Krytyczne (nie)porządki. Studia o współczesnej krytyce literackiej w Polsce / Dorota Kozicka

Krytyczne (nie)porządki – książka poświęcona współczesnej polskiej krytyce literackiej, koncentrują się przede wszystkim na problemach dyskursu krytycznego, krytycznoliterackiej retoryki, metakrytycznej samo-świadomości. Autorka próbuje przyjrzeć się temu, jak krytyka sama się definiuje i jak jest definiowana, jak sytuuje się i jak jest sytuowana w przestrzeni życia literackiego i społecznego, śledzi sposoby jej oddziaływania, tropi najciekawsze krytyczne strategie. Opisując dyskurs krytyczny, pokazuje różnorodne uwikłania krytyki, zarówno jej wielogłosowość oraz performatywny charakter, jak i mechanizmy wspólnotowych (środowiskowych, grupowych) zachowań, a także relacje między obowiązującymi w polu krytyki regułami a indywidualnym głosem podmiotu. Zwraca też uwagę na współzależności między krytycznymi wystąpieniami a zmianami w przestrzeni życia publicznego. Analiza dyskursu krytycznego i jego instytucjonalnych uwarunkowań pozwala tutaj zarówno na uchwycenie podmiotowości, indywidualnego charakteru oraz swoistości krytycznych projektów, jak i na refleksje dotyczące szerszej problematyki światopoglądowej, kulturowej, a także komunikacyjnych uwarunkowań krytyki. Istotnym punktem odniesienia dla takiego spojrzenia na krytykę literacką są m.in. prace Michela Foucaulta i Pierre’a Bourdieu.
Kluczowe w pierwszej części książki zagadnienia metakrytycznych metafor, narcyzmu krytyki oraz funkcjonowania dorobku Stanisława Brzozowskiego w krytyce literackiej przedstawione zostały w szerszej perspektywie, obejmującej drugą połowę XX wieku i pierwsze lata wieku XXI. W drugiej części książki wyeksponowana została cezura przełomu 1989 roku, a poszczególne teksty poświęcone zagadnieniom związanym z ustawianiem krytycznego głosu w nowej sytuacji literatury i kultury, z przesuwaniem pola krytyki, a także z poważnymi zmianami wewnątrz tego pola złożyły się na pogmatwaną, skomplikowaną mapę krytycznoliterackich wystąpień ostatnich lat.

Dorota Kozicka pracuje w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki UJ. Zajmuje się prozą niefikcjonalną, literaturą polską i życiem literackim po roku 1989, historią i teorią krytyki literackiej. W 2003 roku wydała książkę Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży, w 2010 – antologię polskiego pamfletu, zatytułowaną „Chamuły”, „gnidy”, „przemilczacze”…

WSTĘP

CZĘŚĆPIERWSZA

WPROWADZENIE

METAFORY METAKRYTYKI – PRZENOŚNY WIZERUNEK KRYTYKA LITERATURY

1. Metakrytyka w uścisku metafory

2. Gniazda metafor

3. Miejsca przenikania

CZY KRYTYK MUSI BYĆ KOCHANY, CZYLI O NARCYSTYCZNYCH SKŁONNOŚCIACH KRYTYKI LITERACKIEJ

1. Narcystyczne „ja”

2. Krytyczne powinności

3. Prywatne pragnienia

4. Tekstowe kreacje

BRZOZOWSKI – POBOŻNE ŻYCZENIE KRYTYKI

1. Wielka legenda

2. Zwyczajne życie

3. Pobożne życzenia

CZĘŚĆ DRUGA

WPROWADZENIE

„BEZŁ(R)ADNE ROZWAŻANIA STAREGO KRYTYKA”? O DYSKURSIE „STAREJ” KRYTYKI W NOWYCH CZASACH

1. Młodzi w natarciu

2. W polu autorytetu

3. Strategie obrony

DLACZEGO „NIE”? STRATEGIE ODRZUCANIA MIŁOSZA PO ROKU 1989

1. „Miłosz jak świat”

2. Przeciw figurze autorytetu i wieszcza

3. Przeciw figurze mistrza

KRYTYK PRZECIW UNIWERSYTETOWI. O ANTYAKADEMICKICH STRATEGIACH KRYTYKI PO 1989 ROKU

1. Bez zobowiązań

2. W poszukiwaniu zobowiązań

3. Zobowiązania

OD KOPCIUSZKA DO...? O POTYCZKACH FEMINIZMU Z KRYTYKĄLITERACKĄ

1. Od kobiety do Kopciuszka

2. Od pisarza do pisarki

3. Kim jest dziśKopciuszek?

KRYTYKI LITERACKIEJ KŁOPOTY Z POLITYCZNOŚCIĄ (W OSTATNIM DWUDZIESTOLECIU)

1. Mit założycielski

2. Rzeczywistośćwobec mitu

3. Politycznośćopisana

4. Polityczne strategie dyskursu krytycznoliterackiego

5. Siła projektów

BIBLIOGRAFIA

INDEKS RZECZOWY

INDEKS NAZWISK

SUMMARY