Dwumiesięcznik literacki założony w maju 1993 roku. Od kwietnia 2022 roku jego wydawcą jest Instytut Książki. „Topos” założył i kieruje nim do dzisiaj Krzysztof Kuczkowski, poeta, krytyk, polonista z praktyką wydawniczą i redakcyjną. Do tej pory ukazało się ponad 180 zeszytów „Toposu” w numeracji ciągłej i ponad 200 pozycji książkowych w serii Biblioteka „Toposu”. Ambicją „Toposu” było i jest tworzenie środowiska poetów i pisarzy orientujących twórczość artystyczną na wartości, z których wyrosła cywilizacja śródziemnomorska, a które określa Platońska triada: „Piękno–Dobro–Prawda”.
Do Rady Programowej czasopisma zostali zaproszeni m.in. prof. prof. Krzysztof Dybciak, Zbigniew Chojnowski, Wojciech Kudyba, Wojciech Ligęza, wieloletnim i niezapomnianym mentorem czasopisma był śp. Tomasz Burek, a wśród autorów są lub byli m.in. Zygmunt Kubiak, o. Jacek Salij, ks. prof. Jan Sochoń, ks. prof. Jerzy Szymik, prof. prof. Kazimierz Nowosielski, Jarosław Ławski, Zofia Zarębianka, a także Jan Polkowski, Wojciech Kass, Przemysław Dakowicz i inni. Przy „Toposie” powstały liczne „instytucje” życia literackiego, w tym Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Rainera Marii Rilkego (od 1997), Festiwal Poezji w Sopocie (od 2001), redagowana przez Tadeusza Dąbrowskiego seria dołączanych do czasopisma plakatów poetyckich, Biblioteka „Toposu” (od 2003 r. ponad 200 tomów wierszy i zbiorów esejów), Mistrz – Nagroda honorowa środowiska Topoi (od 2015).
TOPOS NR 2(183)2022
SZARE KARTKI
JERZY SZYMIK
Ewangelia Pana naszego Jezusa Chrystusa. Glossy (3) / 4
POEZJA
DARIUSZ WASIELEWSKI, Śmierć w Wenecji / 7
EZRA POUND, Śpiew XLV. Gdzie rządzi lichwa. Przeł. Waldemar ŻYSZKIEWICZ / 22
KAZIMIERZ NOWOSIELSKI, Narzędzia / 61
ADRIANA SZYMAŃSKA, Nie całkiem prywatnie; Aneks do litanii o przyjaźni; Rapsod dla Profesora; Opowieść zimowa / 63
MAREK RAPNICKI, Świt / 83
KAROL BAJOROWICZ, niekiedy; Trzy fragmenty poematu / 93
MIROSŁAW R. KANIECKI, Znaki interpunkcyjne; Trzysta piętnasty wieczór w roku; Jestem; Powrót do dzieciństwa / 111
TADEUSZ DZIEWANOWSKI, Rezonans; Zakręt Pięciu Gwizdków; Modlitwa poetów; Mecz na duże bramki / 113
ESEJE / SZKICE / ANEKSY KRYTYCZNE / PRZYCZYNKI
MIROSŁAW DZIEŃ, O końcu Europy. Trzynasty esej o zarazie świata / 11
CEZARY DOBIES, O dochodach Mickiewicza. Lozanna i Paryż / 24
KAZIMIERZ NOWOSIELSKI, Godność i mizeria krytyki / 30
MAREK SOŁTYSIK, Powieściopisarz ucieka z „Chimery” /50
JAN SOCHOŃ, „Złapany za serce jak za słowo”. O wierszach zebranych Księdza Janusza St. Pasierba / 84
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Challengerów dwóch / 96
KAROL ALICHNOWICZ, Przyjaciel: człowiek, świat, wiersz / 100
DOROTA HECK, Sekrety wielkości / 106
JADWIGA CLEA MORENO-SZYPOWSKA, Podwójnie wykluczony. Rzecz o Florianie Czarnyszewiczu i jego homerycznej spuściźnie / 115
BOGUSŁAW ŻYŁKO, Przyczynek do dziejów niezwykłego pokolenia / 120
ADRIANA SZYMAŃSKA, Ufając światłu słowa / 125
STANISŁAW DŁUSKI, Zapiski podziemne (1) / 193
ROZMOWY „TOPOSU”
Spór o podstawowe wartości. Z prof. KRZYSZTOFEM KRASUSKIM o antologii tekstów Tomasza Burka Niezależność i powinność rozmawia WACŁAW HOLEWIŃSKI / 34
PROZA / DZIENNIKI / WSPOMNIENIA
WOJCIECH KASS, Notes (52) / 67
WOJCIECH CHMIELEWSKI, Ulica Ciepła / 131
JAROSŁAW JAKUBOWSKI, Klepsydra / 140
BOGDAN NOWICKI, Herr Profesor / 148
WALDEMAR ŻYSZKIEWICZ, Tom Lewis zobaczył śnieg / 183
RECENZJE
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI, Po prostu trwać (Z. Zarębianka, Majaki) / 163
KAROL ALICHNOWICZ. Jądro ciemności (M. Fałtynowicz, Traktat barbarzyńcy) / 164
JAN JASTRZĘBSKI, Spadające płatki śniegu (J. Osewska, Listy i stacje) / 166
MAGDALENA PIWNIKIEWICZ, „Jeszcze słońce, jeszcze kolce” (R. Tekieli, Bramy rany) / 167
MIROSŁAW R. KANIECKI, Między mitem a wieczernikiem (A. Nasiłowska, Sztuczne światła) / 169
BARTŁOMIEJ SIWIEC, Terror w ciemnej dolinie (J. Jakubowski, Wojna) / 170
BARTŁOMIEJ SIWIEC, Brudny świat miasteczka (G. Kalinowski, Nieme skrzypce) / 172
JADWIGA NOWAK, Zanikający cień (R. Lenc, W cieniu Golgoty) / 174
PAWEŁ MAJCHERCZYK, Medytacja nad szczegółem (T. Bocheński, Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne) / 175
OGRÓD DEBIUTÓW (58)
PIOTR WIKTOR LORKOWSKI (T. Wojtach, Futurystyka miejska; M. Prażmowska, Mikroświaty i inne ciała; M. Jaworska, Pliki otwarte) (178–182)
LISTY DO K.
ZENONA CYPLIK, Torturowanie kultury / 189
POŻEGNANIA
KRZYSZTOF KUCZKOWSKI, Ci, którzy odeszli… Teresa Ferenc (1934–2022) / 195
KRÓTKO
OLGA KRZYŻYŃSKA, August Zamoyski, Myśleć w kamieniu; Życie chwili Macieja Szemelowskiego / 196–198
ARKUSZ „TOPOSU”
PIOTR WIESŁAW RUDZKI, Jeszcze jedna glossa.
Wiersze: [sopociani], [studenica], [w kierunku kopaonika], [kopaonik], [kraljevo], [beograd], [szeged], Epilog / 201–208
WYDAWNICTWA NADESŁANE / 62, 82, 110, 119, 188
OKŁADKA
CC by Andre Moura z Pexels
TOMIK POEZJI
Robert Gawłowski
Życie wieczne
Biblioteka "Toposu" T.209
Spis wierszy:
Obserwator ............................................................................................. 5
(***) Dreptanie sikorek i gawronów
Skreślenia ................................................................................................ 6
Gwizd ....................................................................................................... 8
Teren zamknięty ..................................................................................... 9
Porwany ................................................................................................ 10
Scriptum ................................................................................................ 11
Interlinie ................................................................................................ 12
Mojżesz .................................................................................................. 13
Z ontologii zimowej ............................................................................. 14
Przebłyski i olśnienia .......................................................................... 15
Elegia na przedwiośnie ...................................................................... 16
Unio Mystica ........................................................................................ 17
Sylaba .................................................................................................... 18
Piórko .................................................................................................... 19
Dni i noce .............................................................................................. 20
Nieśmiertelny ....................................................................................... 21
Kwitnienie ............................................................................................. 22
Do topoli ............................................................................................... 23
Nasza gwiazda ..................................................................................... 24
Krwawnik .............................................................................................. 25
Rumowisko ............................................................................................ 26
Akwarela ............................................................................................... 27
Klęski i zwycięstwa .............................................................................. 28
Skruszone .............................................................................................. 29
Pragnienia ............................................................................................ 30
Pismo ..................................................................................................... 31
Refreny .................................................................................................. 32
Nad Wartą w Załęczu .......................................................................... 33
Muzyka pajęcza .................................................................................... 34
Oda przejrzysta .................................................................................... 35
Inkantacje ............................................................................................. 36
Chwila ................................................................................................... 37
Jarzębiny ............................................................................................... 38
Skarby .................................................................................................... 39
(***) Szum w koronach buków i olch
Równowaga .......................................................................................... 41
Kuna ....................................................................................................... 42
Henosis .................................................................................................. 43
J e s t e m ............................................................................................... 44
Teodycea ............................................................................................... 45
Jaskinie................................................................................................... 46
Mantra.................................................................................................... 47
Ostatni znak........................................................................................... 48
Przeloty.................................................................................................. 49
Zew.......................................................................................................... 50
Gaja........................................................................................................ 51
Hyperion................................................................................................. 52
Strzałka................................................................................................... 53
Tony........................................................................................................ 54
Kościół.................................................................................................... 55
Puch........................................................................................................ 56
Bielmo..................................................................................................... 57
Kropla..................................................................................................... 58
Kryptografia.......................................................................................... 59
Okruchy, drobiny, błyski..................................................................... 60
Rozerwanie............................................................................................ 61
Łódź......................................................................................................... 62
Popioły i prochy.................................................................................... 63
(***) Samotny myszołów nad polami
Nieśmiałość............................................................................................ 65
Kosmologia............................................................................................ 66
Wyrąb..................................................................................................... 67
Odpowiedzi............................................................................................ 68
Płatki....................................................................................................... 69
Stara piosenka....................................................................................... 70
Nadprzyrodzone.................................................................................... 71
Pokos...................................................................................................... 72
Truchło................................................................................................... 73
Pitagoras................................................................................................ 74
Tamto...................................................................................................... 75
Prorocy................................................................................................... 76
Genesis................................................................................................... 77
(***) Poszepty, stuki, szmery, trzaski
Pod gwiazdą bez imienia..................................................................... 79
Jeszcze.................................................................................................... 81
Hołd........................................................................................................ 82
Zieloność................................................................................................ 83
Piętno...................................................................................................... 84
Oblicze.................................................................................................... 85
Żal........................................................................................................... 86
Łopiany................................................................................................... 87
Fala......................................................................................................... 88
Brzask..................................................................................................... 89
Pod klonem............................................................................................ 90
Wrzesień................................................................................................. 91
Późna miłość......................................................................................... 92
Brzeźniak................................................................................................ 93
Theoria................................................................................................... 94
Grążele................................................................................................... 95
Dośpiew.................................................................................................. 96
Scherzo................................................................................................... 97
Oni........................................................................................................... 98
Epoda jesienna...................................................................................... 99
Podszewka........................................................................................... 100
Nieuchronne........................................................................................ 101
Martwy sezon...................................................................................... 102
Stanza................................................................................................... 103
Mitologie.............................................................................................. 104
Wszystko. Z Heraklita........................................................................ 105
(***) Szelest liści, osypywanie śniegu
Życie wieczne...................................................................................... 107
Marek Rapnicki, Zielnik duszy. Albo metafizyka wiatru i trzcin 109
Robert Gawłowski (nota biograficzna) ......................................... 116