Rozliczanie podatku VAT związanego z pojazdami samochodowymi / Łukasz Postrzech, Mariusz Gumola

Mariusz Gumola doradca podatkowy z wieloletnim doświadczeniem; współpracował z renomowa-
nymi kancelariami podatkowymi i prawnymi, zdobywając praktyczne doświadczenie w obszarze prawa
podatkowego i karnego skarbowego, a także w reprezentowaniu podatników w kontaktach i sporach
z aparatem skarbowym, w tym dotyczących podatków pośrednich; współpracuje z Centrum Pomocy
Profesjonalisty Wolters Kluwer; jest autorem licznych publikacji w prasie specjalistycznej i codziennej
oraz współautorem kilku publikacji książkowych o tematyce podatkowej.
Łukasz Postrzech doradca podatkowy z wieloletnim doświadczeniem w międzynarodowych fi rmach
doradczych, w tym tzw. wielkiej czwórki; zajmował się doradztwem podatkowym m.in. dla sektora
nieruchomości czy branży fi nansowej; jego specjalizacja obejmuje VAT oraz akcyzę; prowadził liczne
szkolenia oraz webinaria z zakresu prawa podatkowego; współpracuje z Centrum Pomocy Profesjo-
nalisty Wolters Kluwer; jest autorem publikacji w prasie specjalistycznej i codziennej.

Książka zawiera szczegółowe i praktyczne omówienie zasad odliczania VAT od wydatków związanych
z pojazdami samochodowymi, a także wybranych aspektów opodatkowania VAT takich czynności jak:
sprzedaż, nieodpłatne wydanie czy nieodpłatne użytkowanie powyższych pojazdów (ze szczególnym
uwzględnieniem zmian prawnych dokonanych w tym zakresie w dniach 1 kwietnia 2014 r., 1 lipca
2015 r. oraz 1 stycznia 2016 r.). Liczne przykłady, odwołania do interpretacji podatkowych oraz wy-
roków sądowych, jak również wyczerpujące omówienie spornych zagadnień pozwolą czytelnikowi
lepiej zrozumieć prezentowaną problematykę.
W publikacji przedstawiono takie zagadnienia jak:
obowiązki formalne warunkujące pełne odliczenie VAT od wydatków związanych z pojazdami
samochodowymi,
rodzaje wydatków związanych z pojazdami samochodowymi,
zasady prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu,
korekta VAT naliczonego,
opodatkowanie czynności nieodpłatnych dotyczących pojazdów.
Książka przeznaczona jest dla doradców podatkowych, pracowników działów księgowych fi rm oraz
pracowników biur rachunkowych. Zainteresuje również adwokatów i radców prawnych oraz przed-
siębiorców, którzy w swojej działalności zawodowej spotykają się z omawianymi kwestiami.
Inspiracją dla problemów omówionych w publikacji były pytania kierowane do autorów na infolinii podatkowej
Centrum Pomocy Profesjonalisty Wolters Kluwer.
Centrum Pomocy Profesjonalisty to indywidualna usługa zapewniająca dostęp do konsultacji udzielanych przez
doświadczonych specjalistów i praktyków zarówno drogą telefoniczną, jak i e-mailową, które gwarantują pomoc
w rozwiązywaniu problemów.

Wykaz skrótów 11
Wstęp 13
Rozdział 1 Pojazdy samochodowe objęte ograniczeniami w odliczeniu VAT 17 1.1. Definicja pojazdu samochodowego na gruncie VAT 17 1.2. Niedopuszczenie pojazdu do ruchu drogowego 19
Rozdział 2 Zasady odliczania VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 23 2.1. Zasady ogólne odliczania podatku naliczonego 23 2.2. Zasady odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 24 2.2.1. Geneza zasad odliczenia VAT od pojazdów samochodowych 24 2.2.2. Zasady odliczenia VAT od pojazdów samochodowych od 1 kwietnia 2014 r. 25 2.2.3. Forma użytkowania 28 2.3. Odliczenie VAT według współczynnika 29 2.4. Odliczenie VAT według tzw. prewspółczynnika 30 2.4.1. Wstęp 30 2.4.2. Stan prawny do 31 grudnia 2015 r. 30 2.4.3. Stan prawny po 31 grudnia 2015 r. 31
Rozdział 3 Charakterystyka poszczególnych kategorii pojazdów samochodowych w kontekście odliczenia VAT 35 3.1. Pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej 35 3.1.1. Wstęp 35 3.1.2. Działalność gospodarcza podlegająca VAT oraz działalność pozostała 36 3.1.3. Pojazdy samochodowe objęte obowiązkiem prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu 41 3.1.3.1. Zagadnienia wstępne 41 3.1.3.2. Parkowanie w miejscu zamieszkania pracownika/ przedsiębiorcy 44 3.1.3.3. Nadzór nad implementacją polityki użytkowania samochodów 48 3.1.3.4. Opłaty za korzystanie z pojazdów do celów prywatnych 50 3.1.3.5. Konsekwencje błędów w prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu 54 3.1.3.6. Spełnienie warunków uznania pojazdów za wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej - ocena wykładni przepisów dokonywanej przez organy podatkowe 55 3.1.4. Pojazdy samochodowe niewymagające prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu 57 3.1.4.1. Wprowadzenie 57 3.1.4.2. Pojazdy samochodowe przeznaczone wyłącznie do odprzedaży, sprzedaży albo najmu, dzierżawy lub leasingu 58 3.1.4.3. Kontrowersje dotyczące pojazdów demonstracyjnych i jazd testowych 64 3.1.4.4. Inne pojazdy samochodowe zwolnione od obowiązku prowadzenia ewidencji ich przebiegu - pojazdy specjalne 72 3.1.5. Pojazdy samochodowe spełniające wymogi konstrukcyjne 87 3.1.5.1. Zagadnienia ogólne 87 3.1.5.2. Pojazdy samochodowe spełniające wymogi konstrukcyjne inne niż specjalne 87 3.1.5.3. Zmiany konstrukcyjne w pojazdach samochodowych spełniających wymogi konstrukcyjne inne niż specjalne 91 3.1.5.4. Pojazdy samochodowe spełniające wymogi konstrukcyjne - pojazdy specjalne 93 3.2. Autobusy 100 3.3. Pojazdy wykorzystywane do celów "mieszanych" 103
Rozdział 4 Rodzaje wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 107 4.1. Definicja wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 107 4.2. Wydatki na nabycie, import i wytworzenie pojazdów 108 4.3. Wydatki na najem, dzierżawę i leasing pojazdów 109 4.4. Wydatki na paliwa silnikowe, olej napędowy i gaz 110 4.4.1. Wstęp 110 4.4.2. Paliwa do pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do działalności 111 4.4.3. Paliwa do pojazdów wykorzystywanych do celów mieszanych 111 4.4.4. Niezgodność przepisów w zakresie odliczenia VAT od paliw z przepisami unijnymi 115 4.5. Wydatki na naprawę, konserwację oraz inne towary i usługi związane z eksploatacją pojazdów 117 4.6. Wydatki "samochodowe" związane wyłącznie z działalnością gospodarczą 122 4.6.1. Ogólna charakterystyka 122 4.6.2. Niezgodność przepisów w zakresie odliczenia VAT od wydatków związanych wyłącznie z działalnością gospodarczą z przepisami unijnymi 123
Rozdział 5 Obowiązki formalne warunkujące pełne odliczenie VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 126 5.1. Obowiązki formalne w przypadku pojazdów samochodowych niespełniających warunków konstrukcyjnych 126 5.1.1. Ogólna charakterystyka obowiązków formalnych 126 5.1.2. Wątpliwości co do zgodności obowiązków formalnych z prawem unijnym 129 5.1.3. Wewnętrzne zasady wykluczające możliwość użycia pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą 133 5.1.3.1. Cel zasad używania pojazdów 133 5.1.3.2. Forma zasad używania pojazdów 135 5.1.3.3. Treść zasad używania pojazdów 136 5.1.3.4. Brak obowiązku zgłoszenia zasad używania pojazdów do urzędu skarbowego 140 5.1.4. Ewidencja przebiegu pojazdu 142 5.1.4.1. Cel i zakres stosowania ewidencji 142 5.1.4.2. Terminy rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji 148 5.1.4.3. Forma i treść ewidencji 151 5.1.4.4. Szczegółowość wpisów w ewidencji dotyczących każdego przypadku użycia pojazdu 159 5.1.4.5. Ewidencja dla potrzeb VAT a podatek dochodowy 163 5.1.4.6. Skutki błędów w ewidencji 165 5.1.5. Informacja o pojazdach samochodowych VAT-26 168 5.1.5.1. Cel i zakres zastosowania informacji VAT-26 168 5.1.5.2. Forma i treść informacji VAT-26 170 5.1.5.3. Terminy składania informacji VAT-26 176 5.1.5.4. Składanie informacji VAT-26 za pomocą środków komunikacji elektronicznej 182 5.1.5.5. Skutki niezłożenia w terminie informacji VAT-26 184 5.1.5.6. Aktualizacja informacji VAT-26 187 5.1.5.7. Skutki niezłożenia w terminie aktualizacji informacji VAT-26 194 5.1.5.8. Poprawianie błędów w informacji VAT-26 197 5.2. Obowiązki formalne w przypadku pojazdów samochodowych spełniających wymogi konstrukcyjne 198 5.2.1. Wstęp 198 5.2.2. Dodatkowe badanie techniczne i zaświadczenie 200 5.2.3. Adnotacja w dowodzie rejestracyjnym 204 5.2.4. Dokumenty wymagane w przypadku pojazdów specjalnych 210
Rozdział 6 Zagadnienia o charakterze przejściowym 211 6.1. Data poniesienia wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 211 6.1.1. Data poniesienia wydatków związanych z pojazdami samochodowymi a zmiana przepisów 211 6.1.2. Data poniesienia wydatków związanych z pojazdami samochodowymi a zmiana przeznaczenia pojazdu samochodowego 219 6.2. Wymóg zarejestrowania umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze w celu zachowania praw nabytych 223 6.3. Badanie techniczne i zaświadczenia dotyczące pojazdów spełniających wymogi konstrukcyjne w okresie przejściowym 235 6.4. Odliczanie VAT od wydatków na nabycie paliwa 240
Rozdział 7 Wybrane zagadnienia dotyczące opodatkowania VAT czynności mających za przedmiot pojazdy samochodowe w związku ze zmianą przepisów w okresie 2014-2016 244 7.1. Uwagi ogólne dotyczące sprzedaży oraz czynności nieodpłatnych mających za przedmiot pojazdy samochodowe 244 7.2. Dostawa pojazdów samochodowych niedających prawa do odliczenia podatku naliczonego 247 7.2.1. Opodatkowanie na zasadach ogólnych dostawy pojazdu samochodowego niedającego prawa do odliczenia podatku naliczonego i jego ekonomiczne skutki 247 7.2.2. Zwolnienie od podatku od towarów i usług dostawy pojazdu samochodowego niedającego prawa do odliczenia podatku naliczonego 249 7.2.3. Objęcie dostawy pojazdu samochodowego niedającego prawa do odliczenia podatku naliczonego szczególną procedurą opodatkowania marży 255 7.2.3.1. Konstrukcja szczególnej procedury opodatkowania marży 255 7.2.3.2. Przesłanki zastosowania szczególnej procedury opodatkowania marży 257 7.2.3.3. Ustalanie podstawy opodatkowania oraz ewidencjonowanie dostawy towarów objętych szczególną procedurą opodatkowania marży 265 7.2.3.4. Dopuszczalność zastosowania szczególnej procedury opodatkowania marży w przypadku wystąpienia "marży ujemnej" 269 7.3. Dostawa pojazdów samochodowych dających częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego 270 7.4. Nieodpłatne przekazanie pojazdu samochodowego 275 7.4.1. Nieodpłatne przekazanie pojazdu samochodowego jako czynność podlegająca opodatkowaniu 275 7.4.2. Przesłanki opodatkowania nieodpłatnego przekazania pojazdu samochodowego 276 7.4.3. Podstawa opodatkowania przy nieodpłatnym przekazaniu pojazdu samochodowego 281 7.4.4. Dokumentowanie nieodpłatnego przekazania pojazdu samochodowego 282 7.5. Nieodpłatne użytkowanie pojazdów samochodowych 282 7.5.1. Nieodpłatne świadczenie usług jako czynność podlegająca opodatkowaniu 282 7.5.2. Przesłanki opodatkowania nieodpłatnego użytkowania pojazdów samochodowych 285 7.5.3. Podstawa opodatkowania przy nieodpłatnym użytkowaniu pojazdów samochodowych 290 7.5.4. Dokumentowanie nieodpłatnego użytkowania pojazdów samochodowych 293 7.5.5. Problem nieodpłatnego przekazania (zużycia) paliwa wraz z nieodpłatnym udostępnieniem pojazdu samochodowego 294
Rozdział 8 Korekta VAT naliczonego 298 8.1. Korekta z tytułu zmiany przeznaczenia 298 8.2. Korekta z tytułu sprzedaży 303 8.3. Korekta w przypadku wykonywania czynności zwolnionych z VAT 306 8.4. Korekta VAT w odniesieniu do pojazdów nabytych przed 1 kwietnia 2014 r. 309 8.5. Sytuacje, w których nie dokonuje się korekty 312
Rozdział 9 Odpowiedzialność karna skarbowa z tytułu czynów zabronionych związanych z odliczaniem podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi 315 9.1. Rodzaje czynów związanych z naruszeniem obowiązków dotyczących składania informacji VAT-26 315 9.2. Rozmiary zagrożenia karą grzywny w przypadku czynów zabronionych związanych z naruszeniem obowiązków dotyczących składania informacji VAT-26 321
Wykaz orzecznictwa 325
Wykaz interpretacji podatkowych 327
Bibliografia 333