Jest to pierwsza publikacja na rynku wydawniczym przybliżająca problematykę funkcjonowania szkół z oddziałami filialnymi. Po rekonstrukcji założeń związanych z powstawaniem gimnazjów „wirtualnych” autorka przybliża założenia związane z powoływaniem i organizacją gimnazjów w polskim systemie oświaty. Przedstawia obawy, które towarzyszyły zmianie systemu oświaty. Ponadto w prezentowanej publikacji autorka omawia zagadnienie dotyczące funkcjonowania młodzieży w środowisku szkolnym. Godnym podkreślenia jest fakt, że autorka – odwołując się do założeń J. Dewey – buduje teoretyczne założenia dotyczące funkcjonowania szkoły, szkoły której zadaniem jest wspieranie rozwoju ucznia.
Wstęp Rozdział I Gimnazjum – nowy typ szkoły Wprowadzenie 1. Gimnazjum – cele i założenia 1.1. Organizacja gimnazjów „wirtualnych” 1.2. Oczekiwania i obawy przed wprowadzeniem reformy Konkluzje Rozdział II Gimnazjum miejscem rozwoju uczniów Wprowadzenie 1. Rozwój ucznia – ujęcie psychologiczno-pedagogiczne 2. Codzienność szkolna – ujęcie progresywne 2.1. Aktywność ucznia na lekcji 2.2. Nauczyciele w szkole wspomagającej rozwój ucznia 2.3. Uczeń i jego rówieśnicy w codzienności szkolnej 2.4. Zajęcia pozalekcyjne 2.5. Samorząd szkolny 3. Szkoła w dotychczasowych badaniach – wybrane aspekty Konkluzje Rozdział III Metodologiczne podstawy badań 1. Cele i problemy badawcze 2. Metoda badawcza 3. Organizacja i przebieg badań Rozdział IV Kontekst prowadzonych badań Wprowadzenie 1. Lokalizacja i powstanie badanych szkół 2. Architektura i wielkość badanych szkół 3. Organizacja dojazdów uczniów do szkoły 4. Rada szkoły i rada rodziców 5. Samorząd szkolny w badanych szkołach 6. Współpraca z rodzicami 7. Udział uczniów w kołach zainteresowań 8. Dojazd uczniów do szkoły Podsumowanie Rozdział V Obraz rówieśników Wprowadzenie 1. Rówieśnik – wróg czy przyjaciel 1.1. Rówieśnik jako wróg 1.2. Rówieśnik jako przyjaciel 2. Rówieśnicy na lekcji 2.1. Zdobywanie wiedzy przez rówieśników 2.2. Rówieśnicy przeszkadzający 3. Rówieśnicy na przerwie 4. Identyfikacja rówieśników ze szkołą 5. Obszary rzeczywistości szkolnej ważne dla rówieśników 6. Zabarwienie emocjonalne wypowiedzi na temat rówieśników 7. Uogólniony obraz rówieśników Wnioski Rozdział VI Obraz nauczyciela Wprowadzenie 1. Nauczyciel w czasie lekcji 1.1. Nauczyciel dydaktyk 1.2. Nauczyciel-wychowawca 2. Nauczyciel osoba 3. Nauczyciel na przerwie 4. Obszary rzeczywistości szkolnej ważne dla nauczyciela 5. Emocjonalne zabarwienie wypowiedzi badanych na temat nauczycieli 6. Nauczyciel – obcy czy swój 6.1. Nauczyciel jako obcy 6.2. Nauczyciel jako swój 7. Rekonstrukcja obrazu nauczycieli Wnioski Rozdział VII Samowiedza badanych Wprowadzenie 1. Uczniowie na przerwie 2. Uczniowie na lekcji 3. Obszary rzeczywistości szkolnej ważne dla badanych 4. Wartościowanie przez uczniów pozostania w szkole 5. Kontakty z rówieśnikami po zajęciach lekcyjnych 6. Samoocena badanych 7. Rekonstrukcja samoopisu badanych Wnioski Rozdział VIII Szkoła miejscem (nie)(do)rozwoju Wprowadzenie 1. Obraz ucznia Krótka refleksja zamiast zakończenia Wykaz literatury