W opinii społecznej i licznych publikacjach funkcjonuje głęboko zakorzeniony stereotyp, że zjawisko przemocy ma charakter jednostronny: sprawcą przemocy jest mężczyzna, natomiast kobieta jawi się jako jej ofiara. Ten stereotyp jest tak głęboko osadzony w świadomości społecznej, że nie dostrzega się procesów i zdarzeń społecznych, które coraz dobitniej temu przeczą. Każdy publicznie nagłośniony akt przemocy ze strony kobiety w stosunku do dziecka czy dorosłej ofiary traktuje się ciągle jako odosobniony incydent, a nie utrwalającą się tendencję i wynik postępujących na naszych oczach zmian cywilizacyjnych. Taki coraz bardziej skrzywiony obraz życia społecznego, obejmujący wzajemne relacje między kobietami i mężczyznami w domu i w pracy, przynosi poważne konsekwencje dla życia zbiorowego: rozpad rodziny, wzrost liczby rozwodów, spadek liczby satysfakcjonujących związków, szerzenie się kultury singli, zmiany w sferze preferowanych systemów wartosci, narastanie zjawiska maskulinizacji kobiet i zniewieścienia mężczyzn, niepokojące zmiany demograficzne.
Kobiety przejmują męskie wzorce zachowania, w tym również te, które polegają na agresywności i stosowaniu przemocy. W polecanej monografii autor przytacza argumenty na poparcie tezy, że współcześnie obie płcie sytuują się zarówno po stronie sprawców, jak i ofiar przemocy. Liczy, że właściwe zrozumienie charakteru przemocy w relacjach damsko-męskich będzie korzystne dla obu stron, w tym zdecydowanie dla kobiet, którym pomoże spojrzeć na przemoc także z innej perspektywy. Autor ma także nadzieję, iż sporządzone opracowanie pobudzi inicjatywy naukowe, służące wypracowaniu strategii i technik zapobiegania i przeciwdziałania opisanym postaciom i formom przemocy stosowanej przez kobiety, w tym domowej.
Do kogo może być kierowana ta publikacja?
Opracowanie jest adresowane do przedstawicieli nauk społecznych zajmujących się badaniem społecznych ról płci, interakcjami kobiet i mężczyzn oraz szybkim rozwojem tzw. kultury „unisex”. Jego odbiorcami staną się również reprezentanci licznych zawodów zajmujących się prawnymi, psychosocjologicznymi i kryminologicznymi aspektami życia rodzin oraz bliskich związków mężczyzn i kobiet.
Słowo wstępne (Katarzyna Korpolewska)
Podziękowania
Część I
Przemoc stosowana przez kobiety jako zjawisko społeczne
Rozdział 1
Wprowadzenie
1.1. Ekspozycja problemu
1.2. Przesłanki wyboru tematu
1.3. Proces zacierania się społecznych różnic między płciami
1.4. Stereotyp mężczyzny jako sprawcy przemocy
1.5. Domeny występowania przemocy stosowanej przez kobiety
1.5.1. Przestępczość agresywna kobiet
1.5.2. Przemoc ze strony kobiet w konfliktowych interakcjach
wewnątrz zespołów pracowniczych
1.5.3. Przemoc kobiet w bliskich związkach z mężczyznami
1.6. Cele i struktura monografii
Rozdział 2
Pojęcie i definicje zjawiska przemocy
2.1. Językowa ewolucja pojęcia przemocy
2.2. Filiacje pojęciowe agresji i przemocy
2.3. Definicje przemocy w socjologii, pedagogice i psychologii
2.3.1. Definicje socjologiczne
2.3.2. Definicje pedagogiczne
2.3.3. Definicje psychologiczne
2.4. Definicje przemocy w judykaturze i doktrynie prawa karnego
2.5. Przemoc w ujęciu kryminologicznym
Rozdział 3
Etiologia zjawiska przemocy i jego rodzaje
3.1. Spór o naturę człowieka w dziejach myśli ludzkiej
3.2. Społeczne i psychologiczne przyczyny stosowania przemocy
3.2.1. Wpływ zaburzeń więzi emocjonalnych
na występowanie przemocy
3.2.2. Wrogość i wrogie działania
3.3. Rodzaje i odmiany przemocy
3.3.1. Przemoc zbiorowa
3.3.2. Postacie przemocy według klasyfikacji
Światowej Organizacji Zdrowia
3.3.3. Przemoc w rodzinie
3.3.4. Przemoc w miejscu pracy
3.3.5. Akty przemocy podczas masowych imprez sportowych
Rozdział 4
Kobiety – sprawczynie przestępstw i aktów przemocy
w świetle teorii naukowych
4.1. Przestępstwa i akty przemocy dokonywane przez kobiety.
Rys historyczny
4.2. Teorie wyjaśniające przestępczość kobiet
4.2.1. Koncepcje antropologiczne
4.2.2. Koncepcje biochemiczne
4.2.3. Koncepcje genetyczne
4.2.4. Teorie psychologiczne
4.2.5. Teorie socjologiczne
4.3. Teorie zintegrowane (wieloczynnikowe)
Rozdział 5
Badania nad przemocą kobiet na świecie
5.1. Badania w Stanach Zjednoczonych
5.2. Badania w wybranych krajach świata
5.3. Krytyka międzynarodowych ustaleń dotyczących symetrii
przemocy między kobietami i mężczyznami
5.4. Krytyka badań nad przemocą fizyczną z pozycji kryminologii
feministycznej
Rozdział 6
Badania nad przemocą kobiet w Polsce
6.1. Przestępstwa i akty przemocy ze strony kobiet
6.2. Fenomen „pokolenia transformacji”
6.3. Przesłanki demoralizacji dziewcząt
6.4. Rozmiary i dynamika przestępczości oraz demoralizacji dziewcząt
w świetle orzeczeń sądów dla nieletnich
6.5. Agresywne zachowania wzajemne gimnazjalistek
6.6. Przestępczość agresywna kobiet – porównanie pięcioleci:
1975–1979 i 2007–2011
6.7. Przemoc stosowana przez kobiety w rodzinach na podstawie
Niebieskiej Karty
Część II
Symptomatologia przemocy stosowanej przez kobiety
Rozdział 7
Rodzina jako środowisko występowania przemocy
7.1. Ewolucja modelu życia rodzinnego
7.2. Definicja przemocy w rodzinie
7.3. Przemoc stosowana przez kobiety w rodzinie
7.3.1. Estymacje dotyczące rozmiarów przemocy w rodzinie
7.3.2. Cykl rozwojowy aktów przemocy
7.4. Trudności w ujawnianiu przemocy stosowanej przez kobiety
w rodzinie
7.5. Ujawnianie przypadków przemocy w rodzinie
7.6. Rozpoznawanie aktów przemocy stosowanej przez kobiety
w rodzinie
Rozdział 8
Przejawy przemocy stosowanej przez kobiety wobec członków rodzin
8.1. Syndrom maltretowanego męża
8.2. Profil osobowości kobiety maltretującej męża (partnera)
8.3. Wiktymologia maltretowanego męża (partnera)
8.4. Motywy i pobudki przemocy stosowanej przez kobiety
w rodzinie
.5. Zaburzenia osobowości i dysfunkcje seksualne jako przyczyny
i warunki towarzyszące przemocy kobiet wobec mężów
(partnerów)
.5.1. Zaburzenia osobowości
.5.2. Problemy seksualne
.5.3. Zaburzenia seksualne
.6. Zabójstwo jako najcięższa postać przemocy
stosowanej przez kobiety wobec męża (partnera)
.7. Postawy agresywne kobiet wobec kobiet w rodzinie
.7.1. Tło antagonizmów między kobietami
.7.2. Trudne relacje matek i córek
.8. Przemoc kobiet wobec osób starszych w rodzinie
Rozdział 9
Przemoc z punktu widzenia ruchu obrońców praw ojców i dzieci
.1. Charakterystyka przedmiotu i celów działalności
międzynarodowego ruchu ojcowskiego
.2. Geneza ruchu obrońców praw ojców i dzieci w Polsce
.3. Działalność programowa polskiego ruchu ojcowskiego
.4. Przemoc kobiet w stosunku do mężów (partnerów) w sondażach organizacji ojcowskich
.5. Zjawisko utrudniania ojcom kontaktów z dziećmi
.6. Przeciwdziałanie manipulacjom dziećmi
Część III
Przemoc stosowana przez kobiety w małżeństwie
(związku partnerskim) na podstawie badań własnych
Rozdział 10
Metodologia badań własnych
10.1. Cele i zakres badań
10.2. Hipotezy badawcze
10.3. Koncepcja i organizacja przedsięwzięć badawczych
10.3.1. Charakterystyka kwestionariusza ankiety
10.3.2. Dobór próby do badań i sposób przeprowadzenia
wywiadu
10.3.3. Charakterystyka próby badawczej
Rozdział 11
Analiza i ocena wyników badań własnych
11.1. Wyniki ogólne
11.2. Wyniki szczegółowe
11.3. Ewaluacja wyników badań
Część IV
Wnioski
Rozdział 12
Wnioski w zakresie dotyczącym przemocy jako zjawiska społecznego
Rozdział 13
Wnioski w zakresie symptomatologii przemocy
Rozdział 14
Wnioski w zakresie badań własnych
Bibliografia
Aneks
Załącznik 1. Statystyka przestępstw agresywnych
w latach 1975–1979
Załącznik 2. Statystyka przestępstw agresywnych
popełnionych w 2007 roku
Załącznik 3. Statystyka przestępstw agresywnych w 2008 roku
Załącznik 4. Statystyka przestępstw agresywnych w 2009 roku
Załącznik 5. Statystyka przestępstw agresywnych w 2010 roku
Załącznik 6. Statystyka przestępstw agresywnych w 2011 roku
Załącznik 7. Tabela krzyżowa 1
Załącznik 8. Tabela krzyżowa 2
Załącznik 9. Tabela krzyżowa 3
Załącznik 10. Instrukcja dla ankietera
Załącznik 11. Kwestionariusz ankiety skierowanej do zbiorowości
pełnoletnich mężczyzn