(Nie)nawidzenia. Świat przez nienawiść / Marek Krajewski

Marek Krajewski – socjolog, profesor zwyczajny, zatrudniony na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu. Autor licznych artykułów dotyczących materialności i wizualności, współczesnej kultury i sztuki oraz edukacji kulturowej. Opublikował też wiele książek poświęconych tej problematyce: Kultury kultury popularnej (2003), POPamiętane (2006), Za fotografię! (2010, wspólnie z R. Drozdowskim), Narzędziownia. Jak badaliśmy (niewidzialne) miasto (2012, wspólnie z R. Drozdowskim, M. Frąckowiakiem i Ł. Rogowskim), Są w życiu rzeczy… (2013), Incydentologia (2017). Współtwórca projektów badawczych, artystycznych i edukacyjnych: Niewidzialne miasto, Archiwum Badań nad Życiem Codziennym, Bardzo Młoda Kultura.

To książka o nienawiści. Nie jest ona jednak w niej traktowana jako emocja czy uczucie, ale raczej jako konfiguracja ludzi, technologii i przedmiotów, które spaja wrogość. W tej perspektywie nienawiść jawi się jako układ typowy dla późnej nowoczesności, a więc dla świata opartego na zasadzie wymuszonej bliskości, współzależnego. To z kolei sprawia, iż proponowane w książce innowacyjne ujęcie nienawiści staje się ważnym narzędziem analiz współczesności. Spoglądając z jego perspektywy na świat, dostrzegamy antagonizmy i nierówności, asymetrie władzy i wolności słowa, uprzedzenia i fobie, ale też odkrywamy zasady organizujące aktualny porządek. Widzimy jego rozemocjonowanie, zależność od obrazów i rzeczy, plenienie się w nim konsumenckiej mentalności, braku bezpieczeństwa i obsesji na punkcie kontroli, a w końcu wielopostaciową przemoc.

Książka Marka Krajewskiego jest przykładem odświeżającego myślenia krytycznego i humanistyki zaangażowanej, której pierwszym przykazaniem jest próba lepszego rozumienia otaczającego nas świata, opierająca się na refleksji, która nie skrywa autorskich przeświadczeń i opinii, ale zarazem stara się być bezstronna, a przede wszystkim wnikliwa, w diagnozie rzeczywistości społecznej. (Nie)nawidzenia to książka ważna i niezwykle inspirująca poznawczo, dająca nowe spojrzenie na nienawiść, ale też na stan debaty, czy szerzej – sfery publicznej w Polsce (i nie tylko).

Z recenzji prof. Iwony Kurz

Dlaczego ta książka powstała

Wprowadzenie

Dlaczego ludzie (się) nienawidzą?

Jak zwykliśmy myśleć o nienawiści?

Jak można rozumieć nienawiść?

Dlaczego nienawiść, dlaczego właśnie dziś?

Rozdział I

Nienawidzący (się) ludzie

Przykład 1: Bójka w Ceglance

Identyczność i jej konsekwencje

Koncentracja na sprawcy, a nie na ofierze

Komentarze na wolności

Bezradność

Przykład 2: Studentka obraża Ukrainkę

Wyczulenie na różnice

Karma wróci, czyli rewanżyzm

Niepewność statusu

Przykład 3: Wyrzucony z pracy w koncernie IKEA

Asymetrie władzy

Wokół wolności słowa (i odpowiedzialności za nie)

Niezaskarżalność nienawiści

Rozdział II

Nienawiść (do) rzeczy

Przykład 1: Zniszczenia w Łopiennie

Co to jest wandalizm?

Wobec hydraulicznych koncepcji destruowania rzeczy

Czy można nienawidzić przedmioty?

Przykład 2: Znienawidzony banan

Pożytki z nienawidzenia sztuki

Nienawidząc niszczenie sztuki

Nienawiść jako źródło wartości

Przykład 3: Różem w zawalidrogi

Wrogowie drożności

Wybiórcza nienawiść

Spektakle destrukcji

Rozdział III

Nienawiść wobec tego, co abstrakcyjne

Przykład 1: Wokół pestki słonecznika

Platforma nienawiści

Broń bezradnych skierowana przeciw nim samym

Śmiecenie jako forma nienawiści

Przykład 2: Zepsuli nam rynek

Biofobia

Próbując powstrzymać krążenie materii

Zaprojektowywanie

Przykład 3: Marka wyłącznie dla atrakcyjnych

Czułe miejsca gigantów

Abstrakcyjne niszczy abstrakcyjne

Epilog (niezaplanowany)

Wykaz materiałów źródłowych

Bibliografia

Indeks nazwisk