Książka jest próbą zrekonstruowania i opisania tych nurtów w polskiej myśli filozoficznej pierwszej połowy XX wieku, które celowo i świadomie przeciwstawiały się uprawianiu filozofii jako nauki ścisłej, opartej na modelu dyscyplin przyrodniczych i dążącej do metodycznego, systematycznego opisu rzeczywistości. Tym, co pomimo wszystkich różnic łączy pisarstwo takich myślicieli jak Stanisław Brzozowski, Bronisław Malinowski, Bolesław Miciński, Henryk Elzenberg, Jerzy Żuławski, Michał Sobeski – głównych bohaterów książki – jest przekonanie, że zarysowane na początku wieku XX nowe formy życia społecznego, w tym zwłaszcza nowa sytuacja egzystencjalna podmiotu, wymagają odmiennych od przyjętych tradycyjnie przez język filozofii form opisu – bliższych literaturze i literackim środkom wyrazu. Stąd podstawowym założeniem metodologicznym książki jest przeświadczenie, że historii filozofii nie można traktować wyłącznie jako historii idei i światopoglądów, lecz należy uprawiać ją również jako historię tekstów filozoficznych, historię tropów, figur, narracji, gatunków.
Część I: Geneza nowoczesnej eseistyki filozoficznej
Tekst filozoficzny jako przedmiot kompetencji poetyki historycznej
Dekonstrukcja i neopragmatyzm o problemie literackości filozofii
Poetyka tesktu filozoficznego i retoryka dyskursu
Pisarstwo z pogranicza filozofii i literatury: rys historyczny
Między fragmentem a całością: romantyczne antecedencje eseidtyki nowoczesnej
Filozofia a literatura: perspektywa wczesnomodernistyczna
Część II: Gatunki nowoczesnej wypowiedzi filozoficznej
Wprowadzenie
Nowoczesny dialog filozoficzny
Formy dialogiczne w literaturze przełomu XIX i XX wieku
Dialogi Stanisława Brzozowskiego
Portret jako gatunek wypowiedzi filozoficznej (od Patera do Micińskiego)
Portret imaginacyjny: Pater, Brzozowski
Portret filozoficzny: Valery, Miciński
Filozoficzny dziennik intymny: de Biran, Amiel, Elzenberg
Maine de Biran: studiowanie siebie samego
Amiel: umykając "ja"
Henryka Elzenberga Kłopot z istnieniem: autoprezentacja podmiotu, konstrukcja tekstu
Nowoczesne formy eseistyczne w piśmiennictwie polskim
Esej nowoczesny: zwiastun, tęsknota, parergon
Esej w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku
Esej i eseizacja a gatunkowość nowoczesnej wypowiedzi filozoficznej
Część III: Nowoczesne dyskursy eseistyczne: Brzozowski, Malinowski, Miciński
Wprowadzenie
"Myśli są jeszcze niegotowe". Pisarstwo filozoficzne Stanisława Brzozowskiego
Maska i twarz. Technika portretu intelektualnego w pismach Brzozowskiego
Filozofia jako autobiografia
Esej, system, całość
Prawda, język, tekst
"Żywy człowiek, żywy język, żywe, pełnokrwiste fakty". Pisarstwo antropologiczne Bronisława Malinowskiego
Uczony, kochanek, esteta. O dzienniku Bronisława Malinowskiego.
Jedność dzieła etnograficznego. Diary a monografie terenowe
Na pograniczu dwóch kultur. Narracja w Polowaniu na duchy na morzach południowych oraz w Argonautach Zachodniego Pacyfiku
"Przywrócenie życia słowom". Pisarstwo filozoficzne Bolesława Micińskiego
esej contra słownik. Micińskiego koncepcja filozoficznego pisarstwa
Marginesy, bibeloty, ornamenty: konstrukcja i recepcja Podrózy do piekieł