Człowiek wobec losu / Hanna Buczyńska-Garewicz

Czym jest los, czy kryje się on w człowieku, czy leży poza nim, czy jest tajemną koniecznością, czy zwykłym przypadkiem? Pytania o los są obecne w myśli Zachodu od dawna. Ich korzenie sięgają mitów starożytnej Grecji oraz wyrosłej z nich tragedii, będącej literacką formą otwierającą szczególną przestrzeń dla rozmyślań o losie. Poprzez wieki swego istnienia pojęcie losu ulegało oczywiście różnym przemianom, w których ukształtowała się jego długa i skomplikowana historia. Zarazem jednak, przechodząc przez wiele meandrów własnych dziejów, pojęcie losu zachowalo niewątpliwie określoną tożsamość swej treści, która pojawia się jako ta sama, lub choćby tylko podobna, ilekroć człowiek w myśleniu do tego pojęcia się odwołuje. Z długiej historii pojęcia losu wybieramy w tej książce jedynie krótki jej odcinek. Rozważamy tu dzieje losu pomiędzy Kandydem Woltera, a człowiekiem bez właściwości Musila. Są te dzieje istotne, pozwalają lepiej rozumieć dzisiejszą problematyczność losu oraz nieustające dążenia rozumu instrumentalnego, by nad nim ostatecznie zapanować. Problem losu to zawsze także kwestia granic wolności człowieka i jego nieustannego dążenia do ich przekraczania.

Wstęp: pojęcie losu w nowoczesności

Rozdział 1 Los wydrwiony, czyli żart jako argument

1. Przygody Kandyda, Kunegundy, Panglossa i kilku innych osób

2. Tło: Leibniz, Alexander Pope, trzęsienie ziemi w Lizbonie

3. Encyklopedia

4. Ogród Kandyda

5. „W górze zapisane"

6. Pojęcie przypadku

7. Śmiech i śmieszność

Rozdział 2 Samodzielność

1. Niepokorny purytanin

2. Zaufanie do siebie

3. Natura jako obiekt estetyczny

4. Los człowieka twórczego

Rozdział 3 Amor fati

1. Schopenhauer

2. Wieczny powrót tego samego

3. Wolność jako samodyscyplina woli

4. Resentyment

5. Akceptacja bytu

6. Nietzsche a Emerson

Rozdział 4 „Jak się staje – kim się jest”

1. Pokora i arogancja

2. TAK i NIE

3. Poczucie własnej wartości

4. Przypadek i konieczność

5. Sowa Minerwy, czyli mądrość przychodzi na końcu

Rozdział 5 Ład serca jako źródło losu

1. Fenomenologia życia emocjonalnego i uniwersum wartości

2. Absolutność wartości a zmienność ich faktycznej percepcji

i realizacji

3. Ordo amoris

4. Osoba i los

Rozdział 6 Dezintegracja indywiduum

1. Problematyczność człowieka

2. Nijakość

3. Nietrwałość chwili

4. Jedność życia a ten sam

5. Nieautentyczność i bezdroża autentyczności

Zakończenie: człowiek bez losu

1. Fatalizm przypadku

2. Los uprzedmiotowiony

3. „Odczarowanie” losu

Indeks pojęć

Indeks nazwisk