Wartości wyznaczają horyzont rozwoju człowieka. (…) Młody człowiek otwiera się na wartości, zwykle w specyficzny tylko dla siebie sposób. Bywa, że deterministyczne nastawia się na ideał, pragnie być najlepszy, podziwiany, ważny. Sposób bycia i wyrażania siebie jest zatem odpowiedzią na tę potrzebę i daje również obraz tego, co jest dla niego prymarne, a więc wartościowe. Z tego też powodu, mając na uwadze istotne funkcje wartości, w wymiarze zarówno subiektywnym, jak i obiektywnym, podjęto próbę ustalenia, na czym koncentruje się młodzież licealna. (…) w perspektywie problematyki podjętej w tej książce ważne było również poznanie, w jakim zakresie młodzież doświadcza lub doświadczała samotności i jak sobie z nią radzi. Nie bez powodu dociekano również zainteresowań i pasji młodzieży, które wypełniają jej wolny czas, a ponadto stanowią podstawę i przestrzeń rozwoju, autoafirmacji i samourzeczywistnienia.
[…] Przedmiot badań stanowiły zatem trzy kategorie: wartości, samotność i pasje.
Wstęp (Magdalena Kleszcz, Małgorzata Łączyk); 7
Magdalena Kleszcz
Rozdział I. Eksplikacja zagadnień związanych z kategorią wartości; 9
Problematyka wartości w naukach społecznych; 9
Funkcjonowanie pojęcia wartości w ujęciu filozoficznym; 11
Pojęcie wartości w socjologii; 13
Psychologiczne rozumienie wartości; 15
Pedagogika wobec wartości; 20
Wartościowanie jako proces; 25
Postawy młodzieży wobec wartości na tle współczesnych badań; 28
Dorastanie a kryzys w wartościowaniu; 36
Małgorzata Łączyk
Rozdział II. Samotność w ujęciu interdyscyplinarnym; 45
O fenomenie samotności w filozofii; 45
Psychologia i pedagogika o samotności i osamotnieniu
na tle osobowościowym i socjokulturowym; 50
Rodzaje samotności jako przyczynek ustalenia wykładni rozumienia jej istoty; 54
Rodzaje i typy samotności; 54
Samotność jako konsekwencja deficytu w sferze potrzeb; 57
Koincydencja samotności z twórczością jako naczelną kategorią wartościowego życia; 63
Magdalena Kleszcz, Małgorzata Łączyk
Rozdział III. Metodologia badań własnych; 67
Założenia teoretyczne i metodologiczne badań; 67
Przedmiot i cele badań naukowych; 69
Problemy badawcze; 69
Metoda i technika prowadzenia badań; 70
Opis narzędzi badawczych wykorzystanych w badaniach własnych; 71
Polska adaptacja Value Survey Miltona Rokeacha autorstwa Piotra Brzozowskiego; 71
Kwestionariusz do Badania Kryzysu w Wartościowaniu autorstwa Piotra Olesia; 72
Procedura badań i charakterystyka badanych; 73
Magdalena Kleszcz, Małgorzata Łączyk
Rozdział IV. Wartości, pasje i doświadczenie samotności młodzieży na podstawie analizy wypowiedzi badanych; 75
Licealiści w recepcji własnej – prezentacja samoopisu badanych; 76
Wartości deklarowane przez licealistów podczas wywiadów; 80
Zróżnicowanie preferencji wartości wśród badanych na podstawie skali Miltona Rokeacha; 83
Kryzys w wartościowaniu na podstawie Kwestionariusza do Badania Kryzysu w Wartościowaniu Piotra Olesia; 90
Pasje badanej młodzieży; 93
Pasje młodzieży jako wartość i wykładnia wartości; 98
Obecność innych i ich znaczenie; 104
Samotność jako element doświadczenia życiowego badanych; 106
Podsumowanie i wnioski końcowe (Magdalena Kleszcz, Małgorzata Łączyk); 115
Bibliografia; 121
Aneks; 127