Lalka / Bolesław Prus, Józef Bachórz

Najlepsza polska powieść, jak często mówi się o Lalce Bolesława Prusa, to utwór wzorowany na dziełach największych europejskich pisarzy realistów XIX wieku, śmiało przełamujący schematy literatury pozytywistycznej. W swoim nowatorstwie Lalka stała się – pisze w znakomitym Wstępie do niniejszej edycji Józef Bachórz – forpocztą nowej fazy dziejów gatunku: fazy modernistycznej.

W warstwie ideowej arcydzieło Prusa odczytywane jest zwykle jako historia przepracowywania romantycznego wzorca miłości, ale łatwo w nim dostrzec także krytykę nuworyszostwa (z jednej strony) oraz arystokracji (z drugiej), a także polemikę z najbardziej rozpowszechnionymi w epoce pisarza doktrynami społecznymi i ekonomicznymi.

Dla większości czytelników Lalka pozostaje jednak przede wszystkim fascynującą opowieścią. Intrygujący główny bohater, bogata galeria postaci drugoplanowych, świetnie skonstruowana fabuła i obfite w realia topograficzne i obyczajowe tło – wszystko to sprawia, że historia ambicji i miłości Stanisława Wokulskiego, jego wzlotów i upadków, należy do najchętniej czytanych polskich powieści.

Książka ukazuje się w serii Wzorcowe tomy BN na stulecie serii.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Bolesław Prus

Bolesław Prus (właśc. Aleksander Głowacki, 1847–1912) – pisarz, publicysta, kronikarz, działacz społeczny; jeden z najwybitniejszych twórców w historii literatury polskiej. Jako szesnastolatek brał udział w powstaniu styczniowym; podczas walk został ranny, trafił także do niewoli. Po upadku powstania ukończył liceum i rozpoczął studia w warszawskiej Szkole Głównej. Początkowo zarabiał na życie jako guwerner, z czasem zaczął czerpać dochody z drobnych prac pisarskich. Współpracował m.in. z czasopismami satyrycznymi „Mucha” i „Kolce”, a od 1874 roku także z „Kurierem Warszawskim”. Pierwszą ważną powieść, zatytułowaną Placówka, wydał w roku 1886. Wkrótce rozpoczął współpracę z „Kurierem Codziennym”, na którego łamach ukazywał się w odcinkach kolejny jego ważny utwór, wydany ostatecznie w roku 1890 roku pod tytułem Lalka. W roku 1894 światło dzienne ujrzała powieść Emancypantki, a trzy lata później Faraon, drukowany wcześniej w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym”.

Józef Bachórz

Józef Bachórz (1934) – literaturoznawca, historyk literatury, edytor; profesor nauk humanistycznych. Wieloletni pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w literaturze polskiej XIX wieku, współtwórca Słownika literatury polskiej XIX wieku (1991). Autor wielu prac, m.in. Poszukiwanie realizmu. Studium o polskich obrazkach prozą w okresie międzypowstaniowym 1831–1863 (1972), Romantyzm a romanse. Studia i szkice o prozie polskiej w pierwszej połowie XIX wieku (2005), Spotkania z „Lalką”. Mendel studiów i szkiców o powieści Bolesława Prusa (2010). Członek m.in. Komitetu Nauk o Literaturze Wydziału Nauk Humanistycznych PAN oraz Rady Naukowej serii Biblioteka Narodowa, dla której opracował Lalkę (1991) i Kroniki (1994) Bolesława Prusa oraz Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej (1996).