Industrializacja pozwoliła na wytworzenie nowych towarów,usług, środków produkcji, transportu i komunikacji. Była koniecznym warunkiem nowoczesnej transformacji świata, lecz stała się też główną przyczyną zniszczenia środowiska. Literatura towarzyszyła uprzemysłowieniu ze zmienną intensywnością
– czasem temat wydawał się popularny, wręcz modny, ale równie często nawet pisarze tworzący w bliskości przemysłu odwracali od niego wzrok, by zająć się zagadnieniami jak najdalszymi od kopalni, hut czy rafinerii. Książka pokazuje tę jawną obecność industrializacji w kulturze, analizuje jednak także różne formy jej wyparcia, przemilczenia i latencji.
Wprowadzenie: Post-indu-zależności (w literaturze i kulturze polskiej od XIX do XXI wieku)
I. KULTUROWE PROJEKTY INDUSTRIALIZACJI
Izabela Kaczmarzyk, „Jest to widok nie dający się opisać prawie”. Formy i sposoby percepcji górnośląskiego krajobrazu kulturowego w czasach uprzemysłowienia
Hanna Gosk, Mierząc siłę na zamiary. Industrializacja II RP i jej okoliczności w reportażu Melchiora Wańkowicza
Paweł Tomczok, Zależnościowa i postzależnościowa świadomość Zagłębia Dąbrowskiego
Magdalena Krzyżanowska, O akustycznych efektach industrializacji. Dźwięki fabryki w prozie przełomu XIX i XX wieku – rekonesans
II. HISTORIE ŚRODOWISKOWE KATASTROF
Bożena Karwowska, Auschwitz jako wyzwanie dla środowiska – okupacja, industrializacja, pamięć materialna
Inga Iwasiów, Pölitz/Police, historie styczne
Lucyna Sadzikowska, Ołowica – naprzemienna, odnawiająca się i zwielokrotniona historia wyciszania i nagłaśniania choroby szopienickich dzieci na tle polityczno-społecznych uwarunkowań
III. LOKALNE ŚRODOWISKA POSTZALEŻNOŚCIOWE
Marta Tomczok, Refugia, brownfieldy, nieużytki: środowiska postzależnościowe w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku
Elżbieta Rybicka, Pustynia Błędowska. Krajobraz po katastrofie, żywioły i narracje lokalne
Emilia Kledzik, Romowie i proletariat. Reportaże postindustrialne Przemysława Witkowskiego i Magdaleny Okraski
Mateusz Chaberski, Jessica Kufa, Hałdy. W stronę alternatywnych praktyk rewitalizacji
Małgorzata Zduniak, „Bobry Pana Boga”. Dyskurs olenderski jako przykład odtwarzania/stwarzania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w Polsce ostatnich lat
IV. ARTYSTYCZNO-LITERACKIE SPEKULACJE ŚRODOWISKOWE
Małgorzata Sugiera, Po końcu świata: spekulatywne miasta i ich więcej-niż-ludzie
Katarzyna Trzeciak, Tworzywo nowoczesnej autonomii. Dyskursywizowanie plastiku w medialno-literackiej komunikacji PRL-u
Michał Koza, Przemysły podmiotowości Bestiariusza nowohuckiego Elżbiety Łapczyńskiej
Noty o autorach
Indeks nazwisk