Tajemnice zamku Udolpho / Ann Radcliffe

Fizyczna i psychiczna groza: odległe, zrujnowane zamki, pozornie nadprzyrodzone wydarzenia, ponury, intrygujący czarny charakter i prześladowana bohaterka – oto Tajemnice zamku Udolpho (1794), czwartej i najpopularniejszej książki angielskiej pisarki Ann Radcliffe, prekursorki powieści gotyckiej. Akcja rozgrywa się w 1584 roku w południowej Francji i północnych Włoszech, przedstawia losy Emilii St. Aubert, młodej Francuzki osieroconej po śmierci ojca. Dziewczyna zostaje uwięziona przez włoskiego bandytę Signora Montoni w ponurym zamczysku Udolpho.
Przerażenie budzą nie tylko kat bohaterki i – wydawałoby się – nadnaturalne zjawiska, ale przede wszystkim groźba rozpadu osobowości bohaterki. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom, fabule z pogranicza snu i jawy oraz halucynacyjnemu przedstawieniu stanów psychiki postaci, powieść od ponad dwóch wieków poraża czytelników.
Tajemnice zamku Udolpho są jedną z najważniejszych powieści w dziejach literatury europejskiej. Twórczość Radcliffe wywarła znaczący wpływ na większość pisarstwa spod znaku gotyckiej grozy w XVIII i XIX wieku, w tym Horace’go Walpole’a i Edgara Allana Poego. Inspiracje czerpali z niej Jane Austen, Charlotte Brontë, Charles Dickens, Daphne du Maurier, Mary Shelley, Zygmunt Krasiński, Anna Mostowska i wielu innych.