiązki monitorowania
- Zakaz obowiązku monitorowania a obowiązki należytej staranności
- Identyfikowalności przedsiębiorców
- Zgodność w fazie projektowania
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
- Rozporządzenie w sprawie przeciwdziałania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym
- Dyrektywa w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym
Artykuł 9
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel
III. Komentarz do przepisów
- Obowiązek informacyjny dostawcy usług pośrednich o podjętych działaniach na skutek nakazu
- Podstawa wydania nakazu podjęcia działań przeciwko określonej nielegalnej treści
- Nakaz jako źródło faktycznej wiedzy dostawcy usługi pośredniej
- Zakaz nakładania obowiązków monitorowania o charakterze ogólnym
- Minimalne elementy nakazu
- Zakres terytorialny stosowania nakazu
- Język nakazu
- Przekazanie nakazu koordynatorom ds. usług cyfrowych
- Informacja dla odbiorcy usług dotycząca nakazu
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 10
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Obowiązki dostawców usług pośrednich wynikające z otrzymania nakazu udzielenia informacji
- Wymagania wobec nakazu
- Język nakazu
- Obieg nakazu udzielenia informacji między zainteresowanymi podmiotami
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 11
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Obowiązek wyznaczenia pojedynczego punktu kontaktowego
- Zakres podmiotowy obowiązku
- Zakres przedmiotowy obowiązku
- Obowiązek publicznego udostępnienia informacji
- Wymogi w zakresie języków wykorzystywanych do komunikacji z punktami kontaktowymi
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
Artykuł 12
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Obowiązek wyznaczenia pojedynczego punktu kontaktowego dla odbiorców usług
- Obowiązki informacyjne – uzupełnienie dyrektywy 2000/31/WE
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
Artykuł 13
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Pojęcie przedstawiciela
- Zakres podmiotowy obowiązku
- Wyznaczenie przedstawiciela prawnego
- Wymagania stawiane przedstawicielom prawnym i ich kompetencje
- Odpowiedzialność przedstawiciela prawnego
- Informacje na temat przedstawiciela prawnego
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
Artykuł 14
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Opis ograniczeń w korzystaniu z usługi
- Informowanie o istotnych zmianach w warunkach korzystania z usług
- Formułowanie warunków korzystania z usług w sposób zrozumiały dla małoletnich
- Gwarancje dla odbiorców usługi podczas egzekwowania warunków korzystania z usług
- Obowiązki bardzo dużych platform i wyszukiwarek internetowych
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 15
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Adresaci obowiązków sprawozdawczych
- Obowiązek sprawozdawczy
- Wymagania stawiane sprawozdaniom
- Treść sprawozdań
- Możliwość przyjęcia aktów wykonawczych przez Komisję
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
Artykuł 16
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Mechanizm zgłaszania i działania – definicja
- Obowiązek opracowania i wdrożenia mechanizmów zgłaszania i działania
- Adresaci obowiązku
- Podmioty uprawnione do zgłoszenia
- Przedmiot zgłoszenia – nielegalne treści
- Sposób wskazania nielegalnych treści
- Stwierdzenie nielegalnego charakteru treści bez konieczności przeprowadzania szczegółowej analizy prawnej a wyłączenie odpowiedzialności
- Wymogi jakościowe dotyczące dostępności mechanizmów zgłaszania i działania
- Elementy zgłoszenia
- Wystarczająco uzasadnione wyjaśnienie powodów
- Jasne wskazanie dokładnej elektronicznej lokalizacji informacji
- Imię i nazwisko lub nazwa oraz adres e-mail osoby lub podmiotu dokonujących zgłoszenia
- Oświadczenie potwierdzające powzięte w dobrej wierze przekonanie osoby lub podmiotu dokonujących zgłoszenia, że informacje i zarzuty w nim zawarte są prawidłowe i kompletne
- Obowiązki informacyjne związane ze złożeniem i rozpatrzeniem zgłoszenia
- Wymogi jakościowe dotyczące decyzji
- Terminowy
- Niearbitralny
- Obiektywny
- Należyta staranność
- Zautomatyzowane środki podejmowania decyzji
- Obowiązek rozpatrzenia zgłoszenia a roszczenie o usunięcie lub uniemożliwienie
dostępu
- Bezzwłoczne działania w celu usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nielegalnych treści i inne ograniczenia
- Uzasadnienie decyzji
- Odwołanie
- Zaufane podmiotu sygnalizujące
- Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
- Zobowiązania bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 17
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Obowiązek uzasadnienia decyzji nakładającej ograniczenie – definicja, zakres zastosowania
- Adresaci obowiązku
- Podmioty uprawnione do otrzymania uzasadnienia
- Informacje przekazane przez odbiorcę usługi stanowiące nielegalne treści
- Informacje przekazane przez odbiorcę usługi niezgodne z warunkami korzystania z usług dostawcy
- Ograniczenia, w przypadku których konieczne jest sporządzenie uzasadnienia
- Elementy składowe uzasadnienia
- Wymogi w zakresie warstwy komunikacyjnej uzasadnienia
- Wyjątki od obowiązku przekazania uzasadnienia decyzji o nałożeniu ograniczenia
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 18
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Okoliczności uzasadniające zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
- Treść zawiadomienia
- Profilowanie
- Podmioty zawiadamiane o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
- Perspektywy (wytyczne, akty wykonawcze, akty krajowe)
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 19
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Zakres podmiotowy
- Okres 12 miesięcy po utracie statusu
- Nowo założone przedsiębiorstwa
- Wyjątek włączenia do regulacji ogólnej
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Relacja definicji do polskich przepisów
- Rozbieżności w przepisach
- Dodatkowe kryteria
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 20
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Zakres podmiotowy
- Skarżący
- Skuteczność systemu
- Termin
- Droga elektroniczna
- Zakres przedmiotowy
- Sposób rozpoznawania skarg
- Łatwa dostępność systemu
- Język
- Przyjazność systemu
- Brak opłat
- Dodatkowe wymogi przy rozpatrywaniu skarg
- Niezwłoczność
- Brak dyskryminacji
- Obiektywność
- Brak arbitralności
- Uwzględnienie skargi
- Uzasadnienie
- Pouczenie o możliwości odwołania
- Udział czynnika ludzkiego
- Ocena możliwości wdrożenia, potencjalne problemy
- Korelacje z innymi przepisami
Artykuł 21
- Uwagi wprowadzające
- Znaczenie
- Struktura przepisu
- Odniesienie do definicji pojęć (art. 3)
- Cel i zakres zastosowania
III. Komentarz do przepisów
- Dobrowolność i prawo wyboru
- Zakres podmiotowy
- Zakres przedmiotowy
- Obowiązek zapewnienia informacji
- Fakultatywność postępowania
- Obowiązkowy udział dostawcy platform internetowych
- Prawo odmowy udziału w postępowaniu
- Przedmiot toczącego się postępowania
- Brak konsekwencji za odmowę współpracy
- Procedura przed organem pozasądowym
- Czas rozpoznania skargi
- Rozstrzygnięcie o kosztach
- Koszty w razie rozstrzygnięcia na korzyść dostawcy platformy internetowej
- Sankcja za wytaczanie sporów w złej wierze
- Ograniczenia wysokości kosztów
- Obowiązek informowania o kosztach
- Koszty w razie rozstrzygnięcia częściowo korzystnego dla skarżącego
- Finansowanie organów pozasądowego rozstrzygania sporów
- Certyfikacja
- Warunki uzyskania certyfikacji
- Bezstronność i niezależność
- Finansowanie
- Wiedza ekspercka
- Łatwy dostęp i droga elektroniczna
- Szybkość, skuteczność i oszczędność
- Informacje o procedurze
- Decyzja odmowna
- Przedłużenie certyfikacji
- Dodatkowe informacje w certyfikacie
- Cofnięcie certyfikacji dla organu pozasądowego rozstrzygania sporów
- Obowiązek sprawozdawczy organów pozasądowego rozstrzygania sporów
- Obowiązki sprawozdawcze koordynatora ds. usług cyfrowych
- Notyfikacja
- Autonomiczność wobec dyrektywy 2013/11/UE