Natura stresu. Spojrzenie z perspektywy ewolucyjnej / Władysław Łosiak

(...) monografia jest obszernym studium zjawiska stresu. (...) Książka, w całości dając systematyczny przegląd podstawowych ustaleń, ilustrowanych nierzadko wynikami badań empirycznych (także o autorskim charakterze), wprowadza czytelnika w obszar wiedzy o istotnym znaczeniu praktycznym (słowo „stres” weszło już do potocznego języka i nie wymaga każdorazowo definiowania), ale wciąż niepewnej podstawie zarówno teoretycznej, jak i empirycznej. Praca zawiera ogromną liczbę informacji na temat stresu. (...) Świetnie zostały pokazane zastosowania wiedzy o stresie do dziedziny zdrowia, co zwiększa wartość praktyczną publikacji. Bardzo bogata bibliografia i odwołania do literatury sprawiają, że książka może być uważana za swego rodzaju kompendium.

Z recenzji prof. dr hab. Zofii Ratajczak

Najważniejszym celem związanym z napisaniem tej książki było zaproponowanie pewnego sposobu spojrzenia psychologii na stres, sformułowanie poglądów, które tworzyłyby uporządkowany system i obejmowały całość problemu, a więc zarówno określenie, czym jest stres, jak i co go wywołuje i jakie są jego następstwa. Argumentów, na których się opierałem przedstawiając swój wywód, dostarczyły mi przede wszystkim wyniki wielu badań empirycznych, z bardzo różnych czasami obszarów badawczych, ale mających stres za hasło wspólne. Wiele uwagi poświęciłem również analizie koncepcji teoretycznych, starając się wydobyć z nich to, co z punktu widzenia rozumienia stresu jest najważniejsze. Starałem się, aby formułowane przeze mnie twierdzenia miały jakieś oparcie w wynikach badań empirycznych, chociaż czasami, ze względu na różnorodność pojęć i kryteriów, nie było to łatwe.

Określając inaczej zamiar napisania tej książki, można powiedzieć, że chciałem zaproponować ujęcie zjawiska stresu w ramach koncepcji opartej na wyjaśnieniach zachowań i procesów psychicznych proponowanych przez psychologię ewolucyjną, uwzględniającej możliwie cały zakres procesów z nim związanych, a tym samym stanowiącej propozycję uporządkowania wielości terminów i pojęć psychologicznych związanych ze stresem.

Fragment wstępu

Rozdział I. Natura stresu

1. Biologiczne ujęcie stresu

2. Psychologiczne ujęcie stresu

3. Rodzaje stresu

4. Relacja między stresem i emocjami

5. Natura stresu – ujęcie ewolucyjne

Rozdział II. Geneza stresu

1. Stresory i sytuacje trudne

2. Wydarzenia życiowe

3. Poznawcza ocena sytuacji

4. Utrata zasobów

5. Niewydolność radzenia sobie ze stresem

6. Rozbieżność motywacyjna

7. Geneza stresu – ujęcie ewolucyjne

Rozdział III. Odpowiedź podmiotu na stres – readaptacja

1. Zmagać się, bronić czy radzić sobie? Kwestie terminologiczne

2. Dlaczego readaptacja?

3. Istota readaptacji

4. Zróżnicowanie strategii readaptacji – problem klasyfikacji

5. Cel i metoda działania jako podstawowe kryteria klasyfikacji form readaptacji, 102

Rozdział IV. Następstwa stresu

1. Wczesne następstwa stresu

2. Późne następstwa stresu

3. Koszty readaptacji

Rozdział V. Moderatory stresu – predyspozycje indywidualne, zasoby i wsparcie społeczne

1. Czynniki modyfikujące powstawanie stresu

2. Czynniki modyfikujące stres

3. Czynniki modyfikujące readaptację

4. Czynniki modyfikujące następstwa stresu

Zakończenie

Literatura

Indeks