Komentarz zawiera kompleksowe omówienie procedury
administracyjnej jurysdykcyjnej ogólnej. Autorzy w sposób
przejrzysty wyjaśniają poszczególne instytucje postępowania
administracyjnego, w szerokim zakresie omawiając orzecznictwo
Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego,
Sądu Najwyższego i wojewódzkich sądów administracyjnych, a także
literaturę przedmiotu.
Omówiono nowe instytucje procesowe, takie jak pozostawienie
ponaglenia bez rozpatrzenia, redukcja zasady dwuinstancyjności
czy też reżim doręczeń elektronicznych w postępowaniu
administracyjnym. Przeanalizowano zagadnienia granic czasowych
uruchomienia trybu stwierdzenia nieważności oraz uwzględniono
kierunki rozwoju orzecznictwa sądowoadministracyjnego.
Komentarz przeznaczony jest dla prawników praktyków: sędziów
sądów administracyjnych, adwokatów, radców prawnych, aplikantów
tych zawodów, pracowników organów administracji, a także dla
pracowników naukowych zajmujących się problematyką postępowania
administracyjnego.
Wykaz skrótów | str. 17
Wstęp | str. 29
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego
Dział I
Przepisy ogólne | str. 35
Rozdział 1
Zakres obowiązywania | str. 40
Art. 1. [Przedmiotowy i podmiotowy zakres
obowiązywania] | str. 40
Art. 2. [Zakres obowiązywania w postępowaniu
w sprawie skarg i wniosków] | str. 58
Art. 2a. [Wykonywanie obowiązku informacyjnego
dotyczącego przetwarzania danych osobowych] | str. 61
Art. 3. [Wyłączenia spod mocy obowiązującej Kodeksu] |
str. 106
Art. 4. [Immunitet dyplomatyczny i konsularny] |
str. 114
Art. 5. [Definicje legalne] | str. 117
Rozdział 2
Zasady ogólne | str. 125
Art. 6. [Zasada praworządności] | str. 125
Art. 7. [Zasada prawdy obiektywnej; zasada
uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu
obywateli] | str. 133
Art. 7a. [Zasada rozstrzygania wątpliwości prawnych na
korzyść strony] | str. 139
Art. 7b. [Współdziałanie organów administracji
publicznej] | str. 143
Art. 8. [Zasada zaufania do władzy publicznej;
utrwalone praktyki rozstrzygania spraw] | str. 145
Art. 9. [Zasada informowania stron] | str. 153
Art. 10. [Zasada czynnego udziału strony
w postępowaniu] | str. 161
Art. 11. [Zasada przekonywania] | str. 164
Art. 12. [Zasada szybkości i prostoty
postępowania] | str. 166
Art. 13. [Zasada polubownego rozstrzygania kwestii
spornych] | str. 169
Art. 14. [Zasada pisemności postępowania; załatwianie
spraw z wykorzystaniem pism generowanych
automatycznie lub usług online] | str. 173
Art. 14a. [Zasada umożliwiania dokonywania oceny
działania urzędów kierowanych przez organy administracji
publicznej] | str. 178
Art. 15. [Zasada dwuinstancyjności postępowania] |
str. 180
Art. 16. [Zasada trwałości decyzji administracyjnych;
zasada sądowej kontroli decyzji ostatecznych] | str. 186
Rozdział 3
Organy wyższego stopnia i organy naczelne | str. 192
Art. 17. [Organy wyższego stopnia] | str. 192
Art. 18. [Organy naczelne] | str. 197
Rozdział 4
Właściwość organów | str. 199
Art. 19. [Obowiązek przestrzegania właściwości] | str.
199
Art. 20. [Właściwość rzeczowa] | str. 205
Art. 21. [Właściwość miejscowa] | str. 208
Art. 22. [Spory o właściwość w postępowaniu
administracyjnym] | str. 213
Art. 23. [Czynności niecierpiące zwłoki] | str. 224
Rozdział 5
Wyłączenie pracownika oraz organu | str. 227
Art. 24. [Wyłączenie pracownika] | str. 227
Art. 25. [Wyłączenie organu] | str. 239
Art. 26. [Wyznaczenie pracownika lub organu do
załatwienia sprawy] | str. 243
Art. 27. [Wyłączenie członka organu kolegialnego] |
str. 245
Art. 27a. (uchylony) | str. 249
Rozdział 6
Strona | str. 250
Art. 28. [Pojęcie strony postępowania
administracyjnego] | str. 250
Art. 29. [Podmioty będące stronami postępowania
administracyjnego] | str. 273
Art. 30. [Zdolność prawna i zdolność do czynności
prawnych] | str. 290
Art. 31. [Udział organizacji społecznej
w postępowaniu administracyjnym] | str. 310
Art. 32. [Pełnomocnictwo procesowe] | str. 328
Art. 33. [Ustanowienie pełnomocnika procesowego] |
str. 342
Art. 34. [Obowiązek zapewnienia reprezentacji strony]
| str. 356
Rozdział 7
Załatwianie spraw | str. 361
Art. 35. [Terminy załatwiania spraw administracyjnych]
| str. 361
Art. 36. [Obowiązek organu po upływie terminu
załatwienia sprawy administracyjnej] | str. 366
Art. 37. [Ponaglenie na niezałatwienie sprawy
administracyjnej w terminie] | str. 368
Art. 38. [Odpowiedzialność pracownika za zwłokę] |
str. 375
Rozdział 8
Doręczenia | str. 376
Art. 39. [Sposoby doręczeń. Zasada oficjalności
doręczeń] | str. 376
Art. 391. [Warunki doręczania pism drogą
elektroniczną] | str. 384
Art. 392. (uchylony) | str. 388
Art. 393. [Doręczenie wydruku pisma uzyskanego
z systemu teleinformatycznego] | str. 388
Art. 394. [Ustalenie dnia doręczenia korespondencji] |
str. 392
Art. 40. [Odbiorcy pism] | str. 396
Art. 41. [Obowiązek zawiadomienia o zmianie
adresu] | str. 401
Art. 42. [Miejsca doręczeń pism osobom fizycznym] |
str. 403
Art. 43. [Doręczenie zastępcze pism dorosłemu
domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu] | str. 406
Art. 44. [Niemożność doręczenia. Awizowanie. Fikcja
doręczenia] | str. 411
Art. 45. [Doręczenie pism jednostkom organizacyjnym
i organizacjom społecznym] | str. 414
Art. 46. [Potwierdzenie odbioru] | str. 415
Art. 47. [Odmowa przyjęcia pisma. Zwrot pisma nadawcy]
| str. 417
Art. 48. [Szczególne przypadki doręczeń] | str. 418
Art. 49. [Zawiadomienie poprzez publiczne
obwieszczenie] | str. 418
Art. 49a. [Zawiadomienie poprzez publiczne
obwieszczenie w przypadku udziału wielu stron
w postępowaniu] | str. 422
Art. 49b. [Udostępnienie odpisu decyzji lub
postanowienia ogłoszonego przez publiczne obwieszczenie] |
str. 422
Rozdział 9
Wezwania | str. 423
Art. 50. [Wezwania do czynności procesowych
w postępowaniu administracyjnym] | str. 423
Art. 51. [Obowiązek osobistego stawiennictwa] | str.
425
Art. 52. [Pomoc prawna] | str. 426
Art. 53. [Osobiste stawiennictwo z uwagi na
charakter sprawy] | str. 427
Art. 54. [Elementy składowe wezwania] | str. 428
Art. 55. [Szczególne formy wzywania] | str. 429
Art. 56. [Zwrot kosztów stawiennictwa] | str. 430
Rozdział 10
Terminy | str. 432
Art. 57. [Sposób obliczania terminów] | str. 432
Art. 58. [Przywrócenie terminu] | str. 438
Art. 59. [Właściwość organu] | str. 446
Art. 60. [Wstrzymanie wykonania decyzji
administracyjnej; wstrzymanie wykonania postanowienia
administracyjnego] | str. 447
Dział II
Postępowanie | str. 448
Rozdział 1
Wszczęcie postępowania | str. 457
Art. 61. [Inicjatywa wszczęcia postępowania] | str.
457
Art. 61a. [Odmowa wszczęcia postępowania] | str. 477
Art. 62. [Współuczestnictwo w postępowaniu
administracyjnym] | str. 483
Art. 63. [Sposób wniesienia i treść podania] |
str. 494
Art. 64. [Braki formalne podania] | str. 504
Art. 65. [Badanie właściwości; przekazanie podania do
organu właściwego] | str. 517
Art. 66. [Wielość żądań w podaniu] | str. 527
Rozdział 2
Metryki, protokoły i adnotacje | str. 538
Art. 66a. [Metryka sprawy w postępowaniu
administracyjnym] | str. 538
Art. 67. [Obowiązek sporządzenia protokołu
z czynności postępowania administracyjnego] | str. 540
Art. 68. [Elementy składowe protokołu z czynności
postępowania administracyjnego] | str. 541
Art. 69. [Protokół przesłuchania] | str. 542
Art. 70. [Załączniki do protokołu z czynności
postępowania administracyjnego] | str. 543
Art. 71. [Skreślenia i poprawki] | str. 543
Art. 72. [Adnotacje do protokołu z czynności
postępowania administracyjnego] | str. 544
Rozdział 3
Udostępnianie akt | str. 545
Art. 73. [Zakres dostępu strony do akt sprawy] | str.
545
Art. 74. [Ograniczenia dostępu do akt sprawy] | str.
553
Art. 74a. [Dostęp do akt sprawy a prawo do
kontroli przetwarzania danych osobowych] | str. 558
Rozdział 4
Dowody | str. 558
Art. 75. [Dowody w postępowaniu administracyjnym]
| str. 558
Art. 76. [Dokumenty urzędowe] | str. 565
Art. 76a. [Uwierzytelnianie kopii dokumentu] | str.
570
Art. 77. [Postępowanie dowodowe] | str. 573
Art. 78. [Wnioski dowodowe strony] | str. 579
Art. 79. [Udział strony w postępowaniu dowodowym]
| str. 584
Art. 79a. [Obowiązek wskazania niespełnionych
przesłanek do wydania decyzji zgodnej z żądaniem
strony; przedkładanie dodatkowych dowodów] | str. 587
Art. 80. [Swobodna ocena dowodów] | str. 589
Art. 81. [Prawo strony] | str. 593
Art. 81a. [Zasada rozstrzygania wątpliwości
faktycznych na korzyść strony] | str. 595
Art. 82. [Niemożność bycia świadkiem] | str. 598
Art. 83. [Prawo odmowy zeznań] | str. 603
Art. 84. [Opinia biegłego] | str. 608
Art. 85. [Oględziny] | str. 616
Art. 86. [Przesłuchanie strony] | str. 618
Art. 87. [Postępowanie dowodowe przed organem
kolegialnym] | str. 621
Art. 88. [Sankcje za naruszenie obowiązku osobistego
stawiennictwa; procesowe kary porządkowe] | str. 622
Art. 88a. [Odpowiedzialność dyscyplinarna] | str. 624
Rozdział 5
Rozprawa | str. 625
Art. 89. [Przesłanki przeprowadzenia rozprawy
administracyjnej] | str. 625
Art. 90. [Czynności przygotowawcze] | str. 630
Art. 91. [Wezwanie na rozprawę administracyjną] | str.
632
Art. 92. [Termin rozprawy administracyjnej] | str.
633
Art. 93. [Prowadzenie rozprawy administracyjnej] |
str. 634
Art. 93a. [Zdalny udział w rozprawie osoby
pozbawionej wolności] | str. 635
Art. 94. [Nieobecność stron. Odroczenie rozprawy
administracyjnej] | str. 636
Art. 95. [Uprawnienia stron podczas rozprawy
administracyjnej] | str. 638
Art. 96. [Policja sesyjna] | str. 640
Rozdział 5a
Mediacja | str. 641
Art. 96a. [Przesłanki przeprowadzenia mediacji
w postępowaniu administracyjnym; dobrowolność; cel
i uczestnicy mediacji] | str. 641
Art. 96b. [Zawiadomienie o możliwości
przeprowadzenia mediacji w postępowaniu administracyjnym] |
str. 645
Art. 96c. [Brak zgody na przeprowadzenie mediacji
w postępowaniu administracyjnym] | str. 647
Art. 96d. [Skierowanie sprawy do mediacji
w postępowaniu administracyjnym] | str. 648
Art. 96e. [Odroczenie rozpatrzenia sprawy skierowanej
do mediacji] | str. 649
Art. 96f. [Mediator w postępowaniu
administracyjnym] | str. 650
Art. 96g. [Obowiązek zachowania bezstronności] | str.
651
Art. 96h. [Przekazanie danych kontaktowych uczestników
mediacji] | str. 652
Art. 96i. [Zapoznanie się mediatora z aktami
sprawy] | str. 653
Art. 96j. [Wyłączenie jawności mediacji] | str. 654
Art. 96k. [Dążenie do polubownego rozwiązania sporu] |
str. 655
Art. 96l. [Koszty mediacji w postępowaniu
administracyjnym] | str. 656
Art. 96m. [Protokół z przebiegu mediacji] | str.
657
Art. 96n. [Załatwienie sprawy administracyjnej zgodnie
z ustaleniami mediacji] | str. 659
Rozdział 6
Zawieszenie postępowania | str. 660
Art. 97. [Przesłanki obligatoryjnego zawieszenia
postępowania z urzędu] | str. 660
Art. 98. [Zawieszenie postępowania na zgodny wniosek
stron] | str. 701
Art. 99. [Obowiązki organu] | str. 705
Art. 100. [Zagadnienie wstępne] | str. 706
Art. 101. [Forma zawieszenia postępowania] | str. 709
Art. 102. [Dopuszczalność podejmowania czynności] |
str. 714
Art. 103. [Skutki zawieszenia postępowania] | str.
717
Rozdział 7
Decyzje | str. 719
Art. 104. [Pojęcie decyzji administracyjnej] | str.
719
Art. 105. [Umorzenie postępowania administracyjnego] |
str. 740
Art. 106. [Współdziałanie organów administracji
publicznej] | str. 759
Art. 106a. [Posiedzenie w trybie współdziałania]
| str. 773
Art. 107. [Elementy składowe decyzji administracyjnej]
| str. 775
Art. 108. [Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji
administracyjnej] | str. 794
Art. 109. [Doręczenie decyzji] | str. 802
Art. 110. [Związanie organu wydaną decyzją] | str.
807
Art. 111. [Uzupełnienie decyzji administracyjnej] |
str. 811
Art. 112. [Błędne pouczenie] | str. 818
Art. 113. [Sprostowanie decyzji administracyjnej] |
str. 823
Rozdział 8
Ugoda | str. 828
Art. 114. [Przesłanki dopuszczalności zawarcia ugody
administracyjnej] | str. 828
Art. 115. [Właściwość organu] | str. 835
Art. 116. [Termin do zawarcia ugody] | str. 836
Art. 117. [Forma i elementy składowe ugody] |
str. 839
Art. 118. [Przesłanka ważności ugody] | str. 841
Art. 119. [Forma zatwierdzenia] | str. 844
Art. 120. [Wykonalność ugody] | str. 847
Art. 121. [Skutki prawne ugody] | str. 848
Art. 121a. [Ugoda administracyjna zawarta przed
mediatorem] | str. 849
Art. 122. [Odesłanie] | str. 849
Rozdział 8a
Milczące załatwienie sprawy | str. 851
Art. 122a. [Uznanie sprawy za załatwioną milcząco] |
str. 851
Art. 122b. [Dzień wydania decyzji lub postanowienia
albo wniesienia sprzeciwu] | str. 859
Art. 122c. [Dzień milczącego załatwienia sprawy; bieg
terminów] | str. 860
Art. 122d. [Wyłączenie czynnego udziału strony
i obowiązku wskazania stronie niespełnionych lub
niewykazanych przesłanek od niej zależnych; wstrzymanie biegu
terminu] | str. 861
Art. 122e. [Adnotacja o milczącym załatwieniu
sprawy] | str. 863
Art. 122f. [Zaświadczenie o milczącym załatwieniu
sprawy] | str. 864
Art. 122g. [Odpowiednie stosowanie przepisów
o wznowieniu postępowania oraz o uchyleniu, zmianie
oraz stwierdzeniu nieważności decyzji] | str. 870
Art. 122h. [Sposób wykonania obowiązku informacyjnego
dotyczącego przetwarzania danych osobowych w sprawach
załatwianych milcząco] | str. 873
Rozdział 9
Postanowienia | str. 873
Art. 123. [Pojęcie postanowienia administracyjnego] |
str. 873
Art. 124. [Elementy składowe postanowienia
administracyjnego] | str. 906
Art. 125. [Doręczenie i ogłoszenie postanowienia
administracyjnego] | str. 912
Art. 126. [Odesłanie] | str. 918
Rozdział 10
Odwołania | str. 931
Art. 127. [Prawo do odwołania od decyzji
administracyjnej] | str. 931
Art. 127a. [Zrzeczenie się prawa do odwołania] | str.
939
Art. 128. [Treść odwołania od decyzji
administracyjnej] | str. 941
Art. 129. [Sposób i termin wniesienia odwołania]
| str. 943
Art. 130. [Wpływ odwołania na wykonanie decyzji] |
str. 946
Art. 131. [Obowiązek zawiadomienia stron] | str. 948
Art. 132. [Względna dewolutywność odwołania] | str.
948
Art. 133. [Obowiązek przekazania odwołania organowi
odwoławczemu] | str. 962
Art. 134. [Niedopuszczalność odwołania od decyzji
administracyjnej] | str. 962
Art. 135. [Wstrzymanie wykonania decyzji] | str. 968
Art. 136. [Uzupełniające postępowanie dowodowe;
postępowanie wyjaśniające] | str. 969
Art. 137. [Cofnięcie odwołania od decyzji
administracyjnej] | str. 975
Art. 138. [Rodzaje decyzji organu odwoławczego] | str.
976
Art. 139. [Zakaz reformationis in peius
w postępowaniu administracyjnym] | str. 988
Art. 140. [Odesłanie] | str. 991
Rozdział 11
Zażalenia | str. 991
Art. 141. [Prawo do zażalenia na postanowienie
administracyjne] | str. 991
Art. 142. [Prawo do zażalenia niesamoistnego] | str.
994
Art. 143. [Wpływ zażalenia na wykonanie postanowienia]
| str. 995
Art. 144. [Odesłanie] | str. 996
Rozdział 12
Wznowienie postępowania | str. 999
Art. 145. [Przesłanki wznowienia postępowania] | str.
999
Art. 145a. [Niezgodność z Konstytucją] | str.
1023
Art. 145aa. [Wpływ orzeczenia Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej na treść decyzji] |
str. 1027
Art. 145b. [Naruszenie zasady równego traktowania] |
str. 1028
Art. 146. [Ograniczenie dopuszczalności uchylenia
decyzji w wyniku wznowienia] | str. 1029
Art. 147. [Inicjatywa wszczęcia postępowania] | str.
1034
Art. 148. [Tryb i termin wniesienia podania
o wznowienie postępowania] | str. 1036
Art. 149. [Forma wszczęcia oraz odmowy wszczęcia
postępowania w sprawie wznowienia] | str. 1038
Art. 150. [Właściwość organu] | str. 1046
Art. 151. [Rodzaje decyzji kończących postępowanie] |
str. 1047
Art. 152. [Dopuszczalność wstrzymania wykonania
decyzji] | str. 1051
Art. 153. (uchylony) | str. 1054
Rozdział 13
Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji | str.
1054
Art. 154. [Uchylenie lub zmiana decyzji nietworzącej
praw nabytych] | str. 1054
Art. 155. [Uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej
prawa nabyte] | str. 1076
Art. 155a. [Wyłączenie stosowania przepisów
o milczącym załatwieniu sprawy] | str. 1078
Art. 156. [Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji
administracyjnej] | str. 1079
Art. 157. [Postępowanie w sprawie stwierdzenia
nieważności decyzji administracyjnej] | str. 1101
Art. 158. [Forma rozstrzygnięcia w sprawie
stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej] | str. 1116
Art. 159. [Dopuszczalność wstrzymania wykonania
decyzji administracyjnej] | str. 1123
Art. 160. (uchylony) | str. 1125
Art. 161. [Uchylenie lub zmiana decyzji w stanie
nagłej konieczności; odszkodowanie za wadliwą decyzję
administracyjną] | str. 1125
Art. 162. [Wygaśnięcie lub uchylenie decyzji
administracyjnej] | str. 1129
Art. 163. [Wzruszenie decyzji na podstawie przepisów
szczególnych] | str. 1137
Art. 163a. [Wyłączenie stosowania przepisów
o milczącym załatwieniu sprawy] | str. 1140
Rozdział 14
Postępowanie uproszczone | str. 1141
Art. 163b. [Przesłanki załatwienia sprawy
w administracyjnym postępowaniu uproszczonym] | str. 1141
Art. 163c. [Urzędowe formularze] | str. 1145
Art. 163d. [Odejście od trybu administracyjnego
postępowania uproszczonego] | str. 1145
Art. 163e. [Ograniczone postępowanie dowodowe] | str.
1146
Art. 163f. [Uzasadnienie decyzji administracyjnej
wydanej w postępowaniu uproszczonym] | str. 1148
Art. 163g. [Zaskarżanie postanowień wydanych
w postępowaniu uproszczonym] | str. 1149
Dział III
Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych |
str. 1150
Art. 164–179. (uchylone) | str. 1150
Art. 180. [Stosowanie przepisów k.p.a.
w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych] | str.
1150
Art. 181. [Przepisy odrębne o organach
odwoławczych] | str. 1152
Dział IV
Udział prokuratora | str. 1155
Art. 182. [Żądanie wszczęcia postępowania] | str.
1155
Art. 183. [Udział prokuratora w postępowaniu
administracyjnym] | str. 1158
Art. 184. [Sprzeciw prokuratora od decyzji
ostatecznej] | str. 1160
Art. 185. [Termin rozpatrzenia sprzeciwu prokuratora]
| str. 1162
Art. 186. [Wszczęcie postępowania] | str. 1163
Art. 187. [Wstrzymanie wykonania decyzji] | str. 1165
Art. 188. [Prawa prokuratora w postępowaniu] |
str. 1167
Art. 189. [Sprzeciw a skarga do sądu
administracyjnego] | str. 1168
Dział IVA
Administracyjne kary pieniężne | str. 1172
Art. 189a. [Zakres stosowania przepisów] | str. 1175
Art. 189b. [Administracyjna kara pieniężna –
pojęcie] | str. 1209
Art. 189c. [Przepis międzyczasowy – stosowanie
ustawy względniejszej dla strony] | str. 1229
Art. 189d. [Dyrektywy wymiaru administracyjnej kary
pieniężnej] | str. 1243
Art. 189e. [Siła wyższa] | str. 1270
Art. 189f. [Odstąpienie od nałożenia administracyjnej
kary pieniężnej] | str. 1279
Art. 189g. [Przedawnienie nałożenia administracyjnej
kary pieniężnej] | str. 1300
Art. 189h. [Przerwanie i zawieszenie biegu
terminu przedawnienia] | str. 1330
Art. 189i. [Zaległa administracyjna kara pieniężna] |
str. 1334
Art. 189j. [Przedawnienie egzekucji administracyjnej
kary pieniężnej] | str. 1344
Art. 189k. [Ulgi w wykonaniu administracyjnej
kary pieniężnej] | str. 1347
Dział V
(uchylony) | str. 1357
Dział VI
(uchylony) | str. 1358
Dział VII
Wydawanie zaświadczeń | str. 1359
Art. 217. [Przesłanki i tryb wydawania
zaświadczeń] | str. 1359
Art. 217a. [Sposób wykonania obowiązku informacyjnego
dotyczącego przetwarzania danych osobowych przy wydawaniu
zaświadczeń] | str. 1371
Art. 218. [Obowiązek wydawania zaświadczeń] | str.
1371
Art. 219. [Odmowa wydania zaświadczenia] | str. 1375
Art. 220. [Ograniczenia w sprawie żądania
zaświadczenia] | str. 1381
Dział VIII
Skargi i wnioski | str. 1387
Rozdział 1
Postanowienia ogólne | str. 1387