Podróż romantyczna / Marcin Król

Podróż romantyczna powstawała w atmosferze Polski stanu wojennego, została wydana w 1986 roku jako dwunasty tom niebieskiej serii emigracyjnego wydawnictwa Libella. Ani przed, ani po 1989 roku nie ukazała się w kraju, choć przez wielu jest uznawana za jedno z najważniejszych dzieł Marcina Króla. Wychodząc od analizy typowo polskiego, defensywnego nurtu życia narodowego, który symbolicznie określa „Nieustającym Zbarażem”, autor przechodzi do badań nad historią polskiej dwubiegunowości politycznej. Równolegle zaś prowadzi filozoficzne rozważania o sposobach docierania do świata duchowego i metodach poznawczych romantyzmu. W świetle wydarzeń politycznych ostatnich lat pytania stawiane przed pół wiekiem wydają się równie aktualne, jak cały esej, który oddajemy w ręce czytelników w nowym wydaniu.

Podróż romantyczna wpadła mi w ręce pod koniec lat 80., miałam wtedy kilkanaście lat. Nigdy jej nie zapomniałam. Wyleczyła mnie z patriotyzmu opartego na metafizyce krwi i klęski, efektownie punktując jego niedorzeczność. Jednocześnie pozostawała lojalna wobec współużytkowników polskości: autor był jednym z nas, mówił z wewnątrz. W warunkach ostrej polaryzacji ta jego postawa jest jak wysoko zawieszona poprzeczka: czasem trudno do niej doskoczyć, ale trzeba się starać.

Renata Lis

Książka wydana przy pomocy finansowej Fundacji Trzy Trąby Macieja Radziwiłła

SPIS RZE CZY

WSTĘP

Jarosław Kuisz – Kiedy wypada myśleć?

Uwagi o filozofii politycznej Marcina Króla

CZĘŚĆ PIERWSZA

W tym pamiętnym zbaraskim okopie

W emigracyjnych wierzę Wszystkich Świętych

Mezzo termino

Poszli nasi w bój bez broni

Gdziekolwiek wstąpię, tam będzie niedola

Viribus unitis przy boskich auxiliach

Jasny Pan ma omyłkę

Przegrana nowoczesnego Polaka

Za dom i za szańce musimy dziś być

Nie będzie Moskal Polakowi bratem

Polska nierozumiejąca samej siebie

CZĘŚĆ DRUGA

Moc tysiąca Byronów

Religijność romantyczna i religijność zbaraska

Mesjaniczna synekura

Na stos rzuciliśmy nasz życia los

Z samego balastu uczynić anielskie skrzydła

Czy istniała „myśl polityczna polskiego romantyzmu”?

Problem oczywistości

Człowiek pneumatikos

Wewnętrzne pęknięcie romantyzmu

Wiedzieć i nie czynić

Elitaryzm poznawczy romantyków

Un ballon enflammé

Leszek Kołakowski i zmierzch filozofii racjonalistycznej

Świat 3 Karla Poppera

Hierarchia i kryteria

CZĘŚĆ TRZECIA

Mentalność liberalna i mentalność sakralna

Pascal i Besançon

Krasiński i Tocqueville

„Dziejowość” prawdy

Kultura katolicka?

Personalizm i Emmanuel Mounier

Geneza podziału

Filozofowie i krytycy liberalizmu

Czy możliwa jest „sakralizacja liberalizmu”?

Odpowiedź romantyzmu

Mistyk i romantyk

Podróż romantyczna

Prawo wstępu

Domniemanie i wiara

Kim jest romantyk?

Romantyczna formuła przezwyciężenia sporu

Duchowy wymiar polityki

CZĘŚĆ CZWARTA

Polska polityka i polski duch

Indeks nazwisk