Oddana do rąk Czytelników książka jest zbiorem artykułów o charakterze refleksji teoretycznej i doniesień z badań. Ich tematyka koncentruje się wokół zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży w kontekście ich uwarunkowań oraz działań zmierzających do ich zapobiegania i ograniczenia.
[…]Wiedza ta może wydatnie pomóc w podejmowaniu trafnych decyzji w sprawie działań pomocowych ukierunkowanych na poprawę sytuacji opiekuńczo-wychowawczej i społecznej uczniów nieradzących sobie z wyzwaniami stawianymi przez współczesną szkołę […] fragment recenzji.
Całość podzielona jest na dwie części. Część pierwsza, zatytułowana Czynniki biologiczne, osobowościowe i społeczne jako predyktory zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży, obejmuje osiem tekstów. Jednym z tekstów jest opracowanie Danuty Boreckiej-Biernat poświęcone roli czynników osobowościowych w kształtowaniu strategii zadaniowej i obrony w postaci agresywnego reagowania na trudności oraz unikania konfrontacji z trudnościami przez dorastających.
Na część drugą, zatytułowaną Formy pomocy dzieciom i młodzieży w zapobieganiu i redukowaniu zaburzeń w zachowaniu, składają się cztery artykuły. Grażyna Poraj podejmuje refleksję nad planowaniem i realizowaniem działań profilaktycznych oraz interwencyjnych zmierzających do redukowania agresji, poprzedzoną diagnozą czynników odpowiedzialnych za wystąpienie agresji u młodego człowieka. W kolejnym artykule Agata Woźniak-Krakowian i Katarzyna Pieńkowska referują wyniki badań dotyczących przyczyn niskiej frekwencji młodzieży w szkołach ponadpodstawowych i pokazują możliwość ich wykorzystania do odpowiednich działań profilaktycznych, interwencyjnych i terapeutycznych w celu zaradzenia problemowi wagarów i zachęcenia ucznia do uczęszczania na zajęcia szkolne. Małgorzata Zabłocka formułuje podstawowe założenia autorskiego programu przezwyciężania nieśmiałości u dzieci, charakteryzuje specyfikę zajęć inspirowanych tym programem oraz prezentuje jego skuteczność. Część ostatnią kończy tekst Agnieszki i Dariusza Rosińskich, którzy poruszyli kwestię warunków dokonywania diagnozy zaburzeń socjalizacji w środowisku szkolnym z uwzględnieniem płci nauczyciela i ucznia.
Wstęp
Część I
Czynniki biologiczne, osobowościowe i społeczne jako predyktory zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży
Ludwika Wojciechowska
Dobrostan psychiczny adolescenta w obliczu realizacji rozwojowych zadań społecznych
Dorota Domińska-Werbel
Temperament jako wyznacznik strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w sytuacji społecznego nacisku
Anna Hibner
Sposoby reagowania młodzieży na presję społeczną jako funkcja różnic indywidualnych w oporowości psychologicznej oraz źródła presji
Danuta Borecka-Biernat
Osobowościowe dyskryminanty strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych
Justyna Iskra
Wybrane osobowościowe uwarunkowania trudności doświadczanych przez studentów pierwszego roku
Piotr Kwiatkowski
Neurobehawioralne rozhamowanie a postawy młodzieży wobec używania substancji psychoaktywnych w kontekście postaw wychowawczych rodziców
Elżbieta Napora
Komunikacja rodziców z młodzieżą – przegląd badań nad zagadnieniem
Małgorzata Cywińska
Zachowania agresywne u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w sytuacjach konfliktu
Część II
Formy pomocy dzieciom i młodzieży w zapobieganiu i redukowaniu zaburzeń w zachowaniu
Grażyna Poraj
Biologiczne, psychologiczne i społeczne podłoże a kontrola i profilaktyka zachowań agresywnych
Agata Woźniak-Krakowian, Katarzyna Pieńkowska
Wagary jako forma niedostosowania społecznego młodzieży – próba rozwiązania problemu
Małgorzata Zabłocka
Zachowania dzieci nieśmiałych w trudnej sytuacji społecznej – diagnoza i korygowanie
Agnieszka Rosińska, Dariusz Rosiński
Specyfika trudnych sytuacji społecznych w relacji uczeń – nauczyciel w procesie diagnozy zaburzeń socjalizacji