Dziewiętnastowieczne pryncypia i marginalia literackie. Studia / Dorota Samborska-Kukuć

Jednym z zadań historyka literatury jest ponawianie interpretacji zanim „nastanie czas innych odczytań i nie pozostanie słowo na słowie, a każdy sens rozproszy się jak chmury i opadnie jak woda”. Zebrane w książce teksty pisane były z myślą o utrwaleniu tych sensów, które wyłoniły się z nowych odczytań, z odświeżonych kontekstualizacji. [...] Jednym z zadań historyka literatury jest więc weryfikacja rozumiana jako ponowienie badawcze w celu reasumpcji i w myśl zasady, iż „tradycja nie jest konduktem żałobnym, jest ciągiem zmartwychwstań”. Być może cytat ten nie jest użyty tak, jak ma to miejsce w oryginalnym kontekście, ale wyjęty z niego oznacza niemal dosłownie potrzebę wskrzeszania tego, co uległo zapomnieniu, wygaszeniu.

Ze Słowa wstępnego

Publikacja stanowi oryginalne połączenie erudycyjnego dyskursu naukowego, studiów materiałowych oraz bardziej eseistycznych szkiców (impresji) analityczno-interpretacyjnych [...]. Ma podwójny wymiar: erudycyjnej publikacji naukowej (archiwalia, niuanse interpretacyjne) oraz uniwersalnej oferty polonistycznej podejmującej tropy utworów kanonicznych i znanych, dopełniającej obecny stan wiedzy interesującymi kontekstami analitycznymi, interpretacyjnymi i biograficzno-kulturowymi. Autorka nie musi obawiać się konkurencji przede wszystkim ze względu na merytoryczny wkład badań archiwalnych, stanowiących jej poważny atut, ale i z uwagi na oryginalny pluralizm zarówno tematów, jak i przyjętych perspektyw oglądu.

Z recenzji prof. dr hab. Anety Mazur

Słowo wstępne 7

Część I. Interpretacje, dopowiedzenia, impresje 11

I.1. Peregrinare necesse est, vivere non est necesse. Ludwika Spitznagla poetyckie podróże na Wschód 13

I.2. Ignacy Rzecki – człowiek biedermeieru 23

I.3. Wokulski – bohater mityczny 33

I.4. Testament Wokulskiego 47

I.5. „Ale jaki to człowiek stylowy! […] zginął, aż ziemia zadrżała”. Dwa polskie samobójstwa: Wołodyjowski – Wokulski 59

I.6. Kobieta pośród wrogów. Marta Elizy Orzeszkowej jako powieść inicjacyjna 75

I.7. Femina ludens i jej zabawki. Kilka uwag o motywie „dobrej pani” 91

I.8. Ultimus Marii Konopnickiej. Historia „spiorunowanej egzystencji” 101

I.9. „Żywie Duch, żywie Duch”. Widzenie Karusi – widzenie Marysi (impresja) 111

I.10. Syndrom Charouska. Tomasza Judyma problemy z tożsamością 125

I.11. W sieci Jana Augusta Kisielewskiego jako lektura queerowa? 141

I.12. „Jam duch jest, który ciągle przeczy”. Żywioł negacji jako zasada świata w Dzieciach szatana Stanisława Przybyszewskiego 151

I.13. Posępne epifanie Stanisława Koraba-Brzozowskiego 163

I.14. Duchowość w cieniu libido. Confiteor Antoniego Szandlerowskiego 177

I.15. Poetyckie ślady obecności. Bliscy Leśmiana w replikach i przeistoczeniach 191

Część II. Biografizacje 201

II.1. O pożytkach z badań genealogicznych 203

II.2. Antoni Eisenbaum – protoplasta poetów, artystów, intelektualistów 213

II.3. Bogusławscy – genealogia. Przypomnienia i kilka nowych szczegółów 221

II.4. Z życiorysu Walerii Marrené-Morzkowskiej 229

II.5. Kilka uwag o niewydanych listach Seweryny z Żochowskich Pruszakowej do Cypriana Walewskiego 237

II.6. Wanda Grot-Bęczkowska (Korotyńska) – prolegomena biograficzne 247

II.7. Rzeczywiste pierwowzory Ignacego Rzeckiego 257

II.8. Faktografia fabularnej kanwy Wiernej rzeki 261

II.9. O księdzu Włodzimierzu Kirchnerze i jego pismach 273

Bibliografia (wybór) 289

Nota wydawnicza 299

Indeks osób 301