Zombie-nauka. Jeszcze więcej ikon ewolucji / Jonathan Wells

Autorem książki Zombie-nauka. Jeszcze więcej ikon ewolucji jest Jonathan Wells, amerykański biolog. Pierwsze wydanie książki, w języku angielskim, ukazało się w 2017 roku, nakładem wydawnictwa Discovery Institute Press.

Wells jest autorem znanej publikacji Ikony ewolucji. Nauka czy mit?, na stronach której przeanalizował dziesięć najczęściej przedstawianych świadectw potwierdzających – w powszechnej opinii – słuszność darwinizmu. Uczony doszedł do wniosku, że omawiane ikony ewolucji są niezgodne z danymi empirycznymi, a także wskazał, że niektóre z nich zostały nawet celowo sfałszowane. Prezentowana książka jest kontynuacją Ikon ewolucji.

Wells na kartach Zombie-nauki zastanawia się, dlaczego zdyskredytowane przez niego świadectwa ewolucji nadal funkcjonują w akademickich podręcznikach biologii. Jednocześnie podkreśla, że twierdzenia w nauce powinny opierać się na danych empirycznych, bo tylko takie postępowanie prowadzi do jej rozwoju. Analizując darwinowską teorię ewolucji, amerykański biolog doszedł do wniosku, że koncepcja ta jest uśmierceniem empirycznego ideału nauki. Wells porównał teorię Darwina do zombie, czyli istot umarłych, ale które nadal funkcjonują. Według uczonego podobny proces zachodzi w całej nauce, bo teoria Darwina dotyczy nie tylko biologii, ale wpływa również na inne dziedziny nauki a także kultury, jak religia i edukacja. Nauka staje się coraz bardziej przedsięwzięciem „umarłym”, ponieważ świadectwa empiryczne nie odgrywają już większego znaczenia, ale mimo to nadal funkcjonuje – jest zatem niczym zombie.

Amerykański biolog argumentuje, że jedynym sposobem rzeczywistego „ożywienia” nauki jest zerwanie z filozoficzną tradycją materializmu i dopuszczenie do nauki wyjaśnień alternatywnych – teorii inteligentnego projektu.

Książka Zombie-nauka jest propozycją skierowaną nie tylko do specjalistów, ale do wszystkich osób, które interesują się kontrowersjami wokół darwinizmu.

Jonathan Wells jest amerykańskim biologiem. Urodził się w 1942 roku w Nowym Yorku. Jego rodzice należeli do Kościoła protestanckiego i w takim duchu wychowali też syna. Po odebraniu edukacji zasadniczej, Wells podjął studia geologiczne na Princeton University, których jednak nie ukończył. Następnie zatrudnił się jako kierowca taksówki, a później zasilił szeregi armii amerykańskiej i został wysłany na dwa lata do Europy. Do Stanów Zjednoczonych powrócił w 1966 roku i wznowił naukę na University of California w Berkeley. Po tym, jak odmówił wstąpienia do rezerw wojskowych USA, został aresztowany i uwięziony na osiemnaście miesięcy. Po odbyciu kary wrócił na studia w Berkeley. Następnie wstąpił do Kościoła zjednoczeniowego, w ramach którego uczęszczał na seminarium i uzyskał stopień magistra w zakresie edukacji religijnej. Kontynuował naukę na Yale University, gdzie otrzymał stopień doktora z zakresu badań religijnych. Już wtedy interesował się darwinizmem, co do którego był nastawiony bardzo krytycznie (jego praca doktorska dotyczyła historycznych reakcji na teorię Darwina). Niemniej większość czasu poświęcał na rozważania związane z nauczaniem Kościoła zjednoczeniowego.

W 1988 roku ukazała się jego pierwsza książka poświęcona poglądom Charlesa Hodge’a. Hodge był jednym z pierwszych krytyków teorii ewolucji, który jeszcze za życia Darwina twierdził, że jego teoria ma charakter wyraźnie ateistyczny. Drugi doktorat Wells obronił w 1994 roku na University of California w Berkeley – tym razem z biologii molekularnej i komórkowej – gdzie następnie odbył staż podoktorski. Pracował również na California State University jako wykładowca embriologii, a także objął posadę kierownika laboratorium medycznego w Fairfield. W tamtym czasie był już zdeklarowanym krytykiem darwinizmu, czemu dał wyraz w publikowanych wówczas artykułach. Dołączył też do Centre for Science and Culture – ośrodka należącego do Discovery Institute.

W 2000 roku wydał swoją najważniejszą książkę, która obok pracy Michaela Dentona uważana jest za największą krytykę teorii ewolucji. Praca została zatytułowana Ikony ewolucji. Nauka czy mit? Nie wnosi ona pozytywnej argumentacji na rzecz istnienia projektu w przyrodzie, ale jest krytyczną analizą dziesięciu najczęściej podawanych przykładów świadectw empirycznych potwierdzających darwinizm (rozważania Wellsa dotyczyły między innymi skamieliny archeopteryksa, który uważany jest przez ewolucjonistów za brakujące ogniwo między dawnymi gadami a współczesnymi ptakami). Kolejna książka Wellsa The Politically Incorrect Guide to Darwinism and Intelligent Design [Niepoprawny politycznie przewodnik po darwinizmie i teorii inteligentnego projektu] ukazała się w 2006 roku. W pracy tej kontynuuje uczony krytykę teorii ewolucji i przewiduje, że teoria ta jest skazana na wymarcie. Darwinizm zostaje tu przedstawiony jako ideologia, która nie jest poparta wiarygodnymi świadectwami empirycznymi, a która zawdzięcza swoje istnienie jedynie konserwatyzmowi nauk przyrodniczych. W 2011 roku Wells opublikował kolejną pracę, tym razem poświęconą zagadnieniu funkcjonalności ludzkiego genomu – The Myth of Junk DNA [Mit śmieciowego DNA]. Amerykański biolog krytykuje w niej rozpowszechniony w nauce pogląd, że większość ludzkiego genomu jest nieproduktywna (czyli nie pełni żadnej biochemicznej funkcji) i stanowi tzw. śmieciowe DNA. Ostatnia książka Wellsa z 2017 roku, zatytułowana Zombie Science: More Icons of Evolution [Zombie science. Jeszcze więcej ikon ewolucji], jest kontynuacją Ikon ewolucji. Wells twierdzi w niej, że uczeni nadal posługują się przykładami twierdzeń, których – jak sam uznał – wykazał fałszywość ponad piętnaście lat wcześniej. Jego zdaniem nauka stała się przedsięwzięciem martwym, ponieważ świadectwa empiryczne nie mają już większego znaczenia, ale mimo to nadal funkcjonuje – jest ona zatem niczym zombi.

Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu – Intelligent Design (ID).

Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet?

Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu i ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych.