Uchwycić życie. Wspomnienia, dzienniki i listy 1930–1989 / Hanna Świda-Ziemba

Książka – wybór materiałów z osobistej spuścizny Hanny Świdy-Ziemby: wspomnień, dzienników i listów – to świadectwo wyjątkowego zmysłu obserwacji, który przez całe życie charakteryzował Autorkę – profesor socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, osobę publiczną, która po 1989 roku odcisnęła ślad w polskiej debacie, wyróżniając się niezależnością w myśleniu. Stanowi zapis procesu dojrzewania przedstawicielki pokolenia urodzonego w II RP, wychowanego w cieniu wojny, które w życie dorosłe wchodziło w okresie stalinizmu. Autorka wnikliwie analizuje otaczający świat, pokazując tragizm wyborów, przed którymi stawała ona i jej rówieśnicy.

Wspomnienia przeplatane są fragmentami listów do najbliższych oraz dzienników pisanych „do szuflady”. Pierwszy zapis Autorka sporządziła jako dziesięciolatka w okupowanym przez Sowietów Wilnie, w kolejnym opisuje wileński komplet w 1943 roku, następne pochodzą z okresu powojennego i ukazują proces tworzenia nowej społeczno-politycznej rzeczywistości Polski, a w latach ofensywy stalinizmu – mechanizmów państwa totalitarnego. W tym ostatnim czasie pisanie dziennika stanowiło formę odreagowania otaczającej rzeczywistości – Autorka wspomina m.in. swoją przynależność do „Klubu Samobójców” oraz „Związku Nihilistów” – kręgów, których celem była walka o wewnętrzną, osobistą niepodległość każdego z członków. W książce znalazły się również fragmenty dziennika z lat 80., w tym opis udziału w obradach Okrągłego Stołu.

Całość zamyka posłowie dotyczące socjologii Hanny Świdy-Ziemby, bibliografia wszystkich jej tekstów, aneks z wybranymi artykułami (w tym wywiadami), opublikowanymi w prasie po 1989 roku oraz unikatowe zdjęcia z albumów rodzinnych.

Od redaktora
Dominik Czapigo

Nota edytorska

Dojrzewanie 1930–1953
Wilno
Białystok
Łódź
Wrocław
Warszawa

Dojrzałość 1969–1989
Dziennik 1969
Dziennik 1981
Dziennik 1987
Dziennik 1989
Postscriptum 1996

Spis źródeł

Refleksje
„Solidarność” a świadomość społeczna Polaków
Hańba obojętności
Krótkowzroczność „kulturalnych”
Taka piękna żałoba (rozmawiał Michał Olszewski)
Obrachunek po Peerelu (rozmawiała Hanna Antos)
Wzory i antywzory (rozmawiała Miłada Jędrysik)
Jestem (rozmawiała Justyna Dąbrowska)

Socjologia Hanny Świdy-Ziemby
Aleksander Manterys, Elżbieta Zakrzewska-Manterys
Dorobek naukowy i publicystyczny Hanny Świdy-Ziemby
Róża Sułek