Freud i nowoczesność / Opracowanie zbiorowe

"Być nowoczesnym to żyć życiem pełnym paradoksów i sprzeczności" - jest dobrym mottem dla antologii tekstów poświęconych interpretacjom psychoanalizy. Po pierwsze dlatego, że psychoanaliza pokazuje, że paradoksy i sprzeczności stanowią istotę psychiki człowieka i kultury. Po drugie dlatego, że sama w paradoksy i sprzeczności się wikła. Psychoanalizę charakteryzuje bowiem specyficzna pozycja na mapie myśli współczesnej. Pozycja wynikająca z rodowodu teorii Freuda - z jej aspiracji do modelu nauk przyrodniczych od początku splecionych z aspiracjami natury metafizycznej. Te drugie również nie są jednoznaczne. Wydają się dawać podstawy do traktowania Freuda jako naturalisty bądź antynaturalisty, jako dłużnika tradycyjnej metafizyki bądź jej burzyciela. Paradoksalność nie stanowi jednak stanu chorobowego, z którego teorię psychoanalityczną należałoby wyleczy? Przeciwnie, wskazuje na jej pojemność. Na jej zdolność do opisywania problemów i napić charakterystycznych dla nowoczesności i ponowoczesności, analizowanych również przez inne nurty równolegle do psychoanalizy bądź w nawiązaniach do niej.

Paralele i nawiązania, jakie czytelnik odnajdzie w tej książce, krążą między innymi wokół tematów podmiotowości, cielesności, seksualności, ekonomii rodzinnej, zwierzęcości, urzeczowienia, fetyszyzacji i estetyzacji. W ich ujmowaniu psychoanaliza podąża często w parze z marksizmem, hermeneutyką, fenomenologią, dekonstrukcją, feminizmem.

Zofia Rosińska, Wstęp. Sigmund Freud: pomiędzy kulturoznawstwem a filozofią kultury

I. INTERPRETACJE

Szymon Wróbel, Freud wobec projektu Czarnego Oświecenia

Maciej Kociuba, Freudowski kompleks Renę" Girarda - między apologią a odrzuceniem

Jerzy Prokopiuk, Freud w cieniu gnozy

Andrzej Leder, Psychoanaliza a politeizm

Stanisław Waszczak, Kontrowersje wokół ricoeurowskiej interpretacji Freuda

Zofia Rosińska, Spór o metapsychologię Sigmunda Freuda

II. PYTANIE O PODMIOT

Przemysław Bursztyka, Subiektywność" w okowach. O freudowskim (de)konstruowaniu podmiotu

Agata Bielik-Robson, Niesamowite, fetysz, alegoria. O kondycji urzeczowienia u Freuda, Lacana i Benjamina

Adam Lipszyc, Znaczenie, siła, granice; Gadamer, Heidegger, Freud

Joanna Michalik, Anagramy ciała. Psychoanalityczne źródła estetyzacji cielesności

Paweł Mościcki, Figury zwierzęce u Freuda

III. O PŁCI

Paweł Dybel, Freud i seksualność

Lena Magnone, Wokół "żony rzeźnika". Modele histerii u Freuda i Lacana

Ewa Majewska, Histeryczka w rodzinnej ekonomii Sigmunda Freuda

IV. DOŚWIADCZENIE SZTUKI

Luiza Nader, Narracje pamięci. Silvii Kolbowski An Inadeąuate History of Conceptual Art

Katarzyna Bojarska, Żałoba i melancholia w Tworkach, czyli na co badaczowi Zagłady freudowska psychoanaliza

V. PSYCHOTERAPIA I PSYCHOLOGIA W KULTURZE

Katarzyna Walewska, Terapia psychoanalityczna w Polsce

Piotr Szalek, Sigmund Freud, Wilhelm Reich. Dwie psychoterapie, jedna kultura

Wojciech Hańbowski, Trudna miłość. Pomiędzy wstrzemięźliwością a nadużyciem

Zenon W.Dudek, Racjonalistyczny i mitocentryczny aspekt psychologii Freuda

Dorota Karwowska,Pojęcie nieświadomości we współczesnej psychologii empirycznej

Andrzej Guzek, Świat bez Freuda. Demitologizacja ortodoksyjnej psychoanalizy z punktu widzenia psychoterapii przełomu XX i XXI wieku

VI...

Aleksandra Burek, Objaśnianie marzeń kuchennych

Indeks