Książka Adama Groblera, znakomitego polskiego filozofa analitycznego, w udany sposób łączy systematyczny przegląd problemów i stanowisk epistemologicznych z oryginalnym i inspirującym wkładem autorskim do tej kluczowej dyscypliny filozoficznej. Jest połączeniem bardzo dobrego podręcznika uniwersyteckiego z monografią naukową wysokiej próby. W trakcie lektury czytelnik zapoznaje się, kolejno, z historycznym rodowodem filozoficznych zagadnień dotyczących poznania i sceptycyzmu, koncepcjami percepcji i pamięci, społeczną naturą procedur poznawczych, kwestią uprawomocnienia indukcji, rolą czystego rozumu i czynników apriorycznych w kształtowaniu wiedzy, teoriami prawdy oraz kontrowersjami dotyczącymi pojęcia wiedzy i jego składników. To właśnie w tej ostatniej sprawie Grobler formułuje najwięcej oryginalnych rozwiązań, które zmierzają do pokazania, że klasyczne i jednolite pojęcie wiedzy, według którego prawdziwość jest jej warunkiem koniecznym, powinno zostać zastąpione elastyczną i wielowarstwową „sandwiczową” koncepcją wiedzy, odpowiadającą realiom nabywania wiedzy, jej przypisywania i wykorzystywania. Autor prowadzi swoje wywody w sposób zwięzły i precyzyjny, lecz jednocześnie zrozumiały nie tylko dla zawodowych filozofów, lecz także dla osób bez specjalistycznego wykształcenia filozoficznego. Dokłada też wszelkich starań, aby najnowsze dyskusje i stanowiska epistemologiczne opisywać za pomocą troskliwie dobranej terminologii, zaczerpniętej z rdzennych zasobów języka polskiego.
prof. dr hab. Tadeusz Szubka, Uniwersytet Szczeciński
Wstęp
Rozdział pierwszy. Krótka historia problemu źródeł poznania
1.1. Sceptycyzm klasyczny
1.2. Irracjonalizm
1.3. Racjonalizm kartezjański
1.3.1. Sceptycyzm metodyczny
1.3.2. Natywizm
1.3.3. Metoda intuicyjno-dedukcyjna
1.4. Empiryzm genetyczny
1.5. Dedukcja transcendentalna
1.6. Przewrót kopernikański w filozofii i problem granic poznania
Rozdział drugi. Problem percepcji
2.1. Realizm bezpośredni i pośredni
2.2. Idealizm i fenomenalizm
2.3. Dyzjunkcjonizm i ujęcie przysłówkowe
2.4. Intencjonalizm
2.5. Intencjonalność jako intensjonalność
Rozdział trzeci. Pamięć i świadectwo z drugiej ręki
3.1. Pamięć
3.2. Świadectwo z drugiej ręki
Rozdział czwarty. Społeczna natura poznania
4.1. Inne umysły
4.2. Problem niejednomyślności
4.2.1. Różnica zdań między równorzędnymi podmiotami
4.2.2. Niejednomyślność ekspertów
4.3. Zagadnienie podmiotu zbiorowego
4.3.1. Sumatywizm i antysumatywizm
4.3.2. Epistemologia bez podmiotu poznającego
4.3.3. Podmiot poznania naukowego
Rozdział piąty. Problem indukcji
5.1. Postawienie problemu
5.2. Rozwiązanie za pomocą dedukcji transcendentalnej
5.3. Rozwiązania nieepistemiczne
5.4. Probabilizm
5.4.1. Potwierdzanie
5.4.2. Bayesianizm
5.5. Hipotetyzm
5.5.1. Falsyfikacjonizm
5.5.2. Abdukcjonizm
5.6. Kompatybilizm
Rozdział szósty. Poznanie a priori
6.1. Logicyzm
6.2. Konwencjonalizm
6.3. Intuicjonizm
6.4. Formalizm
6.5. Podgryzanie aprioryzmu
6.6. Status poznawczy logiki
Rozdział siódmy. Wkład podmiotu
7.1. Przekształcenia kantyzmu
7.2. Biologiczne a priori
7.3. Kulturowe a priori
Rozdział ósmy. Analiza pojęcia wiedzy
8.1. Wiedza a mniemanie
8.2. Odmiany wiedzy bez mniemania
8.3. Problem Gettiera
Rozdział dziewiąty. Pojęcie prawdy
9.1. Spor o nośniki prawdy
9.2. Główne koncepcje prawdy
9.2.1. Koncepcja klasyczna i koncepcje nieklasyczne
9.2.2. Realizm i antyrealizm
9.2.3. Semantyczna teoria prawdy
9.2.4. Inflacjonizm i deflacjonizm
9.2.5. Poza inflacjonizmem i deflacjonizmem: prymitywizm, teoria identyczności i pluralizm aletyczny
9.3. Aksjomatyczne teorie prawdy i paradoks kłamcy
9.3.1. Logika presupozycji oraz zwykły i wzmocniony paradoks kłamcy
9.3.2. Teoria Kripkego i przygodne koło kłamców
9.3.3. Zbitki prawdziwościowe (truth-value gluts)
Rozdział dziesiąty. Nauka a problem faktywności
10.1. Kłopoty z pojęciem „wiedza naukowa”
10.2. Odrzucenie warunku prawdziwości
10.2.1. Mit czasowników faktywnych
10.2.2. Presupozycje, idealizacje i klauzula ceteris paribus w nauce
10.2.3. Idealizacje i klauzula ceteris paribus w wiedzy w sensie post-gettierowskim
Rozdział jedenasty. Uzasadnienie
11.1. Struktura uzasadniania
11.1.1. Fundamentalizm i koherencjonizm
11.1.2. Stanowiska kompromisowe
11.2. Internalizm i eksternalizm
11.3. Epistemologia cnót
Rozdział dwunasty. Od sceptycyzmu do kontekstualizmu pragmatycznego
12.1. Zasada epistemicznego domknięcia i jej odrzucenie
12.2. Kontekstualizm i zachowanie zasady epistemicznego domknięcia
12.2.1. Ulotna wiedza Lewisa
12.2.2. Kontekstualizm semantyczny
Rozdział trzynasty. Odchylenie pragmatyczne
13.1. Postawienie problemu
13.2. Wiedza a przewidywanie
13.3. Wiedza a rozumowanie praktyczne
13.4. Wnioski z tezy fallibilizmu
13.5. Niezależne od praktycznego ryzyka powody dalszych dociekań
Rozdział czternasty. Paradoks loterii
14.1. Postawienie problemu
14.2. Harman i Sherman o założeniach wiedzy
14.3. Zasada epistemicznego domknięcia a zasada transmisji
14.4. Pojęcie sądu loteryjnego
14.5. Loterie a wywrotność wiedzy
14.6. Sądy loteryjne a mechanizmy generowania wiedzy
Rozdział piętnasty. Kontekstualizm bez odchylenia pragmatycznego
15.1. Kontekstualizm presupozycyjny a zasada transmisji
15.2. Kontekstualizm inferencyjny
15.3. Wright o uprawnieniu
15.4. Wywrotność presupozycji a problem faktywności
Rozdział szesnasty. Sandwiczowa teoria wiedzy
16.1. Przygotowanie sandwicza
16.2. Struktura sandwicza
16.3. Przypisywanie wiedzy
16.4. Aspekty pragmatyczne
Bibliografia
Indeks osób
Indeks rzeczowy
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka