Integracja afrykańska - uwarunkowania, formy współpracy, instytucje / Dr Konrad Czernichowski

Według „Badania opinii publicznej na rzecz integracji obywateli państw afrykańskich w Polsce", przeprowadzonego w 2010 r. przez Instytut Badania Opinii Społecznej i Rynku Millward Brown SMG/KRC na zlecenie Fundacji „Afryka Inaczej" 64% Polaków uważa, że wie o Afryce mało lub raczej mało. Pytani nie potrafili wskazać ani jednego pisarza, muzyka lub filmu afrykańskiego. Książka „Integracja afrykańska - uwarunkowania, formy współpracy, in­stytucje" ma na celu przynajmniej częściowe pogłębienie wiedzy w zakresie warunków politycznych, społecznych i ekonomicznych sprzyjających inte­gracji gospodarczej lub ją utrudniających.

W książce omówiono przyczyny zacofania krajów afrykańskich stanowiące zarazem bariery w rozwijaniu współpracy między państwami; przedstawio­no trudności o charakterze społeczno-politycznym. Wszystkie te czynniki skutkują ubóstwem, a nieraz i głodem mieszkańców, co z kolei umacnia bariery rozwoju społecznego.

W publikacji scharakteryzowano organizacje afrykańskie: Organizację Jedności Afrykańskiej i jej następczynię Unię Afrykańską, jak również 11 ugrupo­wań regionalnych. Uszeregowano je zgodnie ze stopniem postępów integracyjnych. W książce poświęcono też uwagę efektom integracyjnym (zwłasz­cza handlowym) oraz próbie nakreślenia kierunków, w jakich potoczyć się mogą procesy regionalizacyjne w Afryce. Ważnym miernikiem realizacji zamie­rzonych skutków integracji jest skala wystąpienia efektu przesunięcia handlu i jego kreacji. Poddano je szczegółowej analizie.

Monografia jest adresowana do studentów stosunków międzynarodowych, politologii, ekonomii i afrykanistyki. Adresatami jej są ponadto osoby interesu­jące się rozwojem gospodarczym w Afryce, jak również teorią integracji ekonomicznej.

Wykaz używanych skrótów
Wstęp

Rozdział 1
Charakterystyka krajów afrykańskich, ich gospodarek i zewnętrznych ograniczeń ich rozwoju
1.1. Konceptualizacja pojęcia "najsłabiej rozwinięte kraje Afryki Subsaharyjskiej"
1.2. Poziom produktu krajowego brutto - analiza nierówności
1.3. Struktura gospodarek
1.4. Specyfika handlu zagranicznego
1.5. Infrastruktura komunikacyjna
1.6. Wysokość stopy inflacji
1.7. Skala bezrobocia
1.8. Przyczyny, skala i konsekwencje zadłużenia zagranicznego państw afrykańskich
1.9. Pozycja państw afrykańskich na forum WTO
1.10. Rola pomocy rozwojowej i programów dostosowawczych w rozwoju Afryki
1.10.1. Pomoc rozwojowa
1.10.2. Programy dostosowawcze instytucji z Bretton Woods
1.11. Protekcjonizm rolny krajów wysoko rozwiniętych

Rozdział 2
Bariery społeczne i polityczne w afrykańskiej współpracy regionalnej
2.1. Przyczyny ubóstwa społeczeństw ze szczególnym uwzględnieniem kolonializmu i niewolnictwa
2.2. Zatrudnienie dzieci
2.3. Deficyt wody
2.4. Problem głodu
2.5. Epidemie najczęstszych chorób
2.6. Niestabilność polityczna i wojny
2.6.1. Niestabilność polityczna
2.6.2. Konflikty zbrojne
2.7. Powszechność korupcji

Rozdział 3
Ogólnoafrykańskie procesy integracyjne w ramach Organizacji Jedności Afrykańskiej i Unii Afrykańskiej
3.1. Regionalna integracja gospodarcza w ujęciu teoretycznym
3.2. Geneza OJA
3.3. Działalność i osiągnięcia OJA
3.4. Przekształcenie OJA w Unię Afrykańską
3.5. Organy UA i ich kompetencje
3.5.1. Zgromadzenie Unii
3.5.2. Rada Wykonawcza
3.5.3. Parlament Panafrykański
3.5.4. Trybunał Sprawiedliwości
3.5.5. Komisja
3.5.6. Komitet Stałych Reprezentantów
3.5.7. Rada Ekonomiczna, Społeczna i Kulturalna
3.5.8. Rada Pokoju i Bezpieczeństwa
3.5.9. Wyspecjalizowane Komitety Techniczne
3.5.10. Instytucje finansowe
3.6. Działania podejmowane przez Unię Afrykańską
3.7. Projekt przekształcenia UA w Afrykańską Unię Gospodarczą i Walutową

Rozdział 4
Typologia afrykańskich regionalnych ugrupowań integracyjnych
4.1. Strefy preferencyjnego i wolnego handlu
4.1.1. Wspólnota Gospodarcza Państw Środkowoafrykańskich (ECCAS)
4.1.2. Wspólnota Rozwoju Południowej Afryki (SADC)
4.2. Strefy wolnego handlu w fazie tworzenia
4.2.1. Wspólnota Gospodarcza Państw Zachodnioafrykańskich (ECOWAS)
4.2.2. Wspólnota Państw Sahelu i Sahary (CEN-SAD)
4.3. Unie celne
4.3.1. Południowoafrykańska Unia Celna (SACU)
4.3.2. Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej (COMESA)
4.4. Wspólny rynek: Wspólnota Wschodnioafrykańska (EAC)
4.5. Unie walutowe
4.5.1. Zachodnioafrykańska Unia Gospodarcza i Monetarna (UEMOA)
4.5.2. Wspólnota Gospodarcza i Monetarna Afryki Środkowej (CEMAC)
4.6. Przykłady innych bloków
4.6.1. Unia Maghrebu Arabskiego (UMA)
4.6.2. Międzyrządowa Organizacja do spraw Rozwoju (IGAD)
4.7. Współpraca poszczególnych ugrupowań integracyjnych z Unią Afrykańską

Rozdział 5
Efekty współpracy między krajami afrykańskimi i jej perspektywy
5.1. Ocena funkcjonowania organizacji regionalnych
5.1.1. Efekty kreacji i przesunięcia handlu
5.1.2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
5.1.3. Efekty społeczne
5.2. Wpływ procesów integracyjnych na kondycję gospodarczą państw LDC
5.3. Kierunki rozwoju współpracy regionalnej

Zakończenie
Summary

Literatura
Akty prawne, dokumenty i materiały źródłowe
Raporty, analizy i materiały statystyczne
Pozycje zwarte
Artykuły z czasopism i gazet
Źródła internetowe
Spis tabel i rysunków

Tabele
Rysunki
Indeks
Postscriptum