Indonezja 1600-2000. Instytucje i idee oraz ich wpływ na biedę i bogactwo kraju / Sergiusz Prokurat

Dyskusja o tym, w jaki sposób sprawić, aby państwo osiągnęło wysoki wzrost gospodarczy jest wciąż żywa pośród ekonomistów. Szczególnie warto zwrócić uwagę na Indonezję, której dzieje, w tym wejście tego kraju na drogę rozwoju gospodarczego, są stosunkowo mało znane. Kraj ten miał okazję doświadczyć zarówno systemu kolonialnego w XIX wieku, w XX wieku przejść przez krótki okres zaawansowanego socjalizmu, jak i zorganizować system gospodarczo-społeczny oparty w znacznej mierze na procesach rynkowych.

Indonezja to największy i najbardziej zaludniony kraj w południowo-wschodniej Azji. W jego skład wchodzi 17 508 wysp, z których około 6000 jest zamieszkanych. Liczne zasoby naturalne, między innymi znaczne ilości ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla oraz innych minerałów, mogły zadecydować o bogactwie tego kraju. Wzrost gospodarczy w Indonezji znacząco odbiegał w sposób negatywny od średniego wzrostu na świecie tylko w latach 1830-1870 oraz 1940-1966. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy szukać w instytucjach, które funkcjonowały w systemie gospodarczym w tamtym czasie. Po tych okresach nastąpiły liberalne reformy, uwalniające gospodarkę. W XIX wieku wolnorynkowe reformy jednak zawiodły, natomiast w dużej mierze udały się w wieku XX.

Na historii Indonezji piętno odcisnęli holenderscy kolonizatorzy oraz dwaj wielcy indonezyjscy przywódcy - Sukarno i Suharto, obok których trudno przejść obojętnie. Idee, w które wierzyli, miały wpływ na kierunek rozwoju tego kraju - na bogactwo i nędzę narodu. Dziś Indonezja to „azjatycki tygrys", który dzięki dynamicznemu wzrostowi gospodarczemu zyskuje na znaczeniu w globalnej gospodarce, podobnie jak cała Azja, do której przenosi się polityczno-ekonomiczny środek ciężkości naszego świata.

Słowo od Autora 9
Wstęp 13

Rozdział 1
Badania nad teoriami rozwoju gospodarczego. Idee, instytucje i ich wpływ na system gospodarczy 25
1.1. Badania nad teoriami rozwoju gospodarczego w kontekście kolonizacji 25
1.2. Problem europocentryzmu i antyeuropocentryzmu 33
1.3. Wprowadzenie do ekonomii instytucjonalnej 39
1.4. Rola państwa w systemie gospodarczym oraz idee na nią wpływające 46
1.5. Transformacja - mechanizm zmiany instytucji w czasie w systemie gospodarczym 54
1.6. Ewolucja instytucji w systemie gospodarczym Indonezji 63

Rozdział 2
Archipelag Indonezyjski - okres przedkolonialny i kolonialny 73
2.1. Przedkolonialny Archipelag Indonezyjski 74
2.2. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego w okresie przedkolonialnym 78
2.3. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy w okresie przedkolonialnym 80
2.4. Ewolucja instytucji ekonomicznych w okresie przedkolonialnym 82
2.5. Ewolucja instytucji edukacyjnych w okresie przedkolonialnym 85
2.6. Holenderskie Indie Wschodnie we wczesnym okresie kolonialnym 86
2.7. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego we wczesnym okresie kolonialnym 89
2.8. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy we wczesnym okresie kolonialnym 92
2.9. Ewolucja instytucji ekonomicznych we wczesnym okresie kolonialnym 94
2.10. Ewolucja instytucji edukacyjnych w okresie kolonialnym 101
2.11. Kolonia „otwarta" (1870-1920) - okres triumfu liberalizmu oraz kolonia „zamknięta" (1920-1939) - okres zwiększonej interwencji państwa 102
2.12. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego w okresie 1870-1940 108
2.13. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy w okresie 1870-1940 114
2.14. Ewolucja instytucji ekonomicznych w latach 1870-1940 117
2.15. Ewolucja instytucji edukacyjnych w latach 1870-1940 123
2.16. Wnioski. Spuścizna kolonialna w Holenderskich Indiach Wschodnich 129

Rozdział 3
Stary Porządek (Orde Lama) - budowa państwowości, demokracja oraz indonezyjska droga do socjalizmu (1945-1966) 135
3.1. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego w okresie Starego Porządku 145
3.2. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy w okresie Starego Porządku 149
3.3. Ewolucja instytucji ekonomicznych w okresie Starego Porządku 153
3.4. Instytucje edukacyjne w okresie Starego Porządku 168
3.5. Wnioski. Spuścizna Starego Porządku 172

Rozdział 4
Nowy Porządek (Orde Baru) - dyktatura generała Suharto 177
4.1. Transformacja polityczno-gospodarcza Indonezji 1966-1973 179
4.2. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego w okresie transformacji 1966-1973 `183
4.3. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy w okresie tranformacji 1966-1973 184
4.4. Ewolucja instytucji ekonomicznych w okresie transformacji 1966-1973 186
4.5. Instytucje edukacyjne w okresie transformacji 1966-1973 193
4.6. Między regulacją a deregulacją - stabilizacja czasów Suharto (1973-1997) 195
4.7. Idee wpływające na ewolucję systemu gospodarczego w latach 1973-1997 198
4.8. Ewolucja instytucji politycznych oraz stosunków władzy w latach 1973-1997 199
4.9. Ewolucja instytucji ekonomicznych w latach 1973-1997 202
4.10. Instytucje edukacyjne w latach 1973-1997 208
4.11. Wnioski. Spuścizna Nowego Porządku 214

Zakończenie 221
Zarys wydarzeń okresu po Nowym Porządku. Azjatycki kryzys finansowy, upadek Suharto, początki indonezyjskiej demokracji. 221

Bibliografia 239