Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej / Katarzyna Lazari-Radek de

Katarzyna de Lazari-Radek przeprowadza współczesną obronę hedonizmu, biorąc pod uwagę argumenty filozoficzne, neuronaukowe i psychologiczne. Stawia śmiałą tezę, że przyjemność to stan mentalny, który sam w sobie jest „godny pożądania”. Porusza zagadnienia: dobrostanu, szczęścia, dobrego życia, wartości i perfekcjonizmu. Podejmuje też polemikę z takimi filozofami, jak Robert Nozick, Gilbert Ryle i Fred Feldman.

Życie człowieka może być dobre na wiele sposobów. Można być wybitną pianistką, której chcą słuchać ludzie na całym świecie, najlepszym kucharzem, który dostał kolejną gwiazdkę Michelin, podziwianą pięknością, której pożąda wielu mężczyzn. Czy jest coś wspólnego tym różnym drogom dobrego życia, co pozwala nam dokonać pozytywnej oceny, nawet jeśli jest ona ograniczona tylko do pewnego jego aspektu? Kiedy możemy powiedzieć o naszym własnym życiu, że jest dobre? Co jest naszym dobrostanem i w jaki sposób mamy go realizować w naszym życiu? Będę bronić tezy, że tym, co dla nas ostatecznie dobre, jest przyjemność rozumiana jako godny pożądania stan świadomości.

Fragment książki Godny pożądania stan świadomości

Serię zapoczątkowało wydanie książki Kim jest człowiek? Abrahama J. Heschela (2014) w tłumaczeniu Katarzyny Wojtkowskiej, inicjatorki serii.

W roku 2017 ukazały się Moje poszukiwania absolutów Paula Tillicha, Dlaczego kochamy? Harry’ego Frankfurta, W mroku uczonej niewiedzy Karola Tarnowskiego, Sens życia i jego znaczenie Susan Wolf, Lustereczko, powiedz przecie... Simona Blackburna, Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych Mary Anne Warren oraz Śmierć i życie po śmierci. Kiedy umrę, ludzkość będzie trwać Samuela Schefflera oraz Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna Michaela Patricka Lyncha.

W przygotowaniu książka autorstwa Alasdaira MacIntyre’a.

„Seria Kim Jest Człowiek? Jest płaszczyzną rozmowy, do której zapraszamy uczonych i myślicieli, przedstawicieli różnych środowisk, a także wszystkich, dla których kluczowe jest pytanie o człowieka”.

Katarzyna Wojtkowska

Podziękowania 13

Wstęp 17

CZĘŚĆ I 47

Rozdział I. Preliminaria 49

1. Dwa pytania 51

2. Co możemy powiedzieć na temat pojęcia dobra? 56

2.1. Analiza semantyczna 56

2.2. Dobre jest to, co słuszne 66

3. Podziały w obrębie pojęcia dobra 88

3.1. Dobro ostateczne vs. dobro instrumentalne 88

3.2. Dobro wewnętrzne vs. dobro zewnętrzne 89

3.3. Monizm vs. pluralizm wartości 91

Rozdział II. Dobrostan i teorie dobrostanu 111

1. Dobre dla świata i dobre dla nas 112

2. Czym dobrostan nie jest 121

2.1. Bezstronność vs. stronniczość 122

2.2. Obiektywizm vs. subiektywizm 124

2.3. Realizm vs. antyrealizm 130

3. Czym dobrostan jest 134

3.1. Dobrostan według Freda Feldmana 135

3.2. Dobrostan według Stephena Darwalla 137

3.3. Dobrostan według Petera Railtona i Lenorada Wayne’a Sumnera 140

4. Rodzaje teorii dobrostanu 147

Rozdział III. Subiektywne teorie dobrostanu 163

1. Teorie zaspokajania pragnień 167

2. Rodzaje teorii zaspokajania pragnień 172

2.1. Teoria zaspokajania obecnych pragnień 172

2.2. Teoria sumaryczna 174

2.3. Teoria globalna 180

2.4. Teoria poinformowanych pragnień 181

3. Ograniczenia narzucone teoriom zaspokajania pragnień 186

3.1. Warunek racjonalności 186

3.2. Warunek świadomości 190

Rozdział IV. Obiektywne teorie dobrostanu 201

1. Teorie listy obiektywnej 204

1.1. Zalety teorii listy obiektywnej 205

1.2. Wady teorii listy obiektywnej 207

2. Perfekcjonizm 216

2.1. Natura człowieka 218

2.2. Zarzut wartościowania 222

2.3. Możliwości charakterystyczne dla naszej natury 227

2.4. Pozostałe zarzuty w stosunku do perfekcjonizmu 230

Podsumowanie części I 245

CZĘŚĆ II 251

Rozdział V. Hedonizm 253

1. Czym jest hedonizm? 253

1.1. Krótka historia hedonizmu 254

1.2. Hedonizm jako teoria stanów mentalnych 266

1.3. Hedonizm jako teoria aksjologiczna, a nie normatywna 268

1.4. Hedonizm psychologiczny 271

2. Zalety i wady teorii hedonistycznej 274

2.1. Filozofia dla świń 277

2.2. Przyjemności niezasłużone 288

2.3. Maszyna przeżyć 299

3. Czy przyjemność można porównywać i mierzyć? 314

3.1. Odpowiedź filozofii 315

3.2. Odpowiedź ekonomii 321

3.3. Odpowiedź psychologii 323

4. Przyjemność w czasie 333

4.1. Waga tego, co teraz 334

4.2. Waga szczęśliwego zakończenia 338

5. Relacja szczęścia i przyjemności 345

5.1. Przyjemność nie jest tożsama ze szczęściem 345

5.2. Szczęście nie jest tożsame z satysfakcją z życia 353

Rozdział VI. Czym jest przyjemność? Spojrzenie filozoficzne 363

1. Definicja przyjemności 371

1.1. Przyjemność jako dyspozycja 374

1.2. Przyjemność jako nastawienie sądzeniowe 388

1.3. Przyjemność jako uczucie, ale nie doznanie 408

2. Co czyni przyjemność przyjemnością? 416

2.1. Internalistyczna koncepcja przyjemności 417

2.2. Eksternalistyczna koncepcja przyjemności 431

2.3. Podsumowanie konfliktu między internalizmem a eksternalizmem 447

3. Rozwiązanie Sidgwicka 450

3.1. Co na temat przyjemności powiedział Sidgwick? 452

3.2. Odmienne interpretacje rozważań Sidgwicka 460

Rozdział VII. Czym jest przyjemność? Spojrzenie neuronaukowe 471

1. Neurofilozofia – jak filozofia i neuronauka mogą pomóc sobie nawzajem 472

2. Stany afektywne, emocje, uczucia i doznania 492

3. Przyjemność jako zjawisko neurofizjologiczne 504

3.1. Definicja przyjemności 504

3.2. Czy przyjemność musi być świadomym doświadczeniem? 507

3.3. Związek przyjemności i pożądania 512

3.4. Czy istnieją przyjemności wyższe i niższe? 520

4. Relacja między przyjemnością a cierpieniem 526

4.1. Czym jest ból i cierpienie? 528

4.2. Współmierność przyjemności i cierpienia 538

Wnioski końcowe 545

Bibliografia 563

Indeks osób 587

Indeks pojęć 593