W Rozprawie o metodzie Kartezjusza – dziele pod wieloma względami przełomowym w historii filozofii nowożytnej – pada niby to niepozorna wzmianka o Kanibalach. W początkach XVII wieku termin ten natychmiast przywoływał szereg dobrze ugruntowanych w myśli europejskiej problemów: Czy rodzaj ludzki jest jeden? Czy rozum jest powszechny? A może nasze poznanie zawsze ma charakter kulturowy? Albo czy wychowanie pośród Kanibali uczyniłoby z nas Kanibali? Czy to klimat, czy raczej społeczeństwo nas kształtuje? Wreszcie, co począć w obliczu narastającego sceptycyzmu tak w dziedzinie wiedzy, jak moralności?
By zrozumieć rolę Kanibali w Rozprawie na tle historycznego kontekstu, którym jest epoka europejskiej ekspansji w „Nowym Świecie”, cofamy się ku narodzinom tej idei i obserwujemy kolejne stadia jej rozwoju. Śledzimy, jak wraz z próbami jej opisu słowa odrywają się od rzeczy, a filozofowie coraz bardziej odczuwają ciężar swego umiejscowienia – osadzenia w partykularnej kulturze ówczesnej Europy. Być może to dlatego jedynym ratunkiem przed Montaigne’owskimi ruchomymi piaskami, który Kartezjuszowi przychodzi na myśl, jest wyrwanie filozofii z kulturowego gruntu i reterytorializowanie jej w czystym podmiocie?
Wstęp
Rozdział I. Kartezjusz i punkt zero
1. Niepewność
2. Ego cogito = ego conquisto?
3. Odkrycie, zakrycie, wynalezienie
4. Hybris wyizolowanego „ja”
Rozdział II. Kanibal na mapie świata
1. E vidi quattro stelle…
2. Migotliwe rozdwojenie
3. Cudowny tropik
4. Ku Theatrum orbis terrarum
Rozdział III. Barbarzyńcy i natura ludzka
1. Natura i dyscyplina
2. Barbarzyńcy
3. Żegnaj, Arystotelesie!
4. A jeśli barbarzyńcy są „tu”?
Rozdział IV. „Nie mamy porozumienia z bytem…”
1. Dwie (r)ewolucje
2. Rzecz i tekst
3. Rozwarstwienie: Michel de Montaigne
Rozdział V. Mundus est fabula
1. Nowe drogi
2. Nić Ariadny
3. Bajki, historie, obyczaje
4. Diabeł za Oceanem
Zakończenie: terytorium cogito
Bibliografia
Zaloguj się
0,00zł
Dodano do koszyka