Prawo budowlane. Komentarz / Arkadiusz Despot-Mładanowicz, Andrzej Gliniecki, Zdzisław Kostka, Wojciech Piątek, Anna Ostrowska

Publikacja stanowi szeroką interpretację przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, które regulują proces budowlany na wszystkich jego etapach, a także przepisów innych aktów prawnych funkcjonalnie powiązanych z procesem inwestycyjno-budowlanym.
Autorzy przedstawili zawiłe i skomplikowane zagadnienia prawne w sposób możliwie dostępny i zrozumiały, szczególnie zwracając uwagę na prawa i obowiązki inwestorów, właścicieli i zarządców obiektów budowlanych oraz zakres uprawnień władczych organów administracji publicznej, wynikających z przepisów obowiązującego prawa. Wybór problemów, na które zwrócono szczególną uwagę, wynika z tematyki spraw najczęściej rozstrzyganych przez sądy administracyjne. W trzecim wydaniu nie brak w związku z tym licznych odniesień do orzecznictwa sądów administracyjnych, Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, a także do literatury fachowej. Uwzględniono również wszystkie zmiany, które pojawiły się od poprzedniego wydania, w tym dotyczące m.in. uproszczenia procedury budowlanej, warunków uzyskiwania uprawnień budowlanych czy nowych wymogów odnośnie do charakterystyki energetycznej budynków.
Autorzy publikacji sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz pracownicy sądów administracyjnych będący pracownikami naukowo-dydaktycznymi renomowanych uniwersytetów mający zarówno odpowiednie przygotowanie teoretyczne, jak i doświadczenie praktyczne w zakresie orzekania w sprawach administracyjnych, starali się opracować niniejszy komentarz ze szczególnym uwzględnieniem kwestii stwarzających problemy w prawidłowym rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, które znajdują swój finał w postępowaniach sądowoadministracyjnych. Przedstawili również ocenę niekiedy krytyczną obowiązującego stanu prawnego i kolejnych jego zmian.
Publikacja jest przeznaczona nie tylko dla prawników praktyków: sędziów sądów administracyjnych, adwokatów, radców prawnych, lecz także dla pracowników organów administracji publicznej, osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, rzeczoznawców budowlanych oraz innych uczestników procesu budowlanego, a w szczególności dla inwestorów, którzy samodzielnie zamierzają podjąć wykonywanie robót budowlanych. Będzie także pomocna pracownikom naukowym wydziałów prawa i administracji oraz studiów technicznych.


Wykaz skrótów 13
Wprowadzenie 21
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 290 z późn. zm.) 25
Rozdział 1. Przepisy ogólne 27 Art. 1. [Przedmiot regulacji] 27 Art. 2. [Ustawa - wyłączenia; stosunek do innych ustaw] 38 Art. 3. [Definicje] 45 Art. 4. [Prawo zabudowy nieruchomości gruntowej (zasada wolności budowlanej)] 111 Art. 5. [Obiekt budowlany - zasady projektowania; zasady użytkowania; świadectwo charakterystyki energetycznej; osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej; rejestr osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin uprawniający do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej] 117 Art. 5(1). (uchylony) 133 Art. 5(2). (uchylony) 133 Art. 5a. [Obwieszczenie jako forma zawiadomienia w postępowaniu dotyczącym obiektu liniowego, w którym liczba stron przekracza 20; wyłączenia] 133 Art. 6. [Zagospodarowanie działek budowlanych lub terenów z obiektami budowlanymi lub ich zespołami] 135 Art. 7. [Przepisy techniczno-budowlane] 137 Art. 8. [Dodatkowe warunki techniczne dla budynków służących bezpieczeństwu lub obronności państwa - delegacja ustawowa] 145 Art. 9. [Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych] 145 Art. 10. [Zastosowanie w obiekcie budowlanym wyrobów o należytych właściwościach użytkowych] 155 Art. 10a. (uchylony) 159 Art. 11. [Dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia - delegacja ustawowa] 160
Rozdział 2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie 161 Art. 12. [Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie - definicja, podstawa wykonywania; uprawnienia budowlane] 161 Art. 12a. [Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie - podstawa wykonywania] 173 Art. 12b.12c. (uchylone) 177 Art. 13. [Uprawnienia budowlane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi] 177 Art. 14. [Uprawnienia budowlane - specjalności, specjalizacje techniczno-budowlane; warunki uzyskania uprawnień budowlanych] 179 Art. 15. (uchylony) 186 Art. 16. [Przygotowanie zawodowe - delegacja ustawowa] 187
Rozdział 3. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego 189 Art. 17. [Uczestnicy procesu budowlanego] 189 Art. 18. [Obowiązki i uprawnienia inwestora] 196 Art. 19. [Obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego; obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego] 202 Art. 20. [Obowiązki projektanta; wyłączenia; oświadczenie o sporządzeniu projektu] 205 Art. 21. [Uprawnienia projektanta] 216 Art. 21a. [Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie] 217 Art. 22. [Obowiązki kierownika budowy] 224 Art. 23. [Uprawnienia kierownika budowy] 230 Art. 23a. (uchylony) 231 Art. 24. [Zakaz łączenia funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego] 231 Art. 25. [Obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego] 232 Art. 26. [Uprawnienia inspektora nadzoru inwestorskiego] 233 Art. 27. [Koordynator inspektorów nadzoru inwestorskiego w zakresie różnych specjalności] 234
Rozdział 4. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych 235 Art. 28. [Rozpoczęcie robót budowlanych; strony postępowania w sprawie pozwolenia na budowę] 235 Art. 29. [Budowy i roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę] 309 Art. 29a. [Budowa przyłączy - bez obowiązku zgłoszenia] 362 Art. 30. [Zgłoszenie budowy; sprzeciw; nałożenie obowiązku uzyskania pozwolenia na wykonanie obiektu lub robót budowlanych] 375 Art. 30a. [Informacja w Biuletynie Informacji Publicznej] 413 Art. 31. [Rozbiórka budynków, budowli, obiektów budowlanych; nałożenie obowiązku uzyskania pozwolenia na rozbiórkę; termin rozpoczęcia robót zabezpieczających i rozbiórkowych] 415 Art. 32. [Warunki wydania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego] 421 Art. 33. [Zakres przedmiotowy pozwolenia na budowę; załączniki do wniosku o pozwolenie na budowę; załączniki do wniosku o pozwolenie na budowę obiektów budowlanych; załączniki do wniosku o pozwolenie na rozbiórkę] 465 Art. 34. [Projekt budowlany - wymagania, elementy, zatwierdzenie; decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego poprzedzająca wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę] 482 Art. 35. [Sprawdzenie spełnienia wymagań; decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę; kara] 501 Art. 35a. [Skarga do sądu administracyjnego na decyzję o pozwoleniu na budowę; wstrzymanie wykonania decyzji; kaucja na zabezpieczenie roszczeń inwestora] 529 Art. 36. [Decyzja o pozwoleniu na budowę - elementy] 535 Art. 36a. [Istotne i nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; decyzja o zmianie pozwolenia na budowę] 548 Art. 37. [Wygaśnięcie, uchylenie albo stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę] 570 Art. 38. [Przesłanie decyzji o pozwoleniu na budowę organowi, który wydał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; rejestr decyzji o pozwoleniu na budowę; przechowywanie zatwierdzonych projektów budowlanych] 579 Art. 39. [Prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym objętym ochroną zabytków] 584 Art. 39a. [Pozwolenie na budowę na obszarze pomnika zagłady] 597 Art. 40. [Przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę i pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych na rzecz innego podmiotu; strony postępowania] 599 Art. 40a. [Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej] 610
Rozdział 5. Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych 612 Art. 41. [Rozpoczęcie budowy; zawiadomienie o terminie; prace przygotowawcze] 612 Art. 42. [Obowiązki inwestora i kierownika budowy w związku z prowadzeniem robót] 617 Art. 43. [Geodezyjne wyznaczenie obiektu budowlanego w terenie; geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza] 622 Art. 44. [Zawiadomienie o zmianie uczestników procesu budowlanego] 626 Art. 45. [Dziennik budowy; dziennik montażu; dziennik rozbiórki] 627 Art. 46. [Przechowywanie dokumentów stanowiących podstawę wykonania robót budowlanych] 633 Art. 47. [Zgoda właściciela sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu (najemcy) na wejście; decyzja o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości; zajęcie pasa drogowego na potrzeby budowy] 634 Art. 48. [Decyzja nakazująca rozbiórkę obiektu budowlanego będącego w budowie lub jego części albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę; postanowienie o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych] 640 Art. 49. [Sprawdzenie spełnienia wymagań; opłata legalizacyjna; postanowienie o obowiązku usunięcia nieprawidłowości] 676 Art. 49a. [Opłata legalizacyjna - zwrot, zaliczenie w poczet kosztów wykonania zastępczego] 690 Art. 49b. [Decyzja o rozbiórce obiektu budowlanego będącego w budowie lub jego części albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu; postanowienie o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych; opłata legalizacyjna] 691 Art. 49c. [Stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej do opłaty legalizacyjnej] 701 Art. 50. [Wstrzymanie robót budowlanych w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1] 702 Art. 50a. [Następstwa (skutki) wykonywania robót budowlanych pomimo ich wstrzymania] 718 Art. 51. [Decyzja o nałożeniu obowiązków i sprawdzenie ich wykonania; decyzja nakazująca zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego] 721 Art. 52. [Zasady ponoszenia kosztów wykonania decyzji] 744 Art. 53. [Zasady ponoszenia kosztów rozbiórki obiektu budowlanego] 751 Art. 54. [Przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę lub zgłoszenie - zawiadomienie organu o zakończeniu budowy] 752 Art. 55. [Przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę - decyzja o pozwoleniu na użytkowanie] 760 Art. 55a. (uchylony) 765 Art. 56. [Zawiadomienie PIS i PSP o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania] 766 Art. 57. [Załączniki do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie] 770 Art. 58. (uchylony) 790 Art. 59. [Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego; strona w postępowaniu w sprawie pozwolenia na użytkowanie] 790 Art. 59a. [Kontrola budowy w celu stwierdzenia prowadzenia jej zgodnie z ustaleniami i warunkami określonymi w pozwoleniu na budowę] 802 Art. 59b. (uchylony) 806 Art. 59c. [Termin przeprowadzenia kontroli budowy; uczestnictwo inwestora w kontroli budowy] 806 Art. 59d. [Protokół z przeprowadzenia kontroli budowy] 807 Art. 59e. [Podmiot przeprowadzający kontrolę budowy; upoważnienie do przeprowadzenia kontroli budowy] 809 Art. 59f. [Kara w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w trakcie obowiązkowej kontroli] 810 Art. 59g. [Postanowienie o wymierzeniu kary; termin uiszczenia kary; ściągnięcie kary w drodze egzekucji administracyjnej] 817 Art. 60. [Przekazanie właścicielowi lub zarządcy obiektu dokumentacji budowy i dokumentacji powykonawczej] 819
Rozdział 6. Utrzymanie obiektów budowlanych 820 Art. 61. [Obowiązki właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego] 820 Art. 62. [Okresowe kontrole stanu technicznego obiektu budowlanego, instalacji i przewodów] 830 Art. 63. [Obowiązek przechowywania dokumentacji obiektu budowlanego przez okres jego istnienia] 843 Art. 63a. (uchylony) 845 Art. 64. [Książka obiektu budowlanego - prowadzenie, załączniki] 845 Art. 65. [Udostępnianie załączników do książki obiektu budowlanego] 848 Art. 66. [Decyzja o usunięciu nieprawidłowości stwierdzonych w obiekcie budowlanym; decyzja o zakazie użytkowania obiektu] 849 Art. 67. [Nakaz rozbiórki nieużytkowanego lub niewykończonego obiektu budowlanego] 861 Art. 68. [Nakazy i zarządzenia związane z potrzebą opróżnienia w całości lub w części budynku przeznaczonego na pobyt ludzi] 867 Art. 69. [Stosowanie środków zabezpieczających w celu usunięcia niebezpieczeństwa] 870 Art. 70. [Obowiązek dokonania napraw] 873 Art. 71. [Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; zgłoszenie zmiany, sprzeciw] 876 Art. 71a. [Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego zgłoszenia; opłata legalizacyjna; decyzja nakazująca przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części] 889 Art. 72. [Postępowanie w sprawach rozbiórek - delegacja ustawowa] 895
Rozdział 7. Katastrofa budowlana 898 Art. 73. [Katastrofa budowlana] 898 Art. 74. [Postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej] 900 Art. 75. [Obowiązki kierownika budowy w razie katastrofy budowlanej] 900 Art. 76. [Komisja do ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy budowlanej] 902 Art. 77. [Przejęcie postępowania wyjaśniającego przez inne organy] 904 Art. 78. [Decyzja o usunięciu skutków katastrofy budowlanej] 905 Art. 79. [Usunięcie skutków katastrofy budowlanej] 907
Rozdział 8. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego 909 Art. 80. [Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego] 909 Art. 81. [Obowiązki organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego] 913 Art. 81a. [Uprawnienia organów nadzoru budowlanego; wykonywanie czynności kontrolnych] 916 Art. 81b. (uchylony) 918 Art. 81c. [Uprawnienia organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego] 918 Art. 82. [Właściwość rzeczowa i instancyjna organów administracji architektoniczno-budowlanej] 928 Art. 82a. [Zakaz powierzania zadań z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej] 933 Art. 82b. [Zadania organów administracji architektoniczno-budowlanej; rejestr wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę; rejestr zgłoszeń dotyczących budowy] 937 Art. 83. [Właściwość rzeczowa powiatowego inspektora nadzoru budowlanego i wojewodzkiego inspektora nadzoru budowlanego] 943 Art. 83a. (uchylony) 945 Art. 84. [Zadania organów nadzoru budowlanego] 945 Art. 84a. [Kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa budowlanego] 948 Art. 84b. [Kontrola działalności organów administracji architektoniczno-budowlanej i organów nadzoru budowlanego; wznowienie lub wszczęcie z urzędu postępowania] 950 Art. 85. [Współdziałanie organów nadzoru budowlanego z innymi organami] 953 Art. 85a. [Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy] 954 Art. 86. [Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego - powoływanie, odwoływanie] 956 Art. 87. [Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego - powoływanie, odwoływanie, współdziałanie] 957 Art. 88. [Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego - definicja, powoływanie, zasady naboru] 958 Art. 88a. [Zadania Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego] 961 Art. 88b. [Główny Urząd Nadzoru Budowlanego] 965 Art. 89. (uchylony) 966 Art. 89a. [Zakres właściwości organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego] 966 Art. 89b. [Sprawdzenie posiadania przez inwestora postanowienia o uzgodnieniu] 966 Art. 89c. [Polecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia stanu zagrożenia] 967
Rozdział 9. Przepisy karne 969 Art. 90. [Wykonywanie robót budowlanych niezgodnie z prawem] 969 Art. 91. [Naruszenie przepisów prawa budowlanego] 976 Art. 91a. [Naruszenie obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie] 978 Art. 92. [Naruszenie przepisów prawa budowlanego] 979 Art. 93. [Naruszenie przepisów prawa budowlanego] 982 Art. 94. [Orzekanie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia] 987
Rozdział 10. Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie 989 Art. 95. [Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie] 989 Art. 96. [Kary z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie] 992 Art. 97. [Wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie] 994 Art. 98. [Orzekanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej w budownictwie. Właściwość organów] 997 Art. 99. [Informacja o ostatecznej decyzji o ukaraniu] 1000 Art. 100. [Przedawnienie orzekania w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie] 1002 Art. 101. [Zatarcie kary] 1004 Art. 102. (uchylony) 1006
Rozdział 11. Przepisy przejściowe i końcowe 1007 Art. 103. [Stosowanie przepisów prawa budowlanego] 1007 Art. 104. [Zachowanie uprawnień budowlanych] 1015 Art. 105. [Utrzymanie w mocy decyzji o dopuszczeniu do powszechnego stosowania w budownictwie nowych materiałów budowlanych] 1017 Art. 106. [Zmiana w ustawie o ochronie przeciwpożarowej 1017 Art. 107. [Derogacja prawa budowlanego z 1974 r.] 1018 Art. 108. [Termin wejścia w życie prawa budowlanego] 1020
Załącznik 1021
Bibliografia 1025
Skorowidz przedmiotowy 1033