Tożsamość na pograniczu kultur. Meksykańska grupa etniczna w Stanach Zjednoczonych / Anna Kaganiec-Kamieńska

STUDIA LATYNOAMERYKAŃSKIE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO. Nr 9

Od przyłączenia do Stanów Zjednoczonych w połowie XIX wieku teren południowo-zachodnich stanów USA, określany mianem Southwestu, stał się miejscem dynamicznych transformacji kulturowej i rasowej identyfikacji grupowej społeczności meksykańskiej. Dużą uwagę badaczy przykuło wyłonienie się świadomości Chicano w latach 1960. i 1970. Książka Tożsamość na pograniczu kultur. Meksykańska grupa etniczna w Stanach Zjednoczonych podejmuje temat tożsamości narodowej człownków grupy meksykańskiej na terenie Southwestu oraz jej przemian od czasu zakończenia Ruchu. Zarysowuje również istniejące obecnie w USA typy tożsamości narodowej grupy meksykańskiej. Książkę uzupełnia studium przypadku miasta San Diego.

Spis tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

Wykaz najczęściej używanych skrotów . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

I.

Przemiany grupy etnicznej a procesy asymilacji . . . . . . .. . . 23

1. Meksykańska grupa etniczna. Problemy definicyjne. .. . . .23

2. Procesy asymilacyjne meksykańskiej grupy etnicznej . . .37

2.1. Procesy asymilacyjne w społeczeństwie amerykańskim.

Podejście teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

2.2. Grupa meksykańska w świetle modeli procesów

asymilacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

II.

Teoretyczne ujęcie świadomości narodowej . . . . . . . . . . . . . 49

1. Problematyka narodu i nacjonalizmu . . . . . . . . . . . . .. . . . 49

1.1. Definicje i teorie powstania narodu i nacjonalizmu . . . . 49

1.2. Problematyka narodu amerykańskiego

i meksykańskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

2. Problematyka świadomości i tożsamości narodowej . . . . .65

2.1. Świadomość narodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

2.2. Tożsamość narodowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

2.3. Elementy tożsamości narodowej . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 75

3. W stronę typologii tożsamości narodowej meksykańskiej

grupy etnicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 93

3.1. Rodzaje świadomości narodowej i trzy poziomy analizy .93

3.2. Typologia tożsamości narodowej meksykańskiej

grupy etnicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100

3.3. Poziom jednostkowy badania tożsamości narodowej . .103

III.

Przemiany meksykańskiej grupy etnicznej na południowym

zachodzie Stanów Zjednoczonych do 1975 roku.

Perspektywa historyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

1. Narodziny Southwestu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 105

1.1. Okres hiszpański i wojna o niepodległość Meksyku . . .106

1.2. Wojna amerykańsko-meksykańska (1846-48)

i narodziny Southwestu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

2. Ewolucja świadomości grupy meksykańskiej

do Ruchu Chicanos. Korzenie polityki Chicanos . . . . . . . . .117

2.1. Pokolenie Założycieli (1849-1900)

i świadomość La Raza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

2.2. Pokolenie Imigrantów (1901-1930). „Meksyk za granicą”

(Mexico de afuera) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

2.3. Pokolenie Mexican-Americans (1931-1964).

Lojalni obywatele amerykańscy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .132

3. Dojrzewanie społeczności w latach 1960. i 1970. . . . . 141

3.1. Powstanie Pokolenia Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

3.1.1. Czynniki zewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

3.1.2. Czynniki wewnątrzgrupowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

3.2. Ruch Chicanos (1965-75). Rys historyczny. . . . . . . . 152

3.2.1. Głowni liderzy Ruchu i ich działalność . . . . . . . . . . . .153

3.2.2. Ruch studentów Chicano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

4. Podsumowanie.

Ewolucja tożsamości grupowej meksykańskiej

grupy etnicznej w latach 1848-1975 . . . . . . . . . . . . .. . . . . 171

IV.

Świadomość narodowa Chicanos w czasie Ruchu Chicanos

(1965-1975) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .179

1. W poszukiwaniu nowej tożsamości . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

1.1. Kryzys tożsamości Mexican Americans w Kalifornii. . .179

1.2. Ideologia Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

1.2.1. Nacjonalizm kulturowy w Stanach Zjednoczonych. . .183

1.2.2. Nacjonalizm kulturowy Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . 185

1.3. Debata ideologiczna – nacjonalizm kulturowy

a nacjonalizm rewolucyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .190

2. Świadomość narodowa Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

2.1. Przywłaszczona przeszłość? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

2.2. Rasa metyska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .201

2.3. Kultura Chicanos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

2.3.1. Meksykańskie i azteckie dziedzictwo kulturowe.

Symbole Chicanos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

2.3.2. Murale Chicanos jako ekspresja

świadomości grupowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

2.4. Wspólne dążenia i cele. Uczucia wobec grupy. . . . . . . 218

3. Rola liderów w kształtowaniu świadomości Chicano. . . . 223

3.1. Retoryka aktywistów politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . 223

3.2. Intelektualiści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

4. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 230

V.

Współczesna świadomość narodowa meksykańskiej

grupy etnicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .233

1. Zmiany demograficzne, społeczno-kulturowe i polityczne na

południowym zachodzie USA po 1975 r. . . . . . . . . . . . . .. . . 233

1.1. Imigracja z Meksyku i jej wpływ na przeobrażenia

w kraju i regionie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

1.2. Regulacje prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

1.2.1. Regulacje prawne w Kalifornii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

1.2.2. Tendencje w regionie Southwestu i w kraju . . . . . .. . 261

1.2.3. Nowe problemy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

2. Współczesna świadomość narodowa meksykańskiej

grupy etnicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 269

2.1. Ogólne tendencje w kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

2.1.1. Imigranci z Meksyku w Stanach Zjednoczonych . . . 271

2.1.2. W stronę asymilacji ze społeczeństwem

amerykańskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275

2.1.3. Hispanics/Latinos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .280

2.1.4. Tożsamość lokalna – Hispanos z Nowego Meksyku. 286

2.2. Kierunki przemian świadomości Chicano. . . . . . . . . . . 290

2.2.1. Ponadnarodowa tożsamość Hispanics/Latinos. . . .. 292

2.2.2. Powrót do tożsamości lokalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . 296

2.2.3. Współcześni Chicanos oraz Mexicanos . . . . . . . . . . 304

2.3. Kontrowersje wokół La Republica del Norte .. . . . . . . . 304

3. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 308

VI.

Studium przypadku . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . 313

1. Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

1.1. Miejsce studium przypadku. San Diego . . . . . . . . . . . .313

1.2. Grupa badawcza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323

1.3. Metody badawcze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325

1.4. Cel studium przypadku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

2. Przemiany tożsamości narodowej Chicanos . . . . . . . . . .327

2.1. Współcześni Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 327

2.1.1. Identyfikacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .327

2.1.2. Stosunek do symboli Chicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

2.1.2.1. Aztlan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

2.1.2.2. Etnogeneza, azteckie mity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

2.1.2.3. Rasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345

2.1.2.4. Kultura rdzenna i meksykańska . . . . . . . . . . . . . . . 348

2.1.2.5. Uczucia wobec grupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

2.1.2.6. Interesy grupowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 366

2.1.2.7. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

2.2. Mexicanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

2.2.1. Organizacja La Union del Barrio (UdB) . . . . . . . . . . . 373

2.2.1.1. Przemiany świadomości narodowej . . . . . . . . . . . . .381

2.2.2. Meksykanie w UdB. Christian Ramirez . . . . . . . . . . . 392

3. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399

Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403

Załącznik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415

Notki biograficzne respondentów

(w kolejności alfabetycznej) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

Źródła pierwotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .421

Dokumenty administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .421

Dokumenty prawa stanowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

Dokumenty programowe Ruchu Chicanos

oraz inne teksty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

Dokumenty oraz artykuły dostępne na stronie organizacji

La Union del Barrio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423