U progu ery postwestfalskiej. Szkice z teorii narodu / Hieronim Kubiak

Teksty tworzące tę książkę powstawały przez kilkanaście lat. Wszystkie jednak inspirowane były niepokojem poznawczym zawartym w pytaniu: czy proces dziejowy odbywa się według z góry ustalonego wzoru i, tym samym, w sposób nieuchronny dobiega do swej fazy finalnej, czy też, przeciwnie, ma postać nieskończoną? Spośród dwu wzajemnie wykluczających się w tradycji europejskiej stanowisk – Oswalda Spenglera (zakładającego, iż wszystko, co generuje działanie człowieka, szczególnie w ramach kultury i cywilizacji euroamerykańskiej, zamyka się w istocie w cyklu Ab ovo usque ad mala) i Arnolda Toynbeego (uważającego, że przyszłość Zachodu nie jest jeszcze napisana, bo „cywilizacje umierają dopiero wtedy, kiedy opuszczają ręce”) – Autor zdecydowanie opowiada się za tym drugim stanowiskiem. Przyjmując właściwy Toynbeemu sposób myślenia za punkt wyjścia, śledzi zjawiska swoiste dla procesu powstawania europejskich wspólnot narodowych i organizowania się ich w państwa narodowe.

Hieronim Kubiak widzi w tym ciągu zdarzeń szansę dla europejskich narodów, stających się dopiero teraz rzeczywistym podmiotem stosunków międzynarodowych, współkreujących nie tylko nowe instytucje władzy, lecz przede wszystkim współczesny kod wartości i norm, a także dobro wspólne, wyznaczające granice wolności, których nie wolno przekroczyć żadnemu z narodów.

Od redakcji

Zamiast wstępu

Przyczynek do sporu o naturę i przyszłośc narodu-państwa

Dylematy zasady samostanowienia

Regiona i regionalizmy. Próba analizy typologicznej

Wartość eksplanacyjna kategorii "charakter narodowy"

Wartość eksplanacyjna kategorii "świadomość narodowa"

Świadomość i tożsamość narodowa: swobodny wybór czy wymuszone zobowiązanie?

Stereotypy etniczne a komunikacja międzynarodowa

Migracje międzynarodowe u schyłku XX wieku. nadzieje i lęki

Język i tożsamość w erze integracji transnarodowej

III Rzeczpospolita wobec potrzeb oświatowych polskich mniejszości naodowych i środowisk polonijnych

Kontekst histroryczny a wyjaśnienie socjologiczne. Przyczynek do sporu o uniwersalność twierdzeń socjologii polityki

Tożsamość kultury i integracja europejska

Zakończenie. Co po narodach-państwach? Próba socjologicznej przepowiedni