Identyfikowanie i zaspokajanie potrzeb społecznych w niepublicznych szkołach podstawowych / Zuzanna Zbróg

Tendencja do identyfikowania i analizowania potrzeb społecznych wynika ze współczesnych teorii oświaty, kładących nacisk na rozwój szkoły jako instytucji reagującej na potrzeby społeczności szkolnych oraz jako organizacji uczącej się. Przedstawiane w książce badania empiryczne miały więc charakter nie tylko diagnostyczny, ale i eksploracyjny, gdyż monografia podejmuje tematykę pomijaną w większości najnowszych prac dotyczących systemu oświaty. Może więc zostać uznana za pierwszą, która tak szczegółowo analizuje aktualne potrzeby najważniejszych zbiorowości szkolnych: uczniów, nauczycieli i rodziców.

Książka zawiera bardzo interesującą diagnozę funkcjonowania niepublicznych szkół podstawowych w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku, rzetelną od strony metodologicznej i wartościową poznawczo, wnoszącą do dotychczasowych badań porównawczych nowe aspekty. Zwłaszcza analiza stopnia identyfikowania i zaspokajania potrzeb społecznych w szkole katolickiej może zostać uznana za jedną z pierwszych, wstępną, indywidualną diagnozę potrzeb wszystkich najważniejszych społeczności szkolnych w pojedynczej placówce, będącą podstawą podjęcia kroków zmierzających do przekształcenia tej jednostki w szkołę uczącą się.

Uzyskane wyniki z przedstawionych badań empirycznych mogą stanowić punkt odniesienia dla innych szkół niepublicznych, jednak bogaty i starannie zinterpretowany materiał badawczy może być podstawą do dalszych, pogłębionych analiz oraz badań również w szkołach publicznych każdego szczebla. Co istotne, w monografii zawarto rzetelnie skonstruowane przykładowe narzędzia badawcze, które szkoły mogą wykorzystać do diagnozowania potrzeb własnych społeczności.

Wstęp

1. Teoretyczne podstawy badania potrzeb

1.1. Definicje i wybrane koncepcje potrzeb
1.1.1. Pojęcie potrzeby
1.1.2. Wybrane koncepcje potrzeb
1.2. Miejsce potrzeb społecznych w systemie potrzeb człowieka
1.3. Problematyka potrzeb w badaniach własnych
1.3.1. Potrzeby obiektywne a potrzeby subiektywne
1.3.2. Potrzeby jednostek a potrzeby zbiorowości
1.3.3. Stopnie zaspokojenia potrzeb
1.3.4. Zróżnicowanie potrzeb człowieka
1.4. Empiryczna operacjonalizacja potrzeb w badaniach naukowych

2. Szkoła w kontekście .problematyki badawczej

2.1. Szkoła jako instytucja
2.2. Szkoła jako organizacja społeczna
2.2.1. Szkoła jako organizacja ucząca się
2.3. Szkoła jako przedmiot krytyki społecznej
2.4. Transformacja ustrojowa w Polsce i jej wpływ na przemiany edukacyjne
2.5. Potrzeby społeczne jako czynnik stymulujący rozwój szkół niepublicznych
2.6. Funkcjonowanie niepublicznych szkół podstawowych w Polsce po roku 1989

3. Koncepcja metodologiczna własnych badań empirycznych

3.1. Przyjęte założenia badań
3.2. Cele badań; problem i problematyka badawcza
3.3. Operacjonalizacja podstawowych pojęć
3.4. Model badań własnych
3.5. Metody, techniki i narzędzia badań
3.6. Teren i przebieg badań; badane zbiorowości

4. Charakterystyka badanych zbiorowości

4.1. Sytuacja finansowa i infrastruktura materialna badanych szkół
4.2. Oferta programowa i organizacja pracy badanych szkół
4.3. Ogólna charakterystyka badanych społeczności szkolnych

5. Identyfikowanie i zaspokajanie potrzeb społecznych podmiotów szkolnych

5.1. Uczniowie klas I–III
5.2. Uczniowie klas IV–VI
5.3. Nauczyciele
5.4. Rodzice

Wnioski z badań własnych
Podsumowanie
Postulaty końcowe
Aneks
Bibliografia