Fotografia jest wynalazkiem świata zachodniego, w którym oko (metaforyczne) od wieków zajmowało w procesach poznawczych wyjątkowe miejsce wśród zmysłów. Na fundamencie okularocentryzmu fotografia stała się uprzywilejowanym narzędziem władzy i rozmaitych aparatów ideologicznych. Dorota Łuczak przypatruje się relacji pomiędzy fotografią i wzrokocentryzmem, wskazując jednak na redukcjonistyczny charakter prostego sprowadzania fotografii do funkcji biernego instrumentu. W interpretacjach obrazów światłoczułych powstających w kręgach artystycznych w drugiej, trzeciej i czwartej dekadzie XX wieku badaczka ukazuje różnorodność realizowanych w fotografii modeli epistemologicznych i antropologicznych, w tym także o charakterze antywzrokocentrycznym. Wprowadzona przez autorkę kategoria wizji fotograficznej staje się modus operandi otwierającym nową perspektywę badawczą, bliską antropologii obrazu, w której przedmiotem analizy jest zarówno obraz, jak i proces percepcji widza.
Nieczęsto spotyka się teksty naukowe tak głęboko drążące specyfikę fotografii, a przy tym zakreślające tak szeroki horyzont problemowy i tak gruntownie rewidujące zastane przekonania.
prof. UAM dr hab. Stanisław Czekalski
Można zauważyć, że opcja zakładająca „rewizję krytyki”, która (upraszczając) czyniła z fotografii narzędzie opresji, umacniania władzy etc. bliska jest dzisiejszym tendencjom „humanistyki afirmatywnej”, dla której punktem wyjścia jest przełamanie właściwej postmodernizmowi negatywności.
prof. dr hab. Maria Poprzęcka
ROZDZIAŁ I. WIZJA FOTOGRAFICZNA
I.1. Wprowadzenie
I.2. Wizja fotograficzna jako badawczy modus operandi
I.3. Fotografia pod ostrzem noża
I.4. Narodziny paradygmatów fotograficznego oka
ROZDZIAŁ II. WIZJA OKA UCIELEŚNIONEGO
II.1. Projekt kinestetycznej wizji fotograficznej
II.2. Obraz
II.3. Doznanie
II.4. Fotodynamizm / fotografia
II.5. Projekt widzialności fotodynamicznej w duchu nowej nauki
II.6. Okultyzm w orbicie wizji fotodynamicznej
ROZDZIAŁ III. WIZJA OKA UZBROJONEGO
III.1. Wizja protetycznego boga
III.2. Nowe widzenie
III.3. Foto-oko
III.4. Wizja fotograficzna – medium percepcji
III.5. Światło-pismo
III.6. Laboratorium widzenia
III.7. Pępek świata
III.8. Temporalność wizji versus kontemplacja
III.9. Ćwiczenia z widzenia
III.10. Odkrywanie / konstruowanie
III.11. Szok
III.12. Konstelacje
III.13. Kosmos / świat / rzeczywistość
ROZDZIAŁ IV. WIZJA OKA ROZPRUTEGO
IV.1 Wizja fotograficzna jako impuls dla aktywnej imaginacji
IV.2. Płynne granice
IV.3. Surrealistyczne doświadczenia na oku
IV.4. Aktywna imaginacja
IV.5. Powrót do dzieciństwa
IV.6. Wizja anamorficzna
IV.7. Medium jako źródło fantasmagorii
ROZDZIAŁ V. WIZJA OKA DOTYKAJĄCEGO
V.1. Skrywana haptyczność wizji fotograficznej
V.2. Europa / USA
V.3. Czysta fotografia
V.4. Trzecie oko
V.5. Pomiędzy partykularnym i uniwersalnym
V.6. Kategoria haptyczności
V.7. Obiekt haptyczny – substytucja
V.8. Obiekt haptyczny – pragnienie dotyku
ZAKOŃCZENIE
SPIS ILUSTRACJI
PODZIĘKOWANIA
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK