Ludzie stamtąd / Maria Dąbrowska

Ludzie stamtąd to wydany w 1926 roku zbiór opowiadań autorstwa jednej z najwybitniejszych polskich powieściopisarek. Maria Dąbrowska pokazuje w nim realistyczny obraz życia i emocji społeczności wiejskiej przed I wojną światową. Dziś te teksty okazują się zaskakująco aktualne. Żona, która nie może się pogodzić ze śmiercią ukochanego, kobieta borykająca się z alkoholizmem męża i syna, niechciana ciąża – problemy, z którymi mierzą się bohaterowie tych opowiadań nie różnią się wiele od współczesnych bolączek. Akcja wszystkich opowiadań rozgrywa się w majątku Rusocin, a bohaterami są przede wszystkim robotnicy i służba. Opisując ich losy, autorka bazowała na swoich wspomnieniach z dzieciństwa, zarówno jeśli chodzi o postaci, jak i o język, którym one mówią. Ludzie stamtąd korespondują ze światem wydanych kilka lat później Nocy i dni – arcydzieła Marii Dąbrowskiej. Cykl opowiadań spotkał z się bardzo ciepłym przyjęciem krytyki i do dziś – choć nieco zapomniany – jest ceniony przez wielbicieli pisarki.

Empatia narratorki posłuży za przewodniczkę tego świata, który na mapie fizycznej zająłby niewielki skrawek Ziemi. Na mapie niewiele, ale w życiu osób mieszkających wśród tamtych ogrodów, pól i zagród niemal wszystko. Cały świat przy jednej niewybrukowanej drodze.

Ale nie jest to świat ubogi w przeżycia. Te są przejmujące, intensywne.

Ze wstępu Sylwii Chwedorczuk

Maria Dąbrowska (1889–1965) – urodziła się w Russowie koło Kalisza. Studiowała nauki przyrodnicze oraz socjologię i ekonomię w Lozannie i Brukseli. Chętnie angażowała się w sprawy publiczne, głównie związane z oświatą i obroną swobód obywatelskich, w publicystyce dużo miejsca poświęcała problemom wsi i spółdzielczości. Od 1918 roku pracowała w Ministerstwie Rolnictwa. Debiutowała w 1913 roku opowiadaniem We Francji – ziemi cudzej. W połowie lat dwudziestych zajęła się wyłącznie twórczością literacką, która szybko przyniosła jej uznanie. Wydała tomy opowiadań: Uśmiech dzieciństwa (1923) i Ludzie stamtąd (1925). Szczególnym powodzeniem cieszyła się napisana z epickim rozmachem powieść Noce i dnie (1932–34). Po wojnie Dąbrowska wydała tom opowiadań o tematyce współczesnej Gwiazda zaranna (1955). Zmarła w 1965 roku w Warszawie. Po jej śmierci opublikowano jeszcze niedokończoną powieść Przygody człowieka myślącego oraz Dzienniki, które prowadziła przez blisko pół wieku.