Tak się składało, że w latach 70. i 80. zeszłego stulecia moje podróże prywatne i wyprawy przyrodnicze w kręgu krajów realnego socjalizmu obfitowały w nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, aranżując spotkania i sytuacje możliwe tylko na obszarach pod sowiecką dominacją. Dziś z perspektywy co młodszych czytelników niewątpliwie „egzotyczne”!
Dramatyczne losy ludzi i absurdy codzienności z pogranicza czarnego humoru niczym sceny z filmu przygodowego przesączone przez filtr czasu tworzą rodzaj pamiętnika złożonego z opowiadań–reportaży osadzonych w scenerii kraju akcji. I tak: w radzieckich republikach Gruzji i Armenii, w tej pierwszej ocieram się o świat gruzińskiej mafii. W tej drugiej uczestniczę w przemycie złota i polsko-ormiańskiej „spółce handlowej”. Na syberyjskich krańcach ZSRR ratuję pannę młodą z rąk pijanych weselników w miasteczku bez perspektyw. Za kołem polarnym na granicy Finlandii i ZSRR niechcący pomagam berlińczykowi w spełnieniu ostatniej woli babci – niemieckiej komunistki – by wrócić do Kraju Rad mimo lat w sowieckim łagrze. Podczas wyprawy naukowej w Mongolii byłam świadkiem upokarzających ludzi i dewastujących przyrody przejawów sowieckiego imperializmu. Na Kubie absurdy socjalistycznej gospodarki szokują niemniej niż wypchane ropuchy w darze dla PRL-u.
I jak na ekologa przystało, przy okazji przemycam „coś z przyrody”, a wiele wątków tych opowiadań ma zaskakujący ciąg dalszy w czasach już po transformacji w Polsce.
Czy warto wracać do wspomnień z „bloku wschodniego” w trzydzieści parę lat po zakończeniu tamtej epoki”? Lekcja historii składa się z małych epizodów, jeśli nieopatrznie nieopowiedziane wymazują realia czasów „słusznie minionych” z pamięci zbiorowej. W konsekwencji cichną sygnały ostrzegawcze. Agresja rosyjska na Ukrainę świadczy, że koniec „imperium zła” był tylko pozorny, co dodaje opowiadaniom ponurej aktualności. Niech więc nie zmyli Czytelnika lekki ton narracji…
O autorce
Anna Kalinowska – ekolog, dr nauk przyrodniczych, ponad ćwierć wieku kierowała na Uniwersytecie Warszawskim Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem, ekspert Światowej Unii Ochrony Przyrody IUCN, Człowiek Roku Ekologii 2002 i laureatka Zielonych Orłów Rzeczpospolitej 2021.
Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z dziedziny ekologii i ochrony środowiska (.in.. kultowego podręcznika Ekologia wybór przyszłości), książek dla dzieci (Lato nad Narwią, Łaskotani chrabąszcza wąsami) oraz powieści Krótka smycz. Jej poprzednia książka Uciec w Himalaje (nagroda Magellana 2020) przedstawia fenomen lat 80. – masowych wypraw z PRL-u do Azji i zarazem odsłania podróżniczą pasję autorki, która była na niemal wszystkich kontynentach, przemieszczając się także balonem i psim zaprzęgiem. Kontynuacją refleksyjnych retro reportaży z lat 70. i 80. XX są teraz opowiadania w kręgu krajów dawnego bloku wschodniego. Uważa, że lekcje z podroży wymagają perspektywy czasu, a pisaniu służy klimat domu w dzikim ogrodzie w Podkowie Leśnej, gdzie mieszka z mężem i psami.
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka