Bankowość wczoraj i dziś / Małgorzata Białas, Zbigniew Mazur

We współczesnym świecie system bankowy jest w zasadzie najpoważniejszym elementem, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie gospodarki i stanowi podstawowe ogniwo pośredniczące w procesie wymiany pomiędzy dostawcami dóbr i usług a odbiorcami (konsumentami) tychże, zapewniając w sposób nieskomplikowany i bezpieczny przepływ pieniądza między stronami uczestniczącymi w tej wymianie. Zatem podstawowa znajomość struktury, organizacji i funkcjonowania systemu bankowego oraz jego uwarunkowań staje się konieczna, aby wszyscy uczestnicy tego systemu, zarówno podmioty gospodarcze jak i osoby fizyczne, z pełną świadomością korzystali z usług oferowanych przez banki i umiejętnie wykorzystywali różne instrumenty finansowe dla realizacji postawionych sobie celów.

W książce przedstawiono problemy, na jakie napotykała bankowość od początku istnienia, aż do dnia dzisiejszego. Publikację wyróżnia przedstawienie ewolucji pewnych zagadnień, tak aby Czytelnik mógł zrozumieć kierunek zmian zachodzących w bankowości. Autorzy zaprezentowali tematy związane z bankowością w sposób kompleksowy, równocześnie zrozumiały i czytelny.

Z całą pewnością zainteresuje ona studentów uczelni zarówno ekonomicznych, jak i technicznych, słuchaczów studiów podyplomowych oraz wszystkich poszukujących informacji na temat współczesnej bankowości.

Wstęp

Rozdział 1. Ewolucja pieniądza i rozwój bankowości

1.1. Ewolucja pieniądza
1.2. Rodzaje pieniądza
1.3. Historia bankowości
1.3.1. Rozwój bankowości w Polsce do czasów rozbiorów
1.3.2. Funkcjonowanie banków w czasach zaborów
1.3.3. Banki komercyjne – zabór rosyjski
1.3.4. Banki komercyjne – zabór austriacki
1.3.5. Banki komercyjne – zabór pruski
1.3.6. Bankowość na ziemiach polskich w okresie międzywojennym
1.3.7. Bankowość na ziemiach polskich w okresie II wojny światowej
1.3.8. Polska bankowość po II wojnie światowej
1.3.9. Lata 1952–1980 w polskiej bankowości
1.3.10. Zmiany systemu bankowego po 1986 roku

Rozdział 2. Struktura systemu bankowego w Polsce

2.1. Pojęcie systemu bankowego
2.2. Ramy prawne funkcjonowania polskiego systemu bankowego
2.2.1. Proces dostosowania polskiego prawa bankowego do standardów Unii Europejskiej
2.3. Rodzaje banków
2.3.1. Banki komercyjne
2.3.2. Bank centralny i jego rola w gospodarce i w systemie finansowym
2.3.3. Polityka pieniężna realizowana przez bank centralny
2.4. Bankowy Fundusz Gwarancyjny
2.5. Nadzór bankowy

Rozdział 3. Czynności bankowe

3.1. Systematyka czynności bankowych
3.2. Rozliczenia gotówkowe i bezgotówkowe w bankach
3.2.1. Rozliczenia gotówkowe
3.2.2. Rozliczenia bezgotówkowe
3.3. Rozliczenia zagraniczne

Rozdział 4. Pojęcie i rodzaje ryzyka bankowego

4.1. Ryzyko płynności
4.2. Ryzyko rynkowe
4.2.1. Ryzyko stopy procentowej
4.2.1.1. Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej
4.2.1.2. Metody zabezpieczania przed ryzykiem stopy procentowej
4.2.2. Ryzyko walutowe
4.2.2.1. Pozycje wymiany walutowej banku
4.2.2.2. Zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym za pomocą instrumentów finansowych
4.3. Ryzyko operacyjne
4.4. Inne rodzaje ryzyka
4.5. Zarządzanie ryzykiem bankowym i metody jego ograniczania
4.6. Test warunków skrajnych

Rozdział 5. Działalność kredytowa banków i ryzyko kredytowe

5.1. Pojęcie kredytu i jego funkcje
5.2. Rodzaje kredytów
5.3. Cechy umowy kredytowej
5.4. Pojęcie ryzyka kredytowego
5.5. Zarządzanie ryzykiem kredytowym
5.6. Metody ograniczania ryzyka kredytowego
5.6.1. Ocena zdolności kredytowej
5.6.1.1. Metody nieklasyczne
5.6.1.2. Ocena ekonomiczno-finansowa przedsięwzięcia inwestycyjnego
5.6.2. Zabezpieczenia kredytu
5.6.3. Monitoring kredytowy
5.6.4. Rezerwy celowe
5.6.5. Pozostałe normy prawne ograniczające ryzyko kredytowe banku

Rozdział 6. Współczynnik wypłacalności

6.1. Rola i funkcje kapitałów własnych banku
6.2. Ewolucja szacowania współczynnika wypłacalności
6.2.1. Współczynnik wypłacalności Bazylea I – 1988 roku
6.2.2. Nowelizacja standardów obliczania współczynnika wypłacalności
6.2.3. Współczynnik wypłacalności Bazylea II (Nowa Umowa Kapitałowa) – 2004 roku
6.3. Metody szacowania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego
6.3.1. Metoda standardowa
6.3.2. Metoda wewnętrznych ratingów (IRB)
6.4. Metody szacowania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka rynkowego
6.4.1. Metoda podstawowa
6.4.2. Metoda wartości zagrożonej
6.5. Metody szacowania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego
6.5.1. Metoda wskaźnika podstawowego (BIA)
6.5.2. Metoda standardowa (STA)
6.5.3. Metoda zaawansowanego pomiaru (AMA)
6.6. Przykład obliczania współczynnika wypłacalności według standardów I Umowy Kapitałowej i Nowej Umowy Kapitałowej

Rozdział 7. Problemy jakości aktywów bankowych – sekurytyzacja wierzytelności

7.1. Pojęcie i cele sekurytyzacji
7.1.1. Podmioty uczestniczące w procesie sekurytyzacji
7.1.2. Procedura sekurytyzacyjna
7.1.3. Rola banku w procesie sekurytyzacji
7.2. Podstawy prawne rozwoju sekurytyzacji w Polsce
7.3. Fundusze sekurytyzacyjne
7.4. Ryzyko w procesie sekurytyzacji
7.5. Proces sekurytyzacji w kontekście kryzysu na rynku kredytów subprime

Pytania sprawdzające

Literatura

Spis rysunków i tabel

Załącznik 1. Podstawowe stopy procentowe NBP w latach 1989–1997

Załącznik 2. Podstawowe stopy procentowe NBP w latach 1998–2013