Filip II Król nieprzezorny / Geoffrey Parker

Ponad trzy tysiące dokumentów odkrytych przez Geoffreya Parkera, największego znawcę epoki Filipa II, stało się inspiracją do napisania nowej biografii hiszpańskiego monarchy. Część tych odręcznych notatek króla, z archiwum rodziny Altamira, była przechowywana w madryckiej Biblioteca de Zabálburu, do której nie można było zajrzeć z racji zawiłości spadkowych do 1987 roku. Kolejne zapiski autor odkrył w podziemiach Amerykańskiego Towarzystwa Hiszpańskiego (Hispanic Society of America) w Nowym Jorku. Zapieczętowane po śmierci Filipa II w 1598 roku przez królewskich sekretarzy, ujrzały światło dziennie dopiero w 2012 roku. Po raz pierwszy Parker nakreślił portret Filipa II w 1978 roku (w Polsce wydane nakładem PIW w 1985), ale waga nowo odkrytych dokumentów skłoniła go do napisania biografii od nowa w roku 2014. To nie jest wydanie rozszerzone, a świeży i o wiele głębszy obraz głównego bohatera i jego czasów.

Konwencje zapisu
Wstęp
CZĘŚĆ I U progu władzy
Rozdział pierwszy. Nauka zawodu, 1527–1543
Dziedzictwo
„Filipek”
Książę Hiszpanii, 1535–1559
Ojciec i syn, 1539–1543
Próg władzy
Rozdział drugi. Renesansowy książę, 1543–1551
Namiestnik Hiszpanii
Młodzieńczy bunt
Pomysł na imperium
Grand tour
Problem Niderlandów
Rozdział trzeci. Nowe oblicze imperium, 1551–1558
Nemezis
„Angielski mariaż”
Cesja władzy
Waleczny król
Były król Anglii
CZĘŚĆ II Król i jego świat
Rozdział czwarty. Król przy pracy
„Nawałnica problemów”
System rad
Nie tracić inicjatywy
System junty
„Najtęższy umysł na świecie”
Gehenna audiencji
Rozdział piąty. Król przed Bogiem
Zachować wiarę
Wymusić wiarę
Filip II a Stolica Apostolska
„W Hiszpanii papieża nie ma”
Mesjanistyczny imperializm
Mesjanizm Filipa w szerszym kontekście
Rozdział szósty. Król się bawi
Nałogowy podróżnik
„Ósmy cud świata”
Ogrodnik w koronie
Mecenas sztuki i nauki
Dzień z życia Filipa
Seks w pałacu?
CZĘŚĆ III Pierwsza dekada rządów
Rozdział siódmy. Pierwsze kroki, 1558–1561
Niechętny zalotnik – po raz drugi
Hiszpania czy Anglia?
Hiszpania w kwarantannie
Proces stulecia
Tworzenie dworu i poszukiwanie stolicy
Od pokoju do wojny – ponownie
Rozdział ósmy. „Oddałbym sto tysięcy żywotów, gdybym je miał”: trwanie w wierze, 1562–1567
Źródła rewolty Holendrów
Rok cudów
Podróż, która się nie odbyła
„Najjaśniejszy Pan będzie miał inne pilne sprawy”
Rozdział dziewiąty. Życie i śmierć w rodzinie
Król bez rodziny
Las Descalzas Reales: „kobieca przestrzeń” dla rodziny królewskiej
Elżbieta z Francji, królowa Kastylii
Życie rodzinne – znów
Samotny ojciec
Piąta żona dla króla?
Śmierć i długi
Rozdział dziesiąty. Tajemnica don Carlosa
Wydarzenia z 18 stycznia 1568 roku i ich źródła
Wyjaśnienia
„Defekty pojmowania”
Ojciec przeciwko synowi
Zdrada i spisek?
Więzień
CZĘŚĆ IV Król zwycięski
Rozdział jedenasty. Lata krucjaty, 1568–1572
„Budowa nowego świata”: książę Alba w Niderlandach
Samotna śmierć barona Montigny
Kolejny „nowy świat”
Rewolta w Hiszpanii: powstanie morysków
Lepanto: „Największe zwycięstwo, odkąd Mojżesz kazał się rozstąpić Morzu Czerwonemu”
„Zgładzić lub pojmać Elżbietę”
Filip samotny
Druga rewolta w Niderlandach
Rozdział dwunasty. Lata przeciwności, 1573–1576
„Największa i najważniejsza sprawa, z jaką przyszło mi się mierzyć, teraz i w przyszłości”
Wojna na dwa fronty
Strategie alternatywne: powódź, pożoga i flota
Między młotem a kowadłem
Droga do zatracenia
Rozdział trzynasty. Kryzys władzy, 1576–1577
Opowieść o dwóch sekretarzach
Don Juan: następny król Anglii?
Niezgoda między synami Karola V
Don Juan w Niderlandach
Wojna czy pokój?
Rozdział czternasty . Morderstwo przewrotne i podłe?
Madryt, calle de la Almudena, 31 marca 1578 roku
Współudział w morderstwie
Jedna zbrodnia, cztery motywy
Zemsta zza grobu
Kompromitacja rodu Toledo
Madryt, Plaza del Cordón, 28 lipca 1579 roku
Rozdział piętnasty. Lata triumfów, 1578–1585
Król dla Portugalii
Godzina chwały Filipa
Zmiana układu sił
Kaganiec na Antonio Péreza i księżną Éboli
„Świat to za mało”
Dawid czy Goliat?
Rozdział szesnasty. „Najpotężniejszy monarcha chrześcijaństwa”
„Medycy to ludzie podli”
Tonący w papierach
Król w ukryciu
„Brak tęgich głów”
„Królewski uśmiech od sztyletu dzieli ledwie włos”
Naczelny prawodawca
Dwa ciała króla
Porażka przywódcy
CZĘŚĆ V Król pokonany
Rozdział siedemnasty. „Angielskie przedsięwzięcie”, 1585–1588
Atak na Hiszpanię
„Plan generalny”
Zbiera się Wielka Armada
„Największa flota od czasów stworzenia świata”
Liczenie kosztów
Rozdział osiemnasty. Filip poskromiony, 1589–1592
Sąd nad Antonio Pérezem
„Jesteśmy w stanie otwartej wojny”
Bunt w Kastylii, na Sycylii i w Aragonii
Podróż do Tarazony
Rozdział dziewiętnasty. Do grobu i poza grób, 1593–1603
Wapnienie arterii
Odchodzenie
Król przeciw kortezom
Pożyczkobiorca z piekła rodem
Strategie na wyjście
„Moje dzieci i moje wnuki”
Z Madrytu do czyśćca, via Eskurial
Król umarł! Niech żyje król!
Z czyśćca do raju
EPILOG
Operator i maszyna
Imperializm mesjanistyczny
Czerpanie siły z porażki
Na scenę wchodzi doktor Freud
Nieprzewidziane przypadki
Podziękowania
Przypisy
Skróty użyte w przypisie do źródeł, przypisach i bibliografii
1. Kolekcja hrabiego Altamira
2. Archiwa centralnych ciał doradczych
3. Korespondencja króla z rodziną
4. Archiwa głównych doradców króla
5. Korespondencja dyplomatyczna
6. Świadkowie naoczni
Bibliografia
A. Źródła pierwotne wydane drukiem
B. Źródła wtórne