Studia filologiczne w Polsce z perspektywy studenta / Opracowanie zbiorowe

Monografia Studia filologiczne w Polsce z perspektywy studenta jest rezultatem projektu badawczego „Filologia obca w perspektywie studenta. Diagnoza reprezentacji i oczekiwań a modelowanie procesu kształcenia neofilologicznego w Polsce”, realizowanego w latach 2019–2023 pod patronatem Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego. Jego główną intencją było lepsze poznanie studentów filologii obcych w Polsce – ich oczekiwań, potrzeb, planów, aspiracji, marzeń, przyczyn zadowolenia i niezadowolenia ze studiów itp. Badanie objęło 4893 studentów pierwszego i ostatniego roku studiów licencjackich i magisterskich 43 różnych kierunków filologicznych na 13 polskich uczelniach publicznych. Książka jest skierowana do szerokiego gremium odbiorców: kadry dydaktycznej i władz kierunków językowych, władz uczelni, decydentów na poziomie instytucji państwowych związanych ze szkolnictwem wyższym oraz interesariuszy zewnętrznych. Powinna zainteresować również samych studentów studiów językowych – w końcu to oni mają korzystać z nich w największym stopniu.

Monika Grabowska - adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Zakładu Językoznawstwa Francuskiego i Pracowni Dydaktyki Języka Francuskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się obecnie wokół nieformalnego uczenia się języków obcych. Autorka bądź współautorka ponad 70 publikacji polskich i zagranicznych z dziedziny językoznawstwa i glottodydaktyki.

Magdalena Sowa - profesor uczelni w Katedrze Lingwistyki Stosowanej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Nauczanie języków obcych dla potrzeb i do celów zawodowych oraz kształcenie nauczycieli języków obcych wpisują się w główny nurt jej zainteresowań badawczych. Autorka i współautorka licznych publikacji z zakresu glottodydaktyki, a w szczególności dydaktyki języka specjalistycznego.

Maciej Smuk - profesor uczelni w Instytucie Romanistyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą psychologicznych i społecznych aspektów nauki języków obcych. Autor lub współautor trzech pozycji książkowych, współredaktor kilku monografii i autor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w Polsce i za granicą.

(…) z punktu widzenia obiektu badań Autorzy z pewnością poruszają zagadnienie niezwykle istotne i aktualne. Z uwagi na szeroki zasięg i zakres badania oraz przekrojowe ujęcie badawcze, obejmujące zasięgiem szeroką paletę różnych kierunków filologicznych na tle literatury przedmiotu, monografia stanowi pozycję bardzo atrakcyjną, wypełniając niejako istniejącą w tym aspekcie lukę badawczą (…).
Monografia wnosi znaczący wkład do wspomnianego dyskursu badawczego nad rolą i kształtem studiów filologicznych w Polsce. Na uwagę zasługują także trafne rekomendacje Autorów odnośnie do dalszych perspektyw i rekomendacje w ww. aspektach.

dr hab. Jacek Makowski, prof. UŁ

Analiza wyników realizowanego przez nas projektu może pozwolić odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu – zdaniem studentów studiów licencjackich i magisterskich – studia językowe przygotowują do różnych wyzwań współczesności. A wyzwań tych nie brakuje. Rozwój nowych dyscyplin i subdyscyplin naukowych, zmieniające się uwarunkowania geopolityczne, mobilność na rynku pracy, różnojęzyczność i wielokulturowość, wzrost specjalizacji branżowej w wielu sektorach, rozwój nowych form życia kulturalnego – to tylko kilka z tych, które charakteryzują teraźniejszość, ale i wpływają na przyszłość, niekiedy nawet determinując ją. Wydaje się konieczne uwzględnianie ich w długofalowym myśleniu o kształceniu filologicznym w Polsce.

fragment Wstępu

Wstęp

ROZDZIAŁ

ZAŁOŻENIA, KONCEPCJA I METODOLOGIA BADANIA

1.1. Studia językowe w Polsce w ujęciu liczbowym

1.2. Badanie własne

1.2.1. Założenia i cele badawcze

1.2.2. Pytania badawcze

1.2.3. Koncepcja badania i dobór próby

1.2.4. Metodologia badania

1.2.4.1. Kwestionariusz ankiety dla rozpoczynających studia (A1)

1.2.4.2. Kwestionariusz ankiety dla kończących studia (A2)

ROZDZIAŁ 2

WYBÓR STUDIÓW FILOLOGICZNYCH: OBSZARY, MOTYWY, OCZEKIWANIA

2.1. Świadomość wyboru

2.1.1. Obszary i powody zainteresowania studiami filologicznymi wśród studentów studiów licencjackich

2.1.2. Obszary i powody zainteresowania studiami filologicznymi wśród studentów studiów magisterskich

2.1.3. Świadomość wyboru studiów filologicznych: podobieństwa i różnice pomiędzy studentami rozpoczynającymi studia licencjackie i magisterskie

2.2. Diagnoza motywów

2.2.1. Motywy wyboru studiów filologicznych przez studentów studiów licencjackich

2.2.1.1. Zainteresowanie nauką języka i kulturą

2.2.1.2. Kryteria merytoryczne związane z ofertą programową

2.2.1.3. Plany na przyszłość

2.2.1.4. Chęć dalszego kształcenia

2.2.1.5. Kryteria związane z konkretną uczelnią

2.2.1.6. Przypadkowość

2.2.1.7. Kryteria geograficzne

2.2.1.8. Rekomendacje

2.2.1.9. Osobiste powiązania z językiem i kulturą

2.2.1.10. Kryteria ekonomiczne związane ze statusem studenta

2.2.1.11. Kryteria pragmatyczne związane z organizacją studiów

2.2.1.12. Wcześniejsze doświadczenia ze studiów filologicznych

2.2.2. Motywy wyboru studiów filologicznych przez studentów studiów magisterskich

2.2.3. Motywy wyboru studiów filologicznych: podobieństwa i różnice pomiędzy studentami rozpoczynającymi studia licencjackie i magisterskie

2.3. Oczekiwania programowe

2.3.1. Oczekiwania programowe studentów studiów licencjackich

2.3.1.1. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez ponad 20% studentów studiów licencjackich

2.3.1.2. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez ponad 10% studentów studiów licencjackich

2.3.1.3. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez mniej niż 10% studentów studiów licencjackich

2.3.2. Oczekiwania programowe studentów studiów magisterskich

2.3.2.1. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez ponad 20% studentów studiów magisterskich

2.3.2.2. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez ponad 10% studentów studiów magisterskich

2.3.2.3. Dziedziny, przedmioty i zagadnienia wymienione przez mniej niż 10% studentów studiów magisterskich

2.3.3. Oczekiwania programowe: podobieństwa i różnice pomiędzy studentami rozpoczynającymi studia licencjackie i magisterskie

ROZDZIAŁ 3

REPREZENTACJE SPOŁECZNE STUDIÓW FILOLOGICZNYCH – PERSPEKTYWA KOŃCZĄCYCH STUDIA

3.1. Przymiotniki określające studia filologiczne

3.2. Wyodrębnione obszary tematyczne

3.2.1. „Studia niepraktyczne” vs „studia perspektywiczne”

3.2.2. „Studia ogólnie rozwijające”

3.2.3. „Świetny sposób na opanowanie języka obcego”

3.2.4. „Studia w porządku” vs „studia niespełniające oczekiwań”

3.2.5. „Studia źle zorganizowane”

3.2.6. „Dobra kadra” vs „zła kadra”

3.2.7. „Dobre, ale mogłyby być lepsze”

ROZDZIAŁ 4

POZIOM SATYSFAKCJI I REALIZACJI OCZEKIWAŃ STUDENTÓW FILOLOGII

4.1. Czynniki zadowolenia

4.1.1. Czynniki zadowolenia studentów studiów licencjackich

4.1.2. Czynniki zadowolenia studentów studiów magisterskich

4.1.3. Czynniki zadowolenia: porównanie studentów studiów licencjackich i magisterskich

4.2. Czynniki niezadowolenia

4.2.1. Czynniki niezadowolenia studentów studiów licencjackich

4.2.2. Czynniki niezadowolenia studentów studiów magisterskich

4.2.3. Czynniki niezadowolenia: porównanie studentów studiów licencjackich i magisterskich

4.3. Poziom (nie)zadowolenia a decyzja o ponownym wyborze studiów

ROZDZIAŁ 5

PLANY STUDENTÓW FILOLOGII

5.1. Plany dalszego kształcenia

5.1.1. Plany dalszego kształcenia wśród studentów kończących studia licencjackie

5.1.2. Plany dalszego kształcenia wśród studentów kończących studia magisterskie

5.1.3. Porównanie odpowiedzi dotyczących planów dalszego kształcenia wśród studentów kończących studia licencjackie i magisterskie

5.2. Plany związane ze studiami magisterskimi w tej samej jednostce (licencjat)

5.2.1. Argumenty przemawiające za podjęciem studiów magisterskich w tej samej jednostce

5.2.2. Argumenty przemawiające za rezygnacją ze studiów magisterskich w tej samej jednostce

5.2.3. Niezdecydowanie względem kontynuacji studiów magisterskich w tej samej jednostce

5.3. Plany zawodowe

5.3.1. Branże i zawody wskazane przez ponad 10% ogółu

5.3.1.1. Tłumacz

5.3.1.2. Nauczyciel/lektor

5.3.1.3. Praca w korporacji/firmie

5.3.2. Branże i zawody wskazane przez ponad 2% ogółu

5.3.2.1. Działalność związana z turystyką

5.3.2.2. Praca związana z wykorzystaniem języka obcego

5.3.2.3. Działalność kulturalna i artystyczna

5.3.2.4. Administracja państwowa i dyplomacja

5.3.3. Branże i zawody wskazane przez mniej niż 2% ogółu

5.3.4. Ocena możliwości przygotowania do wykonywania danego zawodu

ZAKOŃCZENIE

Wnioski końcowe

Rekomendacje

BIBLIOGRAFIA

SPIS TABEL

SPIS RYSUNKÓW