Inicjacje filozoficzne. 39 postulatów / Maciej Karpiński

Inicjacje filozoficzne są zbiorem konstatacji dotyczących źródła, struktury i przedmiotu filozofii. Autor kieruje się przekonaniem, iż doniosłość uprawiania filozofii polega na autentyzmie i intymności indywidualnej myśli, na dawaniu wyrazu owym trudnym do uchwycenia, głęboko wewnętrznym poruszeniom - momentom intensywności, koncentracji i wtajemniczenia - nierzadko zaskakującym nawet tych, którzy ich doświadczają. Tak rozumiana filozofia może być "służebnicą życia" (ancilla vitae) - rodzi się z egzystencji, na powrót ku niej prowadzi i przemienia ją. Nicią przewodnią prezentowanych w Inicjacjach rozważań jest stopniowe odkrywanie dynamiki refleksji filozoficznej, której nerwem okazuje się być wola transcendensu. Filozofia jest swoistą emanacją początku, stanu jedności-niezróżnicowania. Sama przybiera postać podmiotowo-przedmiotowego dualizmu, rządzonego zasadą racji. Równocześnie jednak nie może utracić więzi ze wspomnianym przedracjonalnym początkiem, gdyż tylko on dostatecznie ją uzasadnia. Filozofia przebywa więc naraz niejako w dwóch przestrzeniach. Życie, mądrość, osoba, świat, transcendens - na gruncie racjonalnym różne od siebie, a nawet (jak w przypadku transcendensu) niepojmowalne - w sferze przed-, czy też ponadracjonalnej, pozostają jednością. Czy ta wędrówka - od jedności, przez dualizm, ku tejże samej jedności - jest w ogóle potrzebna? Czy przykładanie racjonalnej miary, właściwej rzeczywistości podmiotowo-przedmiotowej, do czegoś spoza niej, ma sens? Czy słuszność jest po stronie Mikołaja z Kuzy, gdy twierdzi, że "jest rzeczą pożyteczną często mówić to, czego nie da się nigdy dostatecznie powiedzieć", czy też po stronie Ludwiga Wittgensteina, kończącego swój Traktat słowami: "o czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć"? Odpowiedź przychodzi poniekąd sama: jeśli chcesz mówić - mów, jeśli nie chcesz - zamilknij.

"Od A..." 4
Ancilla vitae 6
Miara wątpienia 9
Mądrość-życie 12
Niezakorzenienie 15
Zasada racji 17
Wobec Wszystkiego 22
Stopniowanie 27
Przekraczanie 30
Świat 38
Ja, centrum świata 40
Przeżycie 49
Granice świata. Ekstremalność 53
Granice świata. Negatywność 57
Mówienie o transcendensie 58
Wola transcendensu i analogia 62
Bóg jako ekstremum i jako transcendens 64
Podsumowanie - przegląd postulatów 65