Jak słusznie zauważył w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy jest nierozłącznie związany z instytucją państwa narodowego. Obecnie często pomija się fakt, iż świat, w którym coraz dynamiczniej przebiegają procesy politycznej i gospodarczej integracji, nadal pozostaje światem opierającym się na sieci mniej lub bardziej autonomicznych państw narodowych. Smith podkreślał jednak również wielokrotnie, ze państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. Problem transformacji od bardziej zróżnicowanych form życia społecznego i politycznego ku tym, w których wszystkie części składowe światowego porządku podporządkowały się, przynajmniej formalnie, jednolitej formule, od lat wzbudzał zainteresowanie historyków, politologów, socjologów i antropologów. Wraz ze wzrostem znaczenia gospodarczego i politycznego Bliskiego i Dalekiego Wschodu w światowym porządku coraz częściej zadawano sobie pytanie, w jakim stopniu zachodnie modele i paradygmaty odpowiadają doświadczeniom Wschodu. Niewątpliwie przemiany w sferze świadomości narodowej i politycznej w państwach regionu stanowiły nie lada wyzwanie nie tylko dla polityków, ale także dla intelektualistów i badaczy. Próby studiowania nacjonalizmu czy nacjonalizmów w regionie jako całości były znacznie mniej liczne i rzadko stanowiły pretekst do ogólnych refleksji.
Autorzy tekstów wchodzących w skład niniejszej publikacji, będącej rezultatem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie CTA Closer To Asia, podjęli interdyscyplinarną próbę, wyjaśnienia azjatyckich form nacjonalizmu oraz etniczności. Dzięki temu książka stanowi istotny wkład w omawianą problematykę.
Adam W. Jelonek
NACJONALIZM, ETNICZNOŚĆ I WIELOKULTUROWOŚĆ – ZAGADNIENIA TEORETYCZNE
Adam W. Jelonek, Nacjonalizmy w Azji w świetle teorii
Tadeusz Paleczny, Modele pluralizmu kulturowego w procesach globalizacji
Arkadiusz Modrzejewski, Tożsamość narodowa a świat ponowoczesny
Krzysztof Jaskułowski, Nacjonalizm obywatelski i etniczny: geneza i krytyka typologii
NACJONALIZM, ETNICZNOŚĆ I WIELOKULTUROWOŚĆ NA BLISKIM WSCHODZIE
Daniel Płatek, Pomiędzy Imperium Osmańskim a Republiką Turecką. Proces narodowotwórczy i ludobójstwo w ujęciu socjologii historycznej
Małgorzata Kniaź, „Arabscy” czy „wschodni” chrześcijanie? O tożsamości koptyjskiej i nacjonalizmie
Michał Lipa, Trudne sąsiedztwo. Stosunki muzułmańsko-chrześcijańskie oraz status chrześcijan w systemie polityczno-prawnym współczesnego Egiptu
Natalia Bahlawan, Libanizm a nacjonalizm arabski. Ideologia nacjonalistyczna chrześcijan libańskich
Magdalena Pycińska, Perspektywa symboliczna i etniczna palestyńskiej tożsamości narodowej. Ich wpływ na palestyński dyskurs nacjonalistyczny
Konrad Pędziwiatr, Procesy narodowotwórcze na Palestyńskich Terytoriach Okupowanych
Agnieszka Graczyk-Krupecka, Wpływ religii na tożsamość jezydów w Iraku
Aleksander Głogowski, Nacjonalizm pasztuński wobec państwowości
NACJONALIZM, ETNICZNOŚĆ I WIELOKULTUROWOŚĆ NA DALEKIM WSCHODZIE
Łukasz Gacek, Problem tożsamości w procesie modernizacji Chin
Joanna Wardęga, Wykorzystanie internetu w chińskim dyskursie nacjonalistycznym
Mariusz Kalandyk, Budda, naród i popkultura, czyli tybetański nacjonalizm religijny wczoraj, dziś i jutro
Maciej Pletnia, Koncepcja społeczeństwa japońskiego w myśli Fukuzawa Yukichi: japoński nacjonalizm okresu Meiji
Ewa Korzeniowska, Kształtowanie tożsamości burakumin w Japonii po restauracji Meiji
Tomasz Krawczyk, Nacjonalizm japoński w doktrynie buddyzmu politycznego Nichirena Daishō nina
Agata Kapturkiewicz, Z powrotem w ojczyźnie przodków – problemy adaptacji Latynoamerykanów japońskiego pochodzenia w Japonii
Joanna Malec, Nacjonalizm w indyjskim stanie Nagaland w perspektywie etnosymbolizmu Anthony’ego D. Smitha
Łukasz Bonczol, Artefakty narodowej pamięci we współczesnej Indonezji