Procesy i akty komunikacyjne . Koncepcje klasyczne i współczesne / Grażyna Osika

"Obszar zawartych w niniejszych rozważaniach zagadnień obejmuje szeroko pojętą problematykę komunikacji międzyludzkiej. (...) opracowanie składa się z trzech części, w pierwszej został wyznaczony zakres badań, zawiera on charakterystykę semiologii, jej początki. Określony został również obszar zagadnień powszechnie do niej zaliczanych. (...) Pierwsza część drugiego rozdziału poświęcona jest próbie zdefiniowania podstawowych pojęć, które wydają się istotne w opisach procesu komunikowania. (...) W części tej pojawiają się definicje takich pojęć , jak: komunikacja i komunikowanie interpersonalne. Dalsze fragmenty rozdziału drugiego poświęcone są analizie sytuacji stanowiącej przykład użycia znaków. Sytuacje takie określa się mianem aktów komunikacyjnych. (...) kolejny fragment rozdziału drugiego został poświęcony tzw. komunikacji niewerbalnej. (...) Na zakończenie została zaprezentowana koncepcja aktu komunikacyjnego. Wykorzystano w niej wcześniej poczynione założenia teorii aktów mowy, ogólne tezy socjologicznej koncepcji symbolicznego interakcjonizmu oraz teorię struktury ludzkiego działania w ujęciu Johna R. Searle'a." - ze Wstępu

Grażyna Osika jest adiunktem w Katedrze Stosowanych Nauk Społecznych Politechniki Śląskiej. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych z pogranicza filozofii i socjologii. Do obszaru jej zainteresowań należą takie zagadnienia jak, komunikacja społeczna, nowe media, komunikacja perswazyjna, negocjacje oraz pragmatyka logiczna, która wyznacza rodzaj tradycji teoretycznej typowy dla autorki.

SPIS TREŚCI

WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
WYBRANE KONCEPCJE ZNAKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1. Semiologia – ogólna teoria znaku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2. Klasyczne teorie znaku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.1. Klasyfikacje znaków i koncepcji znaku . . . . . . . . . . . . 25
2.2. Charlesa Sandersa Peirce’a pojęcie znaku . . . . . . . . . . 31
2.3. Koncepcja Charlesa Morrisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2.4. Pojęcie znaku w koncepcji Pierre’a Guirauda
. . . . . . . 38
2.5. Koncepcja znaku u Izydory Dąmbskiej . . . . . . . . . . . . 43
3. Interakcyjne ujęcie znaku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROCESU KOMUNIKACJI 63
1. Proces komunikacji – podstawowe ustalenia terminologiczne 64
1.1. Pojęcie procesu komunikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
1.2. Komunikowanie interpersonalne . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
2. Teorie aktów mowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
2.1. Teoria aktów mowy Johna Langshawa Austina . . . . . 80
2.2. Teoria czynności mowy Johna Rogersa Searle’a . . . . . 89
3. Komunikacja niewerbalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
3.1. Wstępna definicja komunikacji niewerbalnej . . . . . . . 99
3.2. Kryteria opisu komunikacji niewerbalnej . . . . . . . . . . 104
3.3. Środki wyrazu i funkcje komunikacji niewerbalnej . . 112
4. Teorie aktów komunikacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
4.1. Teoria działania komunikacyjnego Jürgena
Habermasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
214
4.1.1. Ogólne pojęcie działania społecznego . . . . . . . . . 122
4.1.2. Pojęcie działania komunikacyjnego . . . . . . . . . . 128
4.1.3. Założenia teorii komunikacji . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.1.4. Teoria dyskursu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
4.1.5. Założenia teorii Jürgena Habermasa . . . . . . . . . 148
4.2. Pragmatyczno-kontekstowa typologia aktów
komunikacji w ujęciu Aleksego Awdiejewa
i Zbigniewa Nęckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
4.2.1. Pojęcie kontekstu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
4.2.2. Kryteria rozróżniania aktów komunikacyjnych. 154
4.3. Interakcyjna koncepcja aktu komunikacyjnego . . . . . 158
4.3.1.Teoria struktury działania Johna Rogersa
Searle’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
4.3.2. Zarys teorii symbolicznego interakcjonizmu . . . 166
AKTY KOMUNIKACJI JAKO DZIAŁANIE . . . . . . . . . . . . . . . 175
1. Teoria działania w odniesieniu do aktów komunikacji . . . . 176
2. Funkcje aktów komunikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
3. Struktura aktów komunikacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
4. Kontekst sytuacyjny aktów działania . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
INDEKS RZECZOWY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
INDEKS NAZWISK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209