Autorka rozpatruje problem niezgodności między płcią doświadczaną przez bohatera a płcią przypisaną mu przy urodzeniu, podejmuje też temat tranzycji – stopniowego uzewnętrzniania tożsamości płciowej w wyniku procesów psychologicznych, społecznych, prawnych oraz medycznych. Analizując i interpretując doświadczenia transpłciowych kobiet i transpłciowych mężczyzn, sięga po przykłady literackie i filmowe powstałe głównie w ostatnich kilku dekadach. Podmiot, narracja, ciało, tekst, ciałopisanie, intertekstualność, palimpsest, oksymoron, lustro, lalka, maszyna do pisania, ekran, dowód osobisty czy fotografia – to pojęcia kluczowe dla przyjętej perspektywy badawczej. Otwierają one przed czytelnikiem nowe obszary poznania prezentowanych tekstów kultury oraz doświadczeń bohaterów.
Pragnę podkreślić, że mam przyjemność recenzować pracę nowatorską, inspirującą, jednocześnie pionierską i ambitną, napisaną sprawnym piórem, charakteryzującą się przemyślaną i przekonującą kompozycją i przede wszystkim interesującymi interpretacjami. Poruszane w niej są tematy trudne i złożone, wymagające taktu, subtelności i delikatności. A właśnie te cechy posiada autorka w godnej podziwu intensywności, co w przekonujący sposób poświadcza jej praca.
prof. zw. dr hab. Anna Łebkowska, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki
Praca ta znajdzie bardzo wielu czytelników. Badacze odnajdą tam bardzo ciekawe koncepty, pozwalające na inspirujące podejście do badania problematyki transpłciowości, pozostali nowe sposoby ujmowania zjawiska niezgodności płciowej oraz bogate słownictwo pozwalające na inny niż medykalizujący sposób mówienia i myślenia o tym fenomenie.
dr hab. Ewa Banaszak, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Socjologii
Anna Kujawska-Kot – doktor nauk humanistycznych, publikowała w „Przestrzeniach Teorii”, „Przeglądzie Socjologicznym”, „Studia Poetica”, „Fabrica Societatis” oraz monografiach naukowych. Rozprawę doktorską o bohaterze transpłciowym napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Szczęsnej i obroniła z wyróżnieniem na Uniwersytecie Warszawskim. Dysertacja otrzymała I nagrodę w Konkursie im. Profesora Edwarda Kasperskiego (V edycja) na najlepszą pracę doktorską o charakterze komparatystycznym i wyróżnienie w XI edycji Konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską dotyczącą współczesności z dziedziny humanistyki. Autorka interesuje się badawczo tym, co migotliwe i nieuchwytne…
Podziękowania
Wstęp
Rozdział I
Inny/Obcy. W stronę podmiotu transpłciowego
1. Otwarcie dialogiczne na odmienność
2. Transpłciowość, interpłciowość jako tematy i motywy w kulturze
3. Transpłciowość – zjawisko kulturowe i biologiczne
3.1. Trzecia płeć a transpłciowość
3.2. Niezgodność płciowa i proces tranzycji
3.3. Rozpatrywanie płci w kontekście podmiotu transpłciowego (o tożsamości binarnej)
4. Tekstualizacja podmiotu transpłciowego. Ujęcie transdyskursywne
Rozdział II
Samopoznanie i pragnienie uspójnienia niezgodności płciowej. Tożsamość eklektyczna
1. Podmiot oksymoroniczny
2. Pretranzycja jako znak i proces
3. Samoidentyfikacyjna rola hipotekstów
Rozdział III
Tranzycja – ciałopisanie – ciałotekst
1. Ciałopisanie jako proces komunikowania „ja” wewnętrznego
2. Formy i funkcje niewerbalnego komunikowania tożsamości płciowej w procesie tranzycji
2.1. Przestrzeń prywatna. Dominacja funkcji ekspresywnej
2.2. Przestrzeń publiczna. Funkcja znaczeniotwórcza i perswazyjna
3. Udział słowa w ciałopisaniu
4. Doświadczanie terapii hormonalnej i/lub zabiegów chirurgicznych
5. Palimpsestowość a efekt odbicia fali
Rozdział IV
Poetyka doświadczenia transpłciowego
1. Narratywizacja zdjęcia. Fotograficzne autobiografie i biografie
2. Pisanie o sobie. Pisanie o innym
3. Między sztuką a płcią. Między fikcją i dokumentem
Zakończenie
Materiał badawczy i egzemplifikacyjny
Literatura podmiotu
Filmografia
Utwory malarskie
Fotografie
Okładki książek
Literatura przedmiotu
Nota bibliograficzna
Spis ilustracji
Indeks rzeczowy
Indeks osób
Summary