Publikacja składa się z dwóch części. Część I to teoretyczne wprowadzenie do analizy psychologicznej treści, opublikowanych w okresie starości, prac Marii Kuncewiczowej i Sándora Máraia. Mieści w sobie odkrycie i teoretyczne uzasadnienie wartości badania wzajemnej zależności między procesami rozwojowymi w podeszłym wieku autorów a zmianami w zakresie formy i treści twórczości w tym okresie życia. W części II przedstawiono procedurę jakościowej analizy psychologicznej treści dzieł powstałych w starości, pozwalającej na określanie zmian w zakresie: podstawowych tendencji życiowych i wewnętrznego modelu doświadczenia (Charlotta B"ühler) oraz " strategii radzenia sobie ze śmiercią i umieraniem (Arnold Toynbee). W wyniku analizy dało się zaobserwować proces zmiany gatunkowej twórczości Marii Kuncewiczowej i Sándora Máraia – od fikcji do intimistyki, a także rezygnację z funkcji kreatywnych na rzecz bezpośredniego, osobistego przekazywania nagromadzonego doświadczenia i zwrócenie się w stronę budowania wewnętrznej integracji, wewnętrznej spójności w obronie przed entropią.
Anna Maria Manek – absolwentka psychologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie teorii literatury (Instytut Teorii Literatury Teatru i Filmu, Uniwersytet Łódzki), doktor habilitowany w zakresie psychologii (KUL). Była wykładowczyni psychologii, przede wszystkim na Wydziale Zarządzania Politechniki Lubelskiej (od asystenta do profesora nadzwyczajnego). Po przejściu na wczesną emeryturę opiekunka osób starszych w rodzinie. Następnie wykładowczyni psychologii w uczelniach prywatnych. W pracy badawczej najbardziej zainteresowana okresami przejściowymi w rozwoju osób dorosłych. Publikacje książkowe z tego zakresu: Uwarunkowania reakcji na utratę pracy. Badania mężczyzn w średnim wieku (1993), Wartościowanie własnej sytuacji życiowej przez bezrobotnych (1998), Start zawodowy jako wyzwanie rozwojowe (2010). Zalicza do nich także prezentowane w tej książce opracowanie.
WSTĘP
CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO ANALIZY
ROZDZIAŁ 1.
Starość jako faza rozwoju człowieka i jej funkcje w całości biegu życia
1.1. Charlotty Bühler Teoria Podstawowych Tendencji Życiowych oraz zagadnienie schyłkowego okresu biegu życia
1.2. Wewnętrzne modele doświadczenia, intencjonalność i zindywidualizowany projekt życiowy w starości. Cechy okresu przejściowego
1.3. Śmierć jako składnik sytuacji egzystencjalnej w podeszłym wieku
ROZDZIAŁ 2.
Marii Kuncewiczowej i Sándora Máraia późna twórczość. Krótka prezentacja. Uzasadnienie wyboru tekstów
2.1. Późna twórczość Marii Kuncewiczowej. Notatki włoskie, Przezrocza
2.2. Późna twórczość Sándora Máraia. Dziennik 1977–1985. Trzydzieści srebrników
CZĘŚĆ II. SPOSÓB ANALIZY. WYNIKI. INTERPRETACJA WYNIKÓW
ROZDZIAŁ 3.
Metoda, kryteria i cele psychobiograficznej analizy tekstów. Wybrane utwory jako twórczość
okresu przejściowego bardzo późnej dorosłości
ROZDZIAŁ 4.
Interakcje struktury i treści tekstu z psychologicznymi właściwościami biegu życia. Okres przejściowy od pełni życia do starości
4.1. Marii Kuncewiczowej Notatki włoskie. Przezrocza. Treść tekstu jako struktura, efekt zindywidualizowanego biegu życia w wieku podeszłym
4.2. Sándora Máraia Dziennik 1977–1985. Treść tekstu jako obraz procesu przejścia od pełni życia
w późnej dorosłości do starości. Trzydzieści srebrników
4.3. Interpretacja wyników analizy wybranych tekstów
ZAKOŃCZENIE
ZAŁĄCZNIK 1
ZAŁĄCZNIK 2
BIBLIOGRAFIA
ANEKS