Zdarzenia artystyczne jako impuls transformujący miasto na przykładzie Łodzi po 1989 r. / Błażej Filanowski

W ramach serii „Nauka Sztuki – Sztuka Nauki” publikowane są prace promujące perspektywę badawczą, w której twórczość naukowa i artystyczna to komplementarne, wzajemnie nieredukowalne sfery aktywności, które mimo swej autonomii mogą się z jednej strony kreatywnie inspirować, a z drugiej – ukazywać nowe ścieżki indywidualnego oraz kulturowo-cywilizacyjnego rozwoju. Seria ma służyć inicjowaniu, rozwijaniu i popularyzowaniu interdyscyplinarnych badań humanistycznych, wymagających wypracowywania precyzyjnego warsztatu teoretyczno-metodologicznego i rzetelnej analizy materiału badawczego.

Poruszając w swojej publicystyce zagadnienie potencjału wiedzy o mieście przekazywanej w artystycznej formie, zauważyłem, że jest to problem niedostatecznie rozpoznany nie tylko w kontekście łódzkiej walki o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Skłoniło mnie to do sformułowania pytań badawczych: jaką wiedzę o zachodzących w mieście procesach możemy zdobyć dzięki uczestnictwu w zdarzeniach artystycznych? Jak – ewentualnie – mogą one wpływać na miasto, stawać się impulsami do jego zmiany?

Ze Wstępu

Analiza przemian kulturowych w Łodzi staje się, zgodnie z intencją autora, opowieścią o artystach-challengerach, „naruszających istniejący porządek” bez pewności powodzenia swojej misji i świadomych możliwej katastrofy. To szczególnie ważne w pytaniu o wpływ działań kulturowych na kształtowanie życia i obrazu miast. Przypadek Łodzi staje się tu jednocześnie modelem i wyjątkiem, tym bardziej wartościowym, że dotyczącym konkretnej lokalności.

Z recenzji dr hab. Marianny Michałowskiej, prof. UAM

Wstęp 7

Część I

Od Zakładu Przemysłu Bawełnianego do Fabryki Sztuki 21

Rzucić wyzwanie miastu 39

Zdarzenie artystyczne 53

Estetyka codzienności 67

Dobre miasto, lepsze miasto 77

Przestrzeń i miejsce 93

Przyspieszony metabolizm 105

Część II

„Pomnik Kamienicy 2011”, Grupa urząd ® miasta 119

Ściana niezrealizowanych zobowiązań 119

Urządzanie zamiast tworzenia miasta 128

Powrót po trzydziestu latach? 134

Performatywny wymiar dobrze urządzonego miasta 141

„Fokus Łódź Biennale 2010”/„Tautologie Śródmiejskie”, Konrad Kuzyszyn 145

„Od Placu Wolności do Placu Niepodległości” 145

Biennale jako działanie site-specific w skali makro 153

„Tautologie miejskie”Konrada Kuzyszyna 157

Eksperyment czy efekt? 161

„Spüren”, Jude 167

Na granicy dawnego Litzmannstadt Ghetto 167

Jude – mutująca dystopia 170

Hałas, obraz, dym i ścisk w starej wozowni 182

Samoobrona wobec nieznośnej codzienności 188

„18 rzek”, Przepraszam 195

Fabryka na rzece 195

„18 rzek”– uszy miasta 202

Muzyka końca miasta 207

Zapuścić Łódź 211

Podsumowanie 215

Doświadczenie, wyzwanie, wiedza 215

Wiedza jako impuls do zmiany 219

Bibliografia 227

Indeks nazwisk 237