Raskoł i sekty w prawosławnej Rosji / Karol Dębiński

REPRINT. Ponieważ sekciarstwo stanowi jeden z przejawów życia religijnego w Rosji, dlatego sądzimy, że nie będzie od rzeczy podać choćby krótkie wiadomości o tak mało znanych u nas rosyjskich sektach i ruchach religijnych. W książce opisano: 1. Sekty rosyjskie do czasu Raskołu, są to: Adrian, Lasjiusz, Dymitr, Marcin, Strygolnicy, Żydowini, Subbotnicy i Bracia dnia niedzielnego, Kosoj, 2. Raskoł: Określenie Raskołu, jego charakter, przyczyny dalsze i bliższe jego powstania. Jego powstanie i rozwój aż do dnia ostatecznego wydzielenia się z Cerkwi w 1667 r.,  Usiłowania Raskolników utrzymania jedności z Cerwkią. Rozruchy. Steńko Razin. Rokosz sołowieckich mnichów. Śmierć Awwakuma. Bunt Strzelców. Sobór z 1682 r. Ukaz z 1685 r. Ukaz z 1716 r. Późniejszy stosunek rządu do Raskolników. Rozpadnięcie się na popowców i bezpopowców. Popowcy – Określenie. Początek. Gminy: Wiatska, Starodubowska i Rogożska. Jednowiercy. Hierarchia Białokrynicka. Okrużniki i Protiwookrużniki. Ogólna charakterystyka Bezpopowców. Pomorcy albo Daniłowcy. Powstanie sekty. Ignacy Solowieckij. Andrzej Denisow i jego działalność. Monaster Wygorecki. Nazwa „Daniłowcy”. Stosunki do rządu. Jeromonach Neofit i 106 punktów. Modlitwa za panującego. Upadek powagi Daniłowców. Nauka Daniłowców. Fiedosiejewcy – Powstanie sekty, Fieodosij. Oderwanie się od Pomorców. Eustachy zakłada kolonię w Rapinie. Rozproszenie się sekciarzy. Eliasz Kowylin i Cmentarz Preobrażeński. Zakłady i monastyry Kowylina. Moralność zakładów. Wzrost sekty. Zebrania przedstawicieli sekty. Stosunek do rządu. Śmierc Kowylina. Sekta zaczyna upadać. „Testament Ojców”. Stan moralny Fiedosiejewców. Nauka. Bezżeństwo. Staro i nowożony. Arystowcy. Aleksiejew. Moninskaja Czasownia. Filipowcy albo Staropomorcy – Początek sekty. Nazwa. Stosunek do innych sekt i do rządu. Niektóre drobniejsze bezpopowskie sekty: Pastucha, Adamanta, Dusicieli, Kapitonowców, Podrieszetnikowców, Wędrowców-Tułaczy-Zbiegów, Poszukujących Chrystusa, Babki, Jarzębinowców, Dziurników, Środziarzy, Melchizedeków, Akulinowców, Stefanowców, Razzini, Messalianów, Potiemkinowców, Nietowców-Spacowców, Nietowców Otriecanców, Niemolaków, Łuczynkowców, Lubuszkinów. 3. Sekty racjonalistyczne: Duchoborcy, czyli Duchowni Chrześcijanie – Rodowód sekty. Nazwy pierwotne. Czas powstania. Siluan Kolesnikow. Itarion Pobirochin. Sawelij Kapustin. Wędrówka na Mołoczne wody. Nowe kolonbie i ich stan. Dom sierocy. Państwo Duchoborców. Następcy Kapustina: Kałmykow Wasilij i Iłarion. Przesiedlenie sekciarzy na Zakaukazie. Łukerja. Wergin. Rozpadnięcie się sekty. Nauka. Nabożeństwa. 2. Mołokoanie albo Prawdziwi Duchowi Chrześcijanie. Nazwa. Początek sekty i jej rozpowszechnienie się za życia Ukleina. Następcy Ukleina: I. Kryłow, M. Bogdanow i N. Iwanow. „Pieśń zwycięska wiary chrześcijańskiej” Schillinga. Pseudo chrystusowie i ich cuda. Nauka. Nabożeństwa. Rozdrabnianie się Mołokanów. Subbotnicy dawniej sekta Żydowinów. Subbotnicy talmudyści. Subbotnicy Karaimowie. Presniki. Sekta Obszczych. Pryguny albo Sopuny, Wiedlency, Sjoncy, Napoleonici, Tambowski i Władmimirski tołk. Doński tołk, albo Chrześcijanie Ewangeliczni. Rozdrabnianie się Sztundy. Młodosztundyści, Adwentyści, Malewańcy. Paszkowcy – początek sekty. Redstock. Wasilij Paszkow. „Obszczestwo poobszczerenija duchowno-nrawstwiennaho cztionia” - nauka i nabożeństwa. Tołstojowcy: Nauka Tołstoja. Powstanie sekty i jej dalsze dzieje. Desnoje Bractwo albo Wieść Sijońska. 4. Sekty mistyczne – Chłysty albo Ludzie Boży. Rodowód sekt mistycznych w Rosji, a w szczególności sekty chłystów. Nazwa. Początek sekty. Daniło Filipowicz. Dwanaście przykazań. Iwan Susłow. Prokopiusz Łupkin. Andrzej Pietrow. Awwakum Kopyłow. Sawickij. Radajew. Nauka chłystów. Moralność. Radienija. Urządzenie sekty. Prześladowanie. Rozpowszechnie się sekty. Przyczyny tego. Nowochłystowstwo. Szałopuci. Drobniejsze sekty chłystowskie. Mormoni i Metodyści. Tieleszy. Joanici. Bratcy. Skopcy – Powstanie sekty. Konrad Soliwanow. Aleksander Szyłow i Emilian Retiwyj. Seliwanow na wygnaniu. Seliwanow Piotrem III. Seliwanow i Aleksander I. Projekt Jeleńskiego. Śmierć Seliwanowa. Kary na Skopców. Rozpowszechnianie się sekty. Nauka sekty. Obrzęd „wybielania”. Następstwa nauki skopcowej. Sposób na życie Skopców. Nowoskopcy. Drobne sekty o charakterze nieokreślonym.