Koncesje i zezwolenia. Analiza ekonomiczna / Jakub Kabza

Założeniem prezentowanej monografii jest lepsze poznanie ekonomicznych konsekwencji posługiwania się przez prawodawcę instytucjami koncesji i zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej, jak również wypracowanie reguł i warunków służących minimalizacji społecznych kosztów regulowania newralgicznych rodzajów działalności gospodarczej.

Wiedza ta może być szczególnie pomocna w toku obecnej debaty o deregulacji gospodarki. Stosowanie koncesji i zezwoleń pozwala bowiem na uzyskanie pewnych korzyści ekonomicznych, ale jednocześnie niesie ze sobą wiele problemów, co w świetle postulatu efektywności ekonomicznej prawa czyni omawiane narzędzia kontrowersyjnymi instrumentami regulacji.

Adresaci:
Książka zainteresuje legislatorów, jak również pracowników naukowych wydziałów prawa (o specjalności teoria i filozofia prawa oraz publiczne prawo gospodarcze), wydziałów ekonomicznych zajmujących się badaniami z pogranicza ekonomii i prawa, a także studentów tych wydziałów.



Wykaz skrótów 9
Przedmowa 11
Podziękowania 15
CZĘŚĆ I. Przedmiot, metoda, założenia 17
Rozdział 1. Charakterystyka koncesji i zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej 19
1.1. Publiczne prawo gospodarcze 19
1.2. Reglamentacja gospodarcza 22
1.3. Charakterystyka koncesji 24
1.4. Charakterystyka zezwoleń 31
1.5. Koncesje a zezwolenia 34
Rozdział 2. Law & Economics 40
2.1. Charakterystyka Law & Economics 40
2.2. Założenia analizy 61
Rozdział 3. Law & Economics a publiczne prawo gospodarcze 82
3.1. Teorie regulacji 82
3.2. Przydatność analizy ekonomicznej norm publicznego prawa gospodarczego 94
3.3. Sposób postrzegania koncesji i zezwoleń na gruncie Law & Economics 98
Rozdział 4. Kryteria efektywności 102
4.1. Pojęcie kryteriów efektywności 102
4.2. Optimum Pareto 104
4.3. Kryterium Pareto-ulepszenia 105
4.4. Kryterium Kaldora-Hicksa 106
4.5. Kryterium Posnera 111
4.6. Aplikacja kryteriów efektywności 114
CZĘŚĆ II. Ekonomiczne racje oraz skutki stosowania koncesji i zezwoleń 117
Rozdział 1. Ekonomiczne uzasadnienie koncesji i zezwoleń 119
1.1. Argumenty ekonomiczne w dyskursie o koncesjach i zezwoleniach 120
1.2. Asymetria informacji 121
1.2.1. Negatywna selekcja 123
1.2.2. Pokusa nadużycia 127
1.2.3. Rola koncesji i zezwoleń w likwidowaniu ujemnych następstw asymetrii informacji 131
1.3. Negatywne efekty zewnętrzne 134
1.3.1. Pojęcie negatywnych efektów zewnętrznych 134
1.3.2. Problem dóbr wspólnych 138
1.3.3. Rola koncesji i zezwoleń w likwidowaniu problemu negatywnych efektów zewnętrznych 144
Rozdział 2. Ekonomiczne koszty posługiwania się koncesjami i zezwoleniami 146
2.1. Ograniczenie konkurencji 146
2.2. Problem pryncypała-agenta 153
2.3. Pogoń za rentą 157
2.4. Spadek jakość dóbr na rynkach reglamentowanych 165
2.5. Problem skuteczności koncesji i zezwoleń 166
2.6. Pozostałe wątpliwości 169
CZĘŚĆ III. Alternatywne metody regulacji 171
Rozdział 1. Kierunek analizy 173
1.1. Postulat minimalizacji kosztów regulacji 173
1.2. Alternatywne metody regulacji 177
Rozdział 2. Analiza alternatywnych metod regulacji spoza publicznego prawa gospodarczego 182
2.1. Prawo cywilne 182
2.1.1. Prawo cywilne w walce z asymetrią informacji 182
2.1.2. Prawo cywilne w walce z negatywnymi efektami zewnętrznymi 195
2.2. Prawo karne 205
2.2.1. Zarys ekonomicznej teorii przestępczości i kar 205
2.2.2. Rola prawa karnego w walce z asymetrią informacji i negatywnymi efektami zewnętrznymi 209
Rozdział 3. Analiza alternatywnych metod regulacji wywodzących się z publicznego prawa gospodarczego 216
3.1. Uwagi metodologiczne 216
3.2. System certyfikatów publicznych 217
3.3. Regulowana działalność gospodarcza 227
CZĘŚĆ IV. Optymalizacja regulacji 239
Rozdział 1. Algorytm optymalizacyjny 241
Rozdział 2. Zasada proporcjonalności a algorytm optymalizacyjny 249
Rozdział 3. Analiza wybranych ustaw 254
3.1. Uwagi wstępne 254
3.2. Działalność koncesjonowana 255
3.2.1. Prawo geologiczne i górnicze 256
3.2.2. Ustawa o ochronie osób i mienia 260
3.3. Działalność wymagająca uzyskania zezwolenia 264
3.3.1. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi 264
3.3.2. Ustawa o transporcie drogowym 270
Rozdział 4. Analiza uzasadnień projektów aktów normatywnych 274
4.1. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej 274
4.2. Ustawa o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów 279
4.3. Porównanie uzasadnień projektów aktów normatywnych 287
Podsumowanie 289
Bibliografia 293