Konstytucja i prawo konstytucyjne. Zarys wykładu

Podręcznik prezentuje ogół zagadnień składających się na akademicki wykład prawa konstytucyjnego, w szczególności:
• zasady i analizę stale kształtującej się praktyki ustrojowej,
• modelowe i koncepcyjne założenia i rozwiązania systemowe,
• wolności i prawa jednostki,
• stany nadzwyczajne,
• problemy i wątpliwości związane z praktycznym tworzeniem oraz stosowaniem postanowień Konstytucji i aktów rozwijających jej postanowienia w polskim porządku prawnym.

Publikacja uwzględnia orzecznictwo organów władzy sądowniczej i innych organów rozstrzygających, krajowych i międzynarodowych. Przeanalizowano również mechanizmy funkcjonowania państwa oraz tworzenia prawa uwzględniające 25-letnie obowiązywanie Konstytucji RP, z odniesieniem się do sytuacji wynikającej ze specyfiki prawodawstwa antycovidowego.

Systematyka podręcznika pomaga stopniowo zdobywać i pogłębiać potrzebną wiedzę z obszaru prawa konstytucyjnego przez studentów wydziałów prawa i administracji, pomoże również usystematyzować wiedzę wszystkim zainteresowanym omawianymi zagadnieniami.

Autorami są pracownicy Katedry Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Doświadczeni dydaktycy, autorzy wielu opracowań dotyczących różnych zagadnień z obszaru prawa konstytucyjnego, mający doświadczenie praktyczne związane z piastowaniem funkcji publicznych i wykonywaniem prawniczych zawodów zaufania publicznego.

Wykaz skrótów | str. 15

Literatura podstawowa | str. 19

Przedmowa | str. 21

Rozdział I

Polski konstytucjonalizm i jego źródła | str. 25
1. Pojęcie konstytucjonalizmu (Michał Bernaczyk) | str. 25
1.1. Wprowadzenie | str. 25
1.2. Definiowanie konstytucjonalizmu | str. 26
1.3. Konstytucjonalizm a rządy prawa | str. 31
2. Geneza i ewolucja ustawodawstwa konstytucyjnego (Artur Ławniczak) | str. 37
2.1. Powstawanie polskiego ustawodawstwa konstytucyjnego | str. 37
2.2. Konstytucja (Ustawa Rządowa) z 3.05.1791 r | str. 39
2.3. Między Konstytucją 3 maja a konstytucjami II Rzeczypospolitej | str. 43
3. Sformalizowany ustrój polityczny po II wojnie światowej (Artur Ławniczak | str. 44
3.1. Powojenne konstytucyjne przemiany | str. 44
3.2. Inkorporacja rozwiązań obcych | str. 46

Rozdział II
Materialne a formalne obowiązywanie Konstytucji RP | str. 49
1. Pojęcie i klasyfikacja konstytucji (Michał Bernaczyk | str. 50
2. Procedura uchwalania i zmiany konstytucji (Mariusz Jabłoński) | str. 64
2.1. Pojęcie i rodzaje zmian konstytucji | str. 64
2.2. Gwarancje ustrojowe stabilności konstytucji | str. 69
2.3. Wymogi formalne | str. 70
2.3.1. Znaczenie systematyki konstytucji w kontekście modyfikacji jej treści | str. 70
2.3.2. Wniesienie projektu i uchwalenie ustawy | str. 70
2.3.3. Przeprowadzenie referendum w sprawie przyjęcia ustawy o zmianie Konstytucji | str. 73
2.3.4. Dopuszczalność przeprowadzenia referendum przedkonstytucyjnego | str. 76
3. Zagadnienie „przełamywania” postanowień Konstytucji RP (Mariusz Jabłoński | str. 78
4. Wykładnia (interpretacja) Konstytucji RP (Michał Bernaczyk) | str. 84
5. Konstytucyjne aspekty akcesji Polski do Unii Europejskiej (Ryszard Balicki) | str. 93

Rozdział III
Zasady ustrojowe w ustawie zasadniczej | str. 97
1. Forma państwa a system rządów (Artur Ławniczak) | str. 100
2. Ustrój państwowy | str. 102
2.1. Wprowadzenie (Ryszard Balicki) | str. 102
2.2. Dobro wspólne (Mariusz Jabłoński) | str. 103
2.3. Demokratyczne państwo prawne (Anna Śledzińska-Simon) | str. 107
2.3.1. Wprowadzenie | str. 107
2.3.2. Formalne i materialne rozumienie demokratycznego państwa prawnego | str. 110
2.3.3. Praworządność w ujęciu porównawczym | str. 112
2.4. Zasada państwa jednolitego (unitarnego) (Ryszard Balicki) | str. 113
2.5. Zasada zwierzchnictwa Narodu (Olga Hałub-Kowalczyk) | str. 114
2.6. Zasada republikańskiej formy rządów (Małgorzata Masternak--Kubiak) | str. 115
2.7. Zasada zrównoważonego rozwoju (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 118
2.8. Zasada legalizmu (Mariusz Jabłoński, Olga Hałub-Kowalczyk) | str. 121
2.9. Zasada nadrzędności konstytucji (Michał Bernaczyk) | str. 122
2.10. Przestrzeganie prawa międzynarodowego (Małgorzata Masternak--Kubiak) | str. 128
2.11. Zasada podziału władzy (Krzysztof Wygoda) | str. 133
2.12. Pluralizm polityczny (Artur Ławniczak) | str. 135
2.13. Społeczeństwo obywatelskie (Mariusz Jabłoński) | str. 136
2.13.1. Definiowanie społeczeństwa obywatelskiego | str. 136
2.13.2. Determinanty definiowania treści konstytucyjnej zasady | str. 137
2.14. Zakaz istnienia organizacji totalitarnych i autorytarnych (Krzysztof Wygoda) | str. 140
2.15. Wolność mediów (Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 141
2.16. Konstytucyjne determinanty decentralizacji i samorządności (Mariusz Jabłoński) | str. 145
3. Zasady ustroju społeczno-gospodarczego w Konstytucji RP (Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 148
3.1. Wprowadzenie | str. 148
3.2. Zasada społecznej gospodarki rynkowej | str. 149
3.3. Ochrona własności i dziedziczenia | str. 153
3.3.1. Konstytucjonalizacja własności – wprowadzenie | str. 153
3.3.2. Ujęcie ochrony własności i dziedziczenia w Konstytucji RP | str. 154
3.3.3. Podmiot i przedmiot ochrony | str. 154
3.3.4. Konstytucyjnie dopuszczalne formy ingerencji w sferę własności | str. 157
3.4. Zasada wolności działalności gospodarczej | str. 161
3.5. Zasada ochrony gospodarstw rodzinnych | str. 165
3.6. Ochrona pracy w Konstytucji RP | str. 166
3.7. Ochrona małżeństwa, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa (Anna Śledzińska-Simon) | str. 168
3.7.1. Wprowadzenie | str. 168
3.7.2. Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny | str. 169
3.7.3. Rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo | str. 171
3.8. Opieka nad weteranami walk o niepodległość jako zasada i prawo podmiotowe (Mariusz Jabłoński) | str. 172
4. Wartości i symbole konstytucyjne (Artur Ławniczak) | str. 174

Rozdział IV
Źródła prawa (Michał Bernaczyk) | str. 177
1. Ogólne założenia systemu źródeł prawa w Konstytucji RP | str. 177
2. Ustawa i rozporządzenie z mocą ustawy | str. 186
3. Rozporządzenie wykonawcze | str. 193
4. Umowa międzynarodowa i inne źródła prawa międzynarodowego | str. 197
5. Prawo Unii Europejskiej | str. 207
6. Akty prawa miejscowego | str. 214

Rozdział V
Charakter i znaczenie konstytucyjnego zdefiniowania katalogu wolności i praw jednostki | str. 217
1. Zasady ogólne regulacji wolności i praw w Konstytucji RP (Anna Śledzińska-Simon) | str. 220
1.1. Wprowadzenie | str. 220
1.2. Godność | str. 220
1.3. Wolność i ograniczanie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności | str. 225
1.3.1. Wolność jednostki | str. 225
1.3.2. Warunki dopuszczalnego ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw | str. 227
1.3.3. Równość i zakaz dyskryminacji | str. 230
1.3.4. Równość kobiet i mężczyzn | str. 235
1.3.5. Ochrona praw wynikających z obywatelstwa | str. 238
2. Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 246
2.1. Wprowadzenie | str. 246
2.2. Zakres i charakter konstytucyjnej regulacji w obszarze wolności i praw | str. 247
2.3. Prawa człowieka jako prawa podmiotowe a zasady polityki państwa | str. 250
2.4. Prawo a wolność | str. 252
3. Klasyfikacja wolności i praw człowieka w Konstytucji RP (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 254
3.1. Wprowadzenie | str. 254
3.2. Wolności i prawa osobiste | str. 255
3.3. Wolności i prawa polityczne | str. 256
3.4. Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne | str. 257
3.5. Specyfika postanowień Konstytucji RP dotyczących praw socjalnych | str. 259
3.6. Prawa podstawowe | str. 260
3.7. Obywatelstwo polskie a wolności i prawa obywatelskie | str. 261
3.7.1. Obywatelstwo polskie | str. 261
3.7.2. Wolności i prawa obywatelskie | str. 262
4. Podmioty konstytucyjnych wolności i praw (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 265
5. Adresaci konstytucyjnych wolności i praw (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 268
6. Środki ochrony wolności i praw jednostki | str. 270
6.1. Pojęcie i rodzaje środków ochrony wolności i praw (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 270
6.2. Prawo do sądu (Marta Kłopocka-Jasińska) | str. 271
6.2.1. Prawo do sądu jako prawo podstawowe jednostki | str. 271
6.2.2. Podstawy normatywne prawa do sądu | str. 272
6.2.3. Zakres podmiotowy i przedmiotowy prawa do sądu | str. 273
6.3. Prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 276
6.4. Skarga konstytucyjna (Marta Kłopocka-Jasińska) | str. 278
6.4.1. Pojęcie i modele skargi konstytucyjnej | str. 278
6.4.2. Charakterystyka polskiej skargi konstytucyjnej | str. 279
6.4.3. Ustawowe zasady wniesienia i rozpoznania skargi konstytucyjnej | str. 281
6.5. Wnioski do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 282
6.6. Skarga do wyspecjalizowanych rzeczników (Justyna Węgrzyn) | str. 283
6.6.1. Rzecznik Praw Pacjenta | str. 283
6.6.2. Rzecznik Konsumentów | str. 287
6.7. Skarga na przewlekłość postępowania (Justyna Węgrzyn) | str. 291

Rozdział VI
Wybory i ich znaczenie we współczesnym systemie sprawowania władzy (Ryszard Balicki) | str. 295
1. Demokracja przedstawicielska | str. 296
1.1. Wprowadzenie | str. 296
1.2. Zasada przedstawicielstwa politycznego (reprezentacji) | str. 298
2. Prawo wyborcze | str. 299
2.1. Pojęcie prawa wyborczego | str. 300
2.2. Zasady prawa wyborczego | str. 302
2.2.1. Zasada powszechności | str. 303
2.2.2. Zasada równości | str. 304
2.2.3. Zasada bezpośredniości | str. 305
2.2.4. Zasady proporcjonalności i większości | str. 305
2.2.5. Zasada tajności | str. 306
3. Organizacja wyborów | str. 306
3.1. Zarządzenie wyborów | str. 306
3.2. Organy wyborcze | str. 307

Rozdział VII
Instytucje demokracji bezpośredniej (Mariusz Jabłoński) | str. 309
1. Wprowadzenie – pojęcie demokracji bezpośredniej | str. 309
2. Katalog instytucji demokracji bezpośredniej | str. 311
3. Instytucje demokracji bezpośredniej w obowiązującej Konstytucji RP | str. 313
3.1. Referendum ogólnokrajowe | str. 314
3.1.1. Przedmiot referendum | str. 314
3.1.2. Uprawnieni do wzięcia udziału w referendum | str. 315
3.1.3. Prawo do zarządzenia referendum ogólnokrajowego | str. 316
3.1.4. Wiążący a rozstrzygający charakter wyników referendum ogólnokrajowego | str. 317
3.2. Referendum lokalne | str. 318
3.3. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza | str. 320
3.4. Petycje i informacyjne prawa dostępowe | str. 322
4. Pozakonstytucyjne instytucje (wybrane przykłady | str. 323
4.1. Wysłuchanie publiczne | str. 323
4.2. Zgromadzenia obywatelskie, konsultacje oraz budżety obywatelskie | str. 324

Rozdział VIII
Władza ustawodawcza | str. 325
1. Geneza i ewolucja parlamentu (Ryszard Balicki) | str. 326
1.1. Narodziny parlamentu | str. 326
1.2. Polski Sejm walny | str. 328
2. Klasyfikacja funkcji parlamentu (Ryszard Balicki) | str. 329
2.1. Uwagi wstępne | str. 329
2.2. Problem typizacji funkcji parlamentu | str. 329
2.3. Konstytucyjne ujęcie funkcji Sejmu i Senatu | str. 331
2.4. Pozostałe funkcje Sejmu | str. 332
2.5. Funkcja europejska (unijna) | str. 333
3. Organizacja i funkcjonowanie Sejmu i Senatu (Mariusz Jabłoński, Justyna Węgrzyn) | str. 334
3.1. Wprowadzenie | str. 334
3.2. Organy Sejmu | str. 335
3.3. Funkcjonowanie Sejmu | str. 339
3.4. Organy Senatu | str. 343
3.5. Funkcjonowanie Senatu | str. 345
4. Zgromadzenie Narodowe (Mariusz Jabłoński, Justyna Węgrzyn) | str. 347
4.1. Modele | str. 347
4.2. Specyfika funkcjonowania Zgromadzenia Narodowego w Polsce | str. 348
5. Status prawny parlamentarzystów (Mariusz Jabłoński, Olga Hałub- -Kowalczyk) | str. 351
5.1. Wprowadzenie | str. 351
5.2. Mandat przedstawicielski | str. 353
5.3. Zasada niepołączalności | str. 354
5.4. Obowiązki i prawa parlamentarzystów | str. 356
5.5. Immunitety parlamentarzystów | str. 358
5.6. Immunitet materialny | str. 358
5.7. Immunitet formalny | str. 360
5.8. Przywilej nietykalności | str. 361
5.9. Tryb wyrażenia zgody na pociągnięcie parlamentarzysty do odpowiedzialności sądowej (karnej) | str. 362
5.10. Formy zrzeszania się parlamentarzystów | str. 363

Rozdział IX
Władza wykonawcza (Ryszard Balicki) | str. 365
1. Prezydent RP | str. 366
1.1. Wprowadzenie | str. 366
1.2. Pozycja ustrojowa Prezydenta w Konstytucji RP | str. 368
1.3. Zasady i tryb wyboru Prezydenta RP | str. 369
1.4. Zastępstwo i opróżnienie urzędu | str. 371
1.5. Kompetencje Prezydenta RP | str. 372
1.5.1. Kompetencje Prezydenta RP związanie z funkcjonowaniem Sejmu i Senatu373
1.5.2. Kompetencje Prezydenta RP związane z funkcjonowaniem rządu | str. 377
1.5.3. Kompetencje Prezydenta RP związane z funkcjonowaniem władzy sądowniczej | str. 379
1.5.4. Tradycyjne uprawnienia głowy państwa | str. 380
1.6. Odpowiedzialność Prezydenta RP | str. 383
2. Rada Ministrów RP | str. 383
2.1. Wprowadzenie | str. 383
2.2. Powoływanie Rady Ministrów | str. 384
2.3. Skład, organizacja i funkcjonowanie Rady Ministrów | str. 385
2.3.1. Skład Rady Ministrów | str. 385
2.3.2. Funkcjonowanie i organizacja Rady Ministrów | str. 386
2.4. Kompetencje Rady Ministrów | str. 388
2.5. Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków | str. 389
2.5.1. Odpowiedzialność polityczna | str. 389
2.5.2. Odpowiedzialność konstytucyjna | str. 390

Rozdział X
Samorząd terytorialny (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 391
1. Pojęcie i istota samorządu terytorialnego | str. 392
2. Zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego | str. 394
3. Struktura samorządu terytorialnego | str. 398
4. Ustrój samorządu terytorialnego | str. 401
5. Nadzór nad samorządem terytorialnym | str. 405

Rozdział XI
Sądy i Trybunały | str. 409
1. Pozycja ustrojowa władzy sądowniczej (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 411
2. Sądy jako organy sprawujące wymiar sprawiedliwości (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 413
3. Konstytucyjne zasady sprawowania wymiaru sprawiedliwości (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 416
3.1. Zasada jednolitości | str. 416
3.2. Zasada dwuinstancyjności postępowania | str. 416
3.3. Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości | str. 417
3.4. Zasada jawności rozprawy | str. 419
4. Struktura wymiaru sprawiedliwości (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 419
5. Zasada niezawisłości sędziów (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 432
5.1. Regulacja konstytucyjna | str. 432
5.2. Gwarancje niezawisłości sędziowskiej | str. 436
6. Powoływanie sędziów (Małgorzata Masternak-Kubiak) | str. 440
7. Krajowa Rada Sądownictwa (Anna Śledzińska-Simon) | str. 443
7.1. Geneza instytucji | str. 443
7.2. Skład | str. 445
7.3. Nowa Krajowa Rada Sądownictwa | str. 448
8. Trybunał Konstytucyjny (Marta Kłopocka-Jasińska) | str. 450
8.1. Sądowa kontrola konstytucyjności prawa | str. 450
8.2. Kształtowanie się sądownictwa konstytucyjnego w Polsce | str. 452
8.3. Charakterystyka polskiego Trybunału Konstytucyjnego według Konstytucji z 1997 r. | str. 454
8.3.1. Pozycja ustrojowa, skład i organizacja Trybunału Konstytucyjnego | str. 454
8.3.2. Zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego | str. 455
8.3.3. Kontrola konstytucyjności prawa | str. 456
8.3.4. Pozostałe kompetencje Trybunału Konstytucyjnego | str. 457
8.3.5. Skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego | str. 459
9. Trybunał Stanu (Marta Kłopocka-Jasińska) | str. 462
9.1. Pojęcie i istota odpowiedzialności konstytucyjnej | str. 462
9.2. Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu w Konstytucji z 1997 r | str. 464
9.3. Pozycja ustrojowa, skład i organizacja Trybunału Stanu | str. 466
9.4. Postępowanie w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu | str. 467

Rozdział XII
Organy kontroli państwowej i ochrony prawa | str. 469
1. Wprowadzenie (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 470
2. Rzecznik Praw Obywatelskich (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz- -Żukowska) | str. 471
2.1. Specyfika instytucji ombudsmana we współczesnych państwach demokratycznych i jej początki w Polsce | str. 471
2.2. Pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich | str. 473
2.3. Zakres podmiotowy i przedmiotowy działania Rzecznika Praw Obywatelskich | str. 476
2.4. Środki działania Rzecznika Praw Obywatelskich | str. 478
3. Rzecznik Praw Dziecka (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 481
3.1. Pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Dziecka | str. 481
3.2. Zakres i środki działania Rzecznika Praw Dziecka | str. 483
4. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz- -Żukowska) | str. 485
4.1. Charakter ustrojowy i skład Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji | str. 485
4.2. Funkcje i zadania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji | str. 488
5. Najwyższa Izba Kontroli (Justyna Węgrzyn) | str. 491
5.1. Uwagi wstępne | str. 491
5.2. Struktura organizacyjna Najwyższej Izby Kontroli | str. 491
5.3. Zakres podmiotowy, przedmiotowy i kryteria kontroli państwowej | str. 493
5.4. Postępowanie kontrolne i wystąpienie pokontrolne | str. 494
6. Przykłady pozakonstytucyjnych organów kontroli i ochrony prawa (Mariusz Jabłoński, Sylwia Jarosz-Żukowska) | str. 495

Rozdział XIII
Finanse publiczne i rola ustrojowa banku centralnego (Krzysztof Wygoda) | str. 499
1. Gospodarka finansowa | str. 499
1.1. Wprowadzenie | str. 499
1.2. Regulowanie finansów publicznych i ich elementy | str. 500
1.3. Konstytucyjny limit zadłużenia | str. 500
2. Organizacja Skarbu Państwa | str. 501
3. Budżet państwa | str. 501
3.1. Ustawa budżetowa | str. 501
3.2. Prowizorium budżetowe | str. 502
3.3. Brak prorogacji budżetowej | str. 503
3.4. Pokrycie deficytu budżetowego | str. 503
4. Zasady pracy nad budżetem | str. 504
4.1. Inicjatywa i termin złożenia | str. 504
4.2. Ograniczenie roli Senatu i Prezydenta RP | str. 504
4.3. Konsekwencje nieprzyjęcia ustawy budżetowej | str. 505
5. Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania ustawy budżetowej | str. 505
6. Narodowy Bank Polski | str. 506
6.1. Pozycja i organizacja Narodowego Banku Polskiego | str. 506
6.2. Prezes Narodowego Banku Polskiego | str. 506
6.3. Rada Polityki Pieniężnej | str. 507
6.4. Zadania Narodowego Banku Polskiego | str. 507

Rozdział XIV
Stany nadzwyczajne | str. 509
1. Wprowadzenie (Justyna Węgrzyn) | str. 510
2. Zasady wprowadzania stanów nadzwyczajnych (Justyna Węgrzyn) | str. 510
2.1. Zasada wyjątkowości (subsydiarności) | str. 511
2.2. Zasada legalności | str. 511
2.3. Zasada proporcjonalności i celowości | str. 512
2.4. Zasada ochrony podstaw systemu prawnego | str. 512
2.5. Zasada ochrony organów przedstawicielskich | str. 512
3. Stan wojenny (Justyna Węgrzyn) | str. 513
3.1. Przesłanki warunkujące wprowadzenie stanu wojennego | str. 513
3.2. Procedura wprowadzenia stanu wojennego | str. 515
3.3. Obszar obowiązywania i czas trwania stanu wojennego | str. 516
3.4. Zasady działania organów władzy publicznej w czasie stanu wojennego | str. 516
3.5. Ograniczenie wolności i praw w czasie stanu wojennego | str. 517
3.6. Zniesienie stanu wojennego | str. 518
4. Stan wyjątkowy (Olga Hałub-Kowalczyk | str. 518
4.1. Przesłanki warunkujące wprowadzenie stanu wyjątkowego | str. 518
4.2. Procedura wprowadzenia stanu wyjątkowego | str. 520
4.2.1. Regulacja konstytucyjna | str. 520
4.2.2. Regulacja ustawowa | str. 520
4.3. Czas trwania stanu wyjątkowego | str. 522
4.4. Działalność organów władzy publicznej w czasie stanu wyjątkowego | str. 523
5. Stan klęski żywiołowej (Olga Hałub-Kowalczyk | str. 524
5.1. Przesłanki warunkujące wprowadzenie stanu klęski żywiołowej | str. 524
5.2. Procedura wprowadzenia stanu klęski żywiołowej w regulacji konstytucyjnej i ustawowej | str. 525
5.3. Czas trwania stanu klęski żywiołowej | str. 526
5.4. Działalność organów władzy publicznej w czasie stanu klęski żywiołowej | str. 527
6. Stan wojny (Justyna Węgrzyn) | str. 528
6.1. Uwagi wstępne | str. 528
6.2. Przesłanki warunkujące wprowadzenie stanu wojny | str. 529
6.3. Procedura wprowadzenia stanu wojny | str. 529
6.4. Obszar obowiązywania i czas trwania stanu wojny | str. 530
6.5. Pojęcie „czas wojny | str. 530
6.6. Zawarcie pokoju | str. 530
7. Ochrona wolności i praw jednostki w stanach nadzwyczajnych (Mariusz Jabłoński | str. 531
7.1. Konsekwencje wprowadzenia stanu nadzwyczajnego w sferze realizacji konstytucyjnych wolności i praw jednostki | str. 531
7.2. Charakter i zakres gwarancji konstytucyjnych | str. 532
7.3. Wkroczenie w sferę wolności i praw jednostki w drodze rozporządzeń z mocą ustawy | str. 535
8. Zagadnienie dopuszczalności ograniczania wolności i praw jednostki w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemicznego (stanów niebędących formalnie stanem nadzwyczajnym w rozumieniu konstytucyjnym) (Mariusz Jabłoński | str. 536

Wykaz powoływanych aktów prawnych | str. 541

O Autorach | str. 547