W okresie od czerwca 1941 r. do końca II wojny światowej do niemieckiej niewoli trafiło, według różnych szacunków, od 4,5 do 5,7 miliona jeńców sowieckich. Ich tragedia pozostaje jednym z tych wątków, które wciąż czekają na należne miejsce w pamięci Europejczyków. Jeńcy ci stanowili drugą po Żydach pod względem liczebności grupę, która podlegała masowej i świadomej eksterminacji. Umierali od głodu, chłodu i chorób w setkach obozów jenieckich w III Rzeszy i na terenach okupowanych. Co najmniej pół miliona zmarło na ziemiach obecnej Polski.
Zbiegli jeńcy sowieccy znajdowali niekiedy schronienie w formacjach polskiego podziemia. Stanowili pierwszą pod względem liczebności grupę obcokrajowców uczestniczących w Powstaniu Warszawskim. Równocześnie jednak część jeńców zapisała się w pamięci Polaków niechlubnie, tworząc po przejściu na służbę niemiecką formacje pacyfikujące Powstanie czy służąc w obozach zagłady. Zasilali oni również szeregi partyzantki sowieckiej, słusznie postrzeganej jako forpoczta komunizmu.
Zebrane w niniejszym tomie opracowania polskich historyków mają za zadanie przybliżyć tę skomplikowaną problematykę.
Jakub Wojtkowiak
Ofiary zapomnianego ludobójstwa
Grzegorz Motyka
Tragedia jeńców sowieckich w czasie II wojny światowej w polskiej historiografii
Andrzej Rybak
Losy jeńców sowieckich w Stalagu 319 w Chełmie
Jan Daniluk
Sowieccy jeńcy wojenni na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach w latach II wojny światowej (wybrane zagadnienia)
Renata Kobylarz-Buła
Żołnierze Armii Czerwonej w obozach jenieckich Lamsdorf (1941–1945)
Leszek Gorycki
Stosunek ludności cywilnej do jeńców sowieckich w niewoli niemieckiej w czasie II wojny światowej
Beata Siwek-Ciupak
Stosunek polskich organizacji społecznych i ludności Lubelszczyzny do jeńców sowieckich więzionych w obozie na Majdanku
Adam Puławski
Polskie Państwo Podziemne wobec kwestii sowieckich jeńców wojennych
Andrzej Chmielarz
Zapomniani żołnierze. Byli jeńcy – żołnierze i oficerowie Armii Czerwonej, w Armii Krajowej
Robert Kuwałek
Kolaboracja ze strachu? Jeńcy sowieccy w formacji SS-Wachmannschaften z obozu szkoleniowego SS w Trawnikach
Indeks nazwisk
Indeks nazw geograficznych