Dzieje Europy Środkowej i Wschodniej to poniekąd historia polsko-rosyjskiej rywalizacji o rząd dusz nad mieszkańcami Litwy i Rusi – dzisiejszej Litwy, Białorusi i Ukrainy. Artykuły zgromadzone w niniejszym tomie pozwalają lepiej zrozumieć, jak kształtowały się dzisiejsze narody Europy Środkowej i Wschodniej, i dlaczego Polaków, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów i Rosjan wciąż dzieli konflikt pamięci historycznych.
Spis treści
Łukasz Adamski
Myśl polityczna wobec procesów unarodowiania i przenarodowiania się Europy Środkowej i Wschodniej
Hieronim Grala
Rzeczpospolita wobec pretensji Moskwy/Rosji do ziem ruskich
Kiriłł Koczegarow
„Dziwną jest rzeczą Polakom ruskiej ziemi dziedzicami nazywać się”. Przeszłość dawnej Rusi w koncepcjach politycznych starszyzny kozackiej w drugiej połowie
XVII wieku
Hubert Łaszkiewicz
Władca i władza w Carstwie Moskiewskim i w Rzeczypospolitej w XVII wieku wobec centrum i okrain
Natalja Puminowa
Krytyka „prawosławia kijowskiego” w myśli religijnej Państwa Moskiewskiego w ostatniej ćwierci XVII wieku
Richard Butterwick-Pawlikowski
Koncepcja narodu w polskim dyskursie końca XVIII wieku. Rozważania nad Konstytucją 3 maja
Andrij Portnow
Jak Rosja poznawała „swoich”. Obrazy ziem „nowo nabytych” wskutek rozbiorów
Rzeczypospolitej w świadomości społecznej i polityce władz Cesarstwa Rosyjskiego (koniec XVIII – początek XIX wieku)
Mikołaj Getka-Kenig
Problem tak zwanych ziem zabranych w dobie „wskrzeszonej” Polski (Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego), 1807–1831
Łukasz Adamski
Małorosja, Ruś czy Ukraina. Rywalizacja oraz współistnienie określeń południowo-wschodnich prowincji przedrozbiorowej Rzeczypospolitej i ich ludności w języku polskim doby zaborów
Darius Staliūnas
Zmiana nazwy obszaru geograficznego jako narzędzie symbolicznego zawłaszczenia – Litwa i jej usytuowanie na rosyjskich mapach wyobrażeniowych
Piotr Głuszkowski
Tożsamość ziem białoruskich w percepcji rosyjskiej inteligencji w pierwszej połowie XIX wieku
Jurij Borisionok
Chłop i szlachcic na ziemiach białoruskich w długim XIX wieku: z czego i dlaczego zrodził się białoruski projekt narodowy
Aleksander Smalianczuk
Zachodniorusizm i krajowość – próba analizy komparatystycznej
Wasyl Uljanowski
Cerkiew nasza – nie wasza: ideowe podstawy i właściwości konfliktu między ukraińskimi i rosyjskimi duchownymi i świeckimi na Wszechukraińskim Prawosławnym Soborze Cerkiewnym w 1918 roku
Marek Kornat
Z projektów federacyjnych w polskiej myśli politycznej (1917–1921)
Rafał Tarnogórski
Prawo Białorusinów i Ukraińców do samostanowienia w polskiej myśli prawnej (1917–1923)
Noty o autorach
Indeks osób
Ilustracje