Monografia jest opowieścią o Julianie Tuwimie (1894–1953), wybitnym poecie, twórcy znakomitych wierszy dziecięcych, Żydzie polskim – podzieloną na trzy zasadnicze odsłony zatytułowane: dziecięcość wyobraźni, żydowskość losu, obywatelskie (nie)posłuszeństwo. To próba nowego, innego niż dotychczas, czytania Tuwima i bardzo wyraźne odnowienie jego obecności w polskiej świadomości oraz wyobraźni zbiorowej. Nicią przewodnią książki pozostaje myślenie o poecie, bibliofilu, tłumaczu, miłośniku osobliwości, autorze tekstów kabaretowych – czyli (jak sam siebie nazywał) „słowowiercy” – jako o twórcy, który doświadczył tragicznego losu życiowego i z tym doświadczeniem egzystencji odważnie, poetycko się zmagał. Tytuł monografii dotyka także choroby Tuwima i jego śmierci, tematu pęknięcia w poezji i dramatycznego losu Żyda polskiego. Anakruzą uczyniono partię poświęconą szczególnej predylekcji autora Balu w Operze do postaci Chrystusa i do Fryderyka Chopina. Wśród kwestii naświetlonych na nowo, choć istniejących już w literaturze przedmiotu, trzeba wymienić: rewolucyjność w kontekście recepcji Rimbauda, re-lekturę poety jako piszącego dziecięco, fragmenty o miastach, próbę interpretacji manifestu My, Żydzi polscy. Pozycję wzbogacono o niepublikowane fragmenty rękopiśmiennych zapisków siostry poety, Ireny Tuwim – także poetki i uznanej tłumaczki – oraz inne, niewykorzystane w dotychczasowych ujęciach monograficznych, źródła.
Wykaz skrótów 9
Pęknięcie (nota o tytule) 13
Chopin i Chrystus (zamiast wstępu) 19
Część I. Dziecięcość wyobraźni 35
Rozdział 1. Juja Juwim: rośniemy z Lokomotywą 37
Rozdział 2. Poeta 57
Rozdział 3. Słowowierca 87
Rozdział 4. Łobuz 127
Część II. Żydowskość losu 145
Rozdział 1. Łódź 155
Rozdział 2. Warszawa 171
Rozdział 3. Ruiny życia: Kwiaty polskie 187
Rozdział 4. Bez miejsca: My, Żydzi polscy 197
Część III. Obywatelskie (nie)posłuszeństwo? 213
Rozdział 1. Dante podszyty Chaplinem: kabaret 221
Rozdział 2. Bal w Operze. Arcydzieło 235
Rozdział 3. Rewolucjonista? 247
Rozdział 4. Pacyfista 285
Zakopane: wszystko rozpada się 291
Bibliografia (wybór) 307
Nota edytorska 311
Podziękowania 313
Indeks 315